GIÓ LẠNH CHIỀU ĐÔNG

(Huy Cận)

Gió lạnh chiều đông nhớ tuổi thơ Bầy chim chèo bẻo, nấp bên bờ Mênh mông nước bạc đồng sau gặt Một nỗi buồn xa như sóng xô.   Chim ở đâu về sà chớp mắt Chim vương nhựa chết, hết bay rồi Bắt chim nghe lạnh hai đầu cánh Tưởng mặt trời se rụng đến nơi.   Tuổi nhỏ hắt hiu giữa cánh đồng Nửa tràn sương núi, nửa hơi sông Có gì ẩm ướt trong hồi tưởng Như áo ngày mưa bặn bếp hong.   Gió lạnh chiều đông xui nhớ thuở Bầy chim chèo bẻo nấp bên bờ Hôm nay ta nấp, thơ giăng lưới Bẫy tháng năm về, bắt tuổi thơ.

(Trích trong tập thơ “Hạt lại gieo”, Huy Cận, NXB Văn học, 1984)

Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về đặc điểm của thể thơ (nhịp thơ) 

Lời giải chi tiết

Bài thơ chủ yếu ngắt nhịp 4/3

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về đặc điểm của thơ (nhân vật trữ tình) 

Lời giải chi tiết

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là nhân vật “ta” 

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các biện pháp tu từ đã học để nhận diện và phân tích tác dụng 

Lời giải chi tiết

- Biện pháp tu từ so sánh: Một nỗi buồn xa như sóng xô

- Tác dụng: 

+ Làm cho hình ảnh thơ sinh động, hấp dẫn, tăng sức gợi hình gợi cảm 

+ Khắc họa nỗi buồn dạt dào, vô tận, giống như những con sóng liên tiếp trên mặt nước.

+ Gợi cảm giác day dứt, khắc khoải, nỗi nhớ không nguôi.

Phương pháp giải

Căn cứ vào các câu thơ kết hợp với những lí giải cá nhân để phân tích 

Lời giải chi tiết

Hai câu thơ diễn tả kí ức tuổi thơ ẩm ướt, nặng trĩu nỗi buồn. Hình ảnh "áo ngày mưa bặn bếp hong" gợi sự tảo tần, lam lũ và những kỉ niệm không thể phai mờ. "Ẩm ướt" vừa là cảm giác vật lý do ngày mưa, cũng vừa là nỗi buồn thấm sâu trong tâm tưởng.

Phương pháp giải

Từ nội dung văn bản kết hợp liên hệ bản thân để trình bày suy nghĩ về vấn đề đặt ra 

Lời giải chi tiết

Kí ức tuổi thơ trong bài thơ cho thấy giá trị sâu sắc của kỉ niệm trong cuộc đời mỗi người. Dù là những kí ức buồn hay vui, chúng đều trở thành hành trang tinh thần, giúp ta trân trọng hiện tại và giữ gìn bản sắc cá nhân. Kỉ niệm cũng là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, nuôi dưỡng tâm hồn.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản kết hợp với liên hệ bản thân để rút ra thông điệp phù hợp 

Gợi ý: 

- Giá trị của ký ức và nỗi nhớ

- Sự chiêm nghiệm về thời gian và cuộc đời

- Sự kết nối giữa thiên nhiên và cảm xúc con người

Lời giải chi tiết

Bài thơ "Gió lạnh chiều đông" của Huy Cận khắc họa nỗi nhớ tuổi thơ qua hình ảnh thiên nhiên tàn phai, gợi lên sự mong manh của thời gian. Ký ức dù buồn bã vẫn ấm áp, như chiếc áo ẩm mưa phơi bếp, trở thành điểm tựa tinh thần. Thơ chính là lưới giăng bắt lại những mảnh quá khứ đã xa. Qua đó, bài thơ nhắn nhủ chúng ta cần trân trọng hiện tại, bởi ngày hôm nay sẽ là hoài niệm đẹp đẽ của ngày mai.