TỰ TÌNH (bài 1)

(Hồ Xuân Hương)

Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom(1), Oán hận trông ra khắp mọi chòm. Mõ(2) thảm không khua mà cũng cốc, Chuông(3) sầu chẳng đánh cớ sao om? Trước nghe những tiếng thêm rền rĩ, Sau giận vì duyên để mõm mòm. Tài tử văn nhân(4) ai đó tá? Thân này đâu đã chịu già tom(5)! Hồ Xuân Hương

(Thơ Hồ Xuân Hương, NXB Văn học, Hà Nội, 1987)

Chú thích:

(1) Bom: phần phía sau con thuyền, nơi người dân chài thường nuôi nhốt gà.

(2), (3) Mõ, Chuông: Mõ và chuông dùng trong nhà chùa có tác dụng làm nguôi dịu lòng người. Ở đây, nhà thơ vận dụng khác. Mõ thảm, chuông sầu: tiếng lòng sầu thảm trong đêm khuya vắng lặng không khua, không đánh mà vẫn vang lên dữ dội những âm thanh khô khốc, ầm ĩ, cốc như mõ và om như chuông.

(4)Tài từ: người có tài và sống phóng khoáng. Văn nhân: người có học và có tài văn chương.

(5) Già tom: như già nhom, chỉ già nua, gầy nhom.

Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?

Phương pháp giải

Đọc kĩ hai dòng thơ để xác định từ ngữ bày tỏ cảm xúc trực tiếp 

Lời giải chi tiết

Từ ngữ trực tiếp thể hiện cảm xúc của nhân vật trữ tình: Giận

Phương pháp giải

Căn cứ vào câu thơ kết hợp vận dụng hiểu biết cá nhân 

Lời giải chi tiết

- Âm thanh tiếng gà là dấu hiệu của thời gian chảy trôi  

- Âm thanh khắc khoải, dồn nén như tiếng lòng người phụ nữ thổn thức vì duyên phận bẽ bàng.               

Phương pháp giải

Đọc kĩ văn bản và vận dụng kiến thức về đặc điểm từ ngữ của thể loại

Lời giải chi tiết

- Ngôn từ giản dị, dân dã, nôm na, bình dị

Phương pháp giải

Đọc kĩ nhan đề để phân tích ý nghĩa 

Lời giải chi tiết

Ý nghĩa nhan đề:

- Tự bộc lộ tâm tư, tình cảm một cách trực tiếp. Đó là lời tự bạch, tự trải lòng mình của Hồ Xuân Hương

- Bài thơ Tự tình I chính là nỗi đau của Hồ Xuân Hương cũng như những người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung bài thơ để phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình 

Lời giải chi tiết

Tâm trạng của nhân vật trữ tình:

- Cô đơn, lẻ loi, buồn sầu trước không gian tĩnh mịch, vắng vẻ;

- Oán hận, u uất vì chuyện tình duyên lỡ làng, không trọn vẹn;….

Phương pháp giải

Liên hệ bản thân để rút ra bài hợp phù hợp, thực tiễn 

Gợi ý: 

- Chủ động học tập, phát triển sự nghiệp.

- Dám lên tiếng phá bỏ định kiến, đấu tranh cho quyền bình đẳng.

- Tự tin vào giá trị bản thân, không phụ thuộc vào đánh giá xã hội.

- Hỗ trợ nhau để tạo sức mạnh tập thể.

Lời giải chi tiết

Phụ nữ ngày nay cần chủ động làm chủ cuộc sống bằng cách không ngừng học tập, nâng cao kiến thức và kỹ năng để phát triển sự nghiệp độc lập. Đồng thời, họ cần dám lên tiếng phá bỏ những định kiến giới tính lạc hậu, đấu tranh cho quyền bình đẳng trong gia đình và xã hội. Tự tin vào giá trị bản thân là yếu tố quan trọng giúp phụ nữ vượt qua áp lực từ những đánh giá thiếu công bằng. Bên cạnh đó, việc đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau sẽ tạo nên sức mạnh tập thể, giúp phụ nữ cùng nhau thay đổi nhận thức và khẳng định vị thế trong mọi lĩnh vực. Chỉ khi chủ động và bền bỉ, người phụ nữ mới thực sự làm chủ cuộc đời mình, như Hồ Xuân Hương từng khao khát trong thơ.