Mẹ (Đỗ Trung Lai)

Lưng mẹ còng rồi

Cau thì vẫn thẳng

Cau – ngọn xanh rờn

Mẹ – đầu bạc trắng

Cau ngày càng cao

Mẹ ngày một thấp

Cau gần với giời

Mẹ thì gần đất!

Ngày con còn bé

Cau mẹ bổ tư

Giờ cau bổ tám

Mẹ còn ngại to!

Một miếng cau khô

Khô gầy như mẹ

Con nâng trên tay

Không cầm được lệ

Ngẩng hỏi giời vậy

- Sao mẹ ta già?

Không một lời đáp

Mây bay về xa

(Đỗ Trung Lai, Đêm sông Cầu, NXB Quân đội nhân dân, 2003)

Xác định thể thơ của văn bản trên.

Phương pháp giải

Từ nội dung rút ra chủ đề của bài thơ

Lời giải chi tiết

Chủ đề: Tình yêu thương của con với mẹ

Phương pháp giải

Đọc và xác định hình ảnh được đối sánh với hình ảnh mẹ

Lời giải chi tiết

- Hình ảnh cây cau được đối sánh với hình ảnh mẹ

- Ở những phương diện cau thẳng, cau vươn cao.

- Từ ngữ: vẫn thẳng, ngọn xanh rờn, ngày càng cao, gần với giời, 

- Chọn hình ảnh đó để tăng thế đối lập giữa cây cau và hình ảnh người mẹ đã lớn tuổi

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các biện pháp tu từ

Lời giải chi tiết

- BPTT: Tương phản

- Tác dụng:

+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm, tạo nhịp điệu cho câu thơ

+ Nhấn mạnh xót xa của con khi nghĩ về mẹ với hi sinh.

Phương pháp giải

Dựa vào ngữ cảnh và xác định nội dung chính

Nêu suy nghĩ của em về hai câu thơ

Lời giải chi tiết

Hai câu thơ “Cau gần với giời/Mẹ thì gần đất” gợi niềm xúc động và xót xa trước quy luật nghiệt ngã của thời gian. Hình ảnh cau vươn cao xanh tốt đối lập với dáng mẹ còng thấp xuống cho thấy khi sức sống thiên nhiên còn căng tràn thì mẹ đã già yếu. Điều đó nhắc con phải biết trân trọng, yêu thương mẹ khi còn có thể.