THẦN THOẠI MÁN

Thuở hỗn mang chưa có gì được tạo lập chỉ mới có hai đấng cùng thành hình một lượt là Nhiêu Vương (tức Ngọc Hoàng) và Bàn Cồ. Nhiêu Vương có ba trăm sáu con mắt, Bàn Cồ có ba trăm sáu thân hình.

Con mắt bên trái của Nhiêu Vương sinh ra mặt trời (dương), con mắt bên phải sinh ra mặt trăng (âm), đầu làm thành trời, chân làm thành đất. Còn loài người thì do tâm của Bàn Cồ mà sinh ra, trong đó có Bàn Vũ. Bàn Vũ đã giúp vua Trung Hoa dẹp giặc bằng cách hóa thành một con chó đi vào thành giặc, thừa lúc vua giặc đang say rượu, nằm ngủ, nhảy lại cắn chết, rồi chặt đầu mang về. Bàn Vũ được vua Trung Hoa trọng thưởng, cắt đất và gả công chúa thứ ba cho như đã hứa. Bàn Vũ và công chúa sinh ra được sáu trai và sáu gái thành tổ tiên người Mán. Hai vợ chồng Bàn Vũ về ở núi Cối-kê cai quản giang sơn, núi rừng của nhà vua đã cắt cho. 

Đến ngày nay người Mán vẫn nhớ mình là con cháu của Cẩu Long (chó rồng), kiêng ăn thịt vật tổ, quần áo phụ nữ thêu dệt các hình ảnh nhắc nhở đến vật tổ, và trong vài bộ lạc Mán, đàn ông còn giữ tục lệ mang tóc kết như đuôi chó để nhớ đến nguồn gốc của bộ tộc.

(Thần thoại Việt Nam - Trung Hoa, Doãn Quốc Sỹ sưu tập và dịch thuật,

NXB Sáng tạo, 1970)

Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản trên 

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về yếu tố kì ảo trong thần thoại để xác định và nêu tác dụng

Lời giải chi tiết

- Chi tiết hoang đường kì ảo: 

+ Nhiêu Vương có ba trăm sáu con mắt, Bàn Cồ có ba trăm sáu thân hình.

+ Con mắt bên trái của Nhiêu Vương sinh ra mặt trời (dương), con mắt bên phải sinh ra mặt trăng (âm), đầu làm thành trời, chân làm thành đất. 

+ Còn loài người thì do tâm của Bàn Cồ mà sinh ra

+ Bàn Vũ đã giúp vua Trung Hoa dẹp giặc bằng cách hóa thành một con chó đi vào thành giặc, thừa lúc vua giặc đang say rượu, nằm ngủ, nhảy lại cắn chết, rồi chặt đầu mang về.

- Tác dụng: 

+ Thể hiện trí tưởng tượng của dân gian về sức mạnh của các vị thần trong công cuộc tạo lập thế giới. 

+ Làm cho câu chuyện hay, lôi cuốn, hấp dẫn hơn.

+ Lí giải nguồn gốc, tổ tiên và phong tục kết tóc của người Mán.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản để chỉ ra chi tiết 

Lời giải chi tiết

Bàn Vũ được sinh ra: Do tâm của Bàn Cồ sinh ra

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các thành phần biệt lập 

Lời giải chi tiết

- Thành phần phụ chú: (dương), (âm)

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản để 

Lời giải chi tiết

Các vị thần linh đã có công tạo ra vũ trụ, con người, giúp con người vượt qua mọi khó khăn bằng trí tuệ của mình. 

- Hãy thể hiện lòng biết ơn để xứng đáng với công lao của các vị thần.

- Phải biết sống cống hiến.

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các phép liên kết 

Lời giải chi tiết

- Phép liên kết: Phép lặp “Bàn Vũ”.

- Tác dụng: 

+ Liên kết câu văn lại với nhau một cách chặt chẽ, giúp mạch văn liền mạch và không rời rạc.

+ Tạo ấn tượng mạnh mẽ về nhân vật trung tâm của sự kiện, khiến người đọc nhớ và chú ý hơn đến Bàn Vũ.

+ Nhấn mạnh vai trò, hành động và công trạng của nhân vật Bàn Vũ trong việc giúp vua Trung Hoa

Phương pháp giải

* Mở đoạn: Giới thiệu chi tiết em cho là ấn tượng nhất trong văn bản.

* Thân đoạn: Phân tích chi tiết

*  Kết đoạn: Đánh giá – khẳng định ý nghĩa

Lời giải chi tiết

Một trong những chi tiết gây ấn tượng mạnh nhất với em trong văn bản "Thần thoại Mán" là hình ảnh Bàn Vũ hóa thành chó để giúp vua Trung Hoa diệt giặc. Chi tiết này không chỉ thể hiện sự mưu trí, dũng cảm của Bàn Vũ mà còn mang đậm màu sắc kỳ ảo, đặc trưng của thần thoại. Việc Bàn Vũ dùng thân phận chó - loài vật trung thành để đánh lừa kẻ thù cho thấy tài biến hóa phi thường, đồng thời khẳng định công lao dựng nước của tổ tiên người Mán. Hành động này cũng là nguồn gốc của tục thờ vật tổ trong văn hóa Mán, thể hiện qua trang phục, kiêng kỵ và kiểu tóc truyền thống. Như vậy, chi tiết vừa tạo nên điểm nhấn sinh động cho câu chuyện, vừa lý giải nguồn gốc dân tộc một cách giàu hình tượng, thấm đẫm niềm tự hào về tổ tiên.