TIẾNG VIỆT MẾN YÊU

(Nguyễn Phan Hách)

 

Năm mươi người con theo cha xuống biển 

Năm mươi người con theo mẹ lên rừng 

Những người con ngồi đúc trống đồng 

Tiếng chim hót phổ vào giọng nói

 

Mẹ là tiếng đầu tiên trẻ gọi 

Nghe dịu dàng âu yếm biết bao 

Tiếng Việt ơi, tiếng Việt có từ đâu

Sau tiếng Mẹ là tiếng Yêu thánh thót

 

Tiếng Nước nghe như rơi từng giọt 

Tiếng Đất nghe chắc nịch vững bền 

Tiếng Cơm nghe ngạt ngào hương thơm 

Người Giao Chỉ lắng nghe tiếng gió

 

Tiếng dòng sông rì rào sóng vỗ 

Tiếng trời xanh lồng lộng mênh mang

Tiếng xôn xao của nắng thu vàng

Tiếng dế đêm trăng thanh vời vợi

 

Tiếng hổ gầm vang trong hốc núi 

Tiếng mây bay vương vấn sắc trời

Tiếng sấm rền và tiếng mưa rơi 

Tiếng nhịp đập trái tim thiếu nữ 

Tiếng bập bùng nhen trong bếp lửa 

 

Những thanh âm tha thiết bồi hồi

Bật ra thành tiếng Việt trên môi …

(Trích “Tiếng Việt mến yêu, Nguyễn Phan Hách, Báo Nhân dân số Tết 2011)

Đoạn trích được viết theo thể thơ nào?

Phương pháp giải

Đọc kĩ nội dung phần in đậm để xác định các âm thanh được tác giả mô tả 

Lời giải chi tiết

Những âm thanh nào xuất hiện trong đoạn trích: Tiếng dòng sông, tiếng trời xanh, tiếng xôn xao của nắng thu, tiếng dế đêm, tiếng hổ gầm, tiếng mây bay, tiếng sấm rền, tiếng nhịp đập trái tim, tiếng bập bùng bếp lửa.

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về cảm xúc chủ đạo để xác định trong đoạn thơ 

Lời giải chi tiết

Cảm xúc chủ đạo: sự ấm áp, tình yêu thương đầy dịu dàng, trìu mến. 

Phương pháp giải

Đọc kĩ nội dung văn bản in đậm và vận dụng kiến thức về các biện pháp tu từ đã học 

Lời giải chi tiết

Điệp từ “Tiếng” để nhấn mạnh sự phong phú, giàu có, đa thanh đa sắc của tiếng Việt; đồng thời tạo nhịp điệu, tiết tấu cho đoạn thơ. 

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các phương thức biểu đạt để xác định 

Lời giải chi tiết

Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm

Phương pháp giải

Vận dụng những hiểu biết của bản thân về các truyện dân gian của dân tộc 

Lời giải chi tiết

- Con Rồng cháu Tiên hoặc Lạc Long Quân và Âu Cơ

- Thuộc thể loại truyền thuyết

Phương pháp giải

Căn cứ nội dung các câu thơ kết hợp với những suy ngẫm cá nhân để giải thích 

Lời giải chi tiết

Tác giả khẳng định “Mẹ là tiếng đầu tiên trẻ gọi/Nghe dịu dàng âu yếm biết bao” là vì:

- Mẹ là người ôm ấp, vỗ về nâng niu chúng ta từ thuở thơ bé, tiếng “mẹ” là gần như là thanh âm đầu đời của mọi đứa trẻ khi bắt đầu học nói.

- Tiếng gọi “Mẹ” chứa đựng trong đó tình cảm lớn lao; là tiếng gọi gợi bao ấm áp, dịu dàng của tình mẫu tử thiêng liêng…..

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản kết hợp liên hệ bản thân để rút ra thông điệp phù hợp 

Gợi ý: 

- Thái độ trân trọng và tự hào về nguồn gốc và sự giàu có của tiếng Việt..

- Mỗi người cần phải có trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ vẻ đẹp của tiếng Việt..

- Mỗi người cần có ý thức trau dồi để nâng cao khả năng sử dụng tiếng Việt của bản thân …

Lời giải chi tiết

Văn bản "Tiếng Việt mến yêu" gửi gắm những thông điệp sâu sắc về tiếng mẹ đẻ. Tác giả khơi dậy niềm tự hào về nguồn gốc lịch sử lâu đời và vẻ đẹp giàu có, thiết tha của tiếng Việt, được kết tinh từ vạn vật và tâm hồn con người Việt Nam. Từ đó, mỗi chúng ta cần có ý thức trân trọng, giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt và không ngừng trau dồi để sử dụng nó một cách thành thạo, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.