MUA KÍNH

Anh nọ dốt đặc cán mai, thấy các ông già bà cả mang kính xem sách, bắt chước ra chợ hỏi mua một đôi. Vào hiệu, bảo chủ hiệu đem ra cho anh ta chọn. Anh ta đeo kính vào, lấy cuốn lịch đem theo ra xem, xem xong lại bảo chủ hiệu cho chọn đôi khác. Chủ hiệu chiều ý, chọn cho anh ta năm sáu đôi, nhưng đôi nào anh ta cũng không ưng ý. Chủ hiệu bèn chọn một đôi tốt nhất trong hiệu đưa ra. Anh ta đeo vào, lại lấy cuốn lịch ra xem, vẫn lắc đầu chê xấu. Chủ hiệu lấy làm lạ, liếc thấy anh ta cầm cuốn lịch ngược mà xem, sinh nghi, liền hỏi:

    - Sao đôi nào cũng chê xấu cả?

   Anh ta đáp:

    - Xấu thì bảo xấu chứ sao! Kính tốt thì tôi đã xem chữ được rồi!

   Chủ hiệu nói:

   - Hay là ông không biết chữ?

    Anh ta đáp:

   - Biết chữ thì đã không cần mua kính.

(Tinh hoa văn học dân gian người Việt – Truyện cười, NXB Khoa học xã hội, 2009)

Văn bản trên được kể theo ngôi thứ mấy?

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận vấn đề trong cuộc sống:

- Mở bài nêu được vấn đề nghị luận.

- Thân bài triển khai được các ý chính theo trình tự hợp lí.

- Kết bài khẳng định lại vấn đề.

b. Xác định đúng yêu cầu của đề: Suy nghĩ về lối sống háo danh và “bệnh” thành tích. Háo danh và “bệnh” thành tích là những hiện tượng tiêu cực đã tồn tại phổ biến trong xã hội, rất đáng lo ngại.

c. Triển khai nội dung bài viết:

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần nắm chắc các yêu cầu của một bài văn nghị luận về lối sống háo danh và “bệnh” thành tích. Sau đây là gợi ý một hướng triển khai:

* Mở bài: Nêu được vấn đề cần nghị luận: thói háo danh và “bệnh” thành tích.

* Thân bài:

- Làm rõ vấn đề nghị luận: Háo danh và “bệnh” thành tích là những hiện tượng tiêu cực đã tồn tại phổ biến trong xã hội, rất đáng lo ngại.

+ Háo danh: quá coi trọng danh tiếng, thích thể hiện mà không dựa trên thực lực.

+ “Bệnh” thành tích: chạy theo thành tích bề ngoài hơn là giá trị thực chất.

- Trình bày ý kiến phê phán: nêu lí lẽ và bằng chứng về thói háo danh và “bệnh” thành tích hiện nay để làm sáng rõ các khía cạnh của lối sống này.

+ Thực trạng của thói háo danh và “bệnh” thành tích:

• Phổ biến trong nhiều lĩnh vực: giáo dục, hành chính, văn hóa...

• Bằng chứng cụ thể: Ví dụ: Gian lận thi cử ở Hà Giang, Hòa Bình, Sơn La (2018); thói quen báo cáo thành tích ảo trong công việc; hiện tượng khai khống số tiền ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 vừa qua…

+ Háo danh và “bệnh” thành tích đều là hiện tượng tiêu cực, đáng lên án, để lại hậu quả vô cùng tai hại.

• Cá nhân: làm mất đi sự trung thực, khiến con người tự mãn và thụ động…

• Xã hội: thui chột tài năng của nhiều người, tạo cơ hội cho cái xấu xấu lộng hành như nịnh bợ, chạy chức chạy quyền, mua bằng cấp…làm giảm uy tín quốc gia…

+ Nguyên nhân khiến nhiều người mắc phải hiện tượng háo danh và “bệnh” thành tích.

• Nguyên nhân chủ quan: thích sĩ diện, thiếu nỗ lực thực chất, tâm lí thích được khen…

• Nguyên nhân khách quan: quản lí lỏng lẻo, trọng hình thức, tư duy thành tích nặng nề…

- Đối thoại với ý kiến khác:

+ Có thể có ý kiến cho rằng: thích thành tích cao trong lao động và học tập là tốt chứ? Mong mỏi đạt được địa vị, công danh là hoàn toàn chính đáng…

+ Ý kiến của người viết:

• Thích thành tích cao và mong đạt được danh vọng là điều chính đáng, tuy nhiên cần đạt được bằng sự nỗ lực thực sự, thể hiện qua tư duy, trí tuệ và năng lực.

• Nếu sử dụng các cách không chính đáng để đạt được mục đích, thì thành tích chỉ là “danh hão” và trở thành trò cười cho thiên hạ.

* Kết bài: Khẳng định vấn đề nghị luận, rút ra bài học:

Ví dụ: Thói háo danh và “bệnh” thành tích là những hiện tượng tiêu cực cần phê phán; cần sống chân thành, phấn đấu bằng thực lực để đạt được thành tựu đáng tự hào; tránh xa lối sống háo danh và chạy theo thành tích bề nổi…

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề: lập luận sáng tỏ, lí lẽ và bằng chứng thuyết phục.

- Trình bày rõ hệ thống các ý theo trình tự hợp lí, logic.

đ. Chính tả, ngữ pháp:

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt,

e. Sáng tạo:

Bố cục mạch lạc, có nét riêng, độc đáo trong cách lập luận và diễn đạt.