I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Con bé Em cười tủm tỉm khi nghĩ tới cái áo đầm màu hồng mà má nó mới mua cho:

- Tết này, mình mà mặc cái áo đó đi chơi, đẹp như tiên cho mà coi.

Nó nghĩ và nó muốn chia sẽ với con Bích, bạn nó.

Con Bích ở trong hẻm, nhà nó nghèo, má nó đi bán bắp nướng ngoài đầu hẻm, con bé Em thích con Bích vì nó hiền, với lại ngồi kế nhau từ lớp một tới lớp năm, làm sao mà không thân cho được. Hôm hai mươi sáu, học buổi cuối năm, hai đứa nôn Tết quá quá trời nên tính trước, nếu mùng một con bé Em đi về Ngoại thì mùng Hai hai đứa đi tới nhà cô giáo. Bây giờ con bé Em tính trong đầu, tới bữa đó chắc nhiều bạn nữa, cho nên nó sẽ mặc cái áo đầm mới thắt nơ, bâu viền kim tuyến cho tụi bạn lé con mắt luôn.

Con Bích đang ngồi nướng bắp thế cho má nó đi sách cặn cho heo. Bé Em muốn khoe liền nhưng bày đặt nói gièm:

- Còn mấy ngày nữa Tết rồi hen, mầy có đồ mới chưa?

- Có, má tao đưa vải cho cô Ba thợ cắt rồi, má tao nói gần Tết đồ nhiều, dồn đống, chắc tới hai mươi tám mới lấy được.

- Vậy mầy được mấy bộ?

- Có một bộ hà.

Con bé Em trợn mắt:

- Ít quá vậy?

- Con Út Mót với Con Út Hết được hai bộ. Tao lớn rồi, nhường cho tụi nó.

- Vậy à?

Bé Em mất hứng hẳn, nó lựng khựng nửa muốn khoe, nửa muốn không.

Nhưng rõ ràng là con Bích không quên nó:

- Còn mầy?

- Bốn bộ. Má tao mua cho đủ mặc từ mùng Một tới mùng Bốn, bữa nào cũng mặc đồ mới hết trơn. Trong đó có bộ đầm hồng nổi lắm, hết sẩy luôn.

- Mầy sướng rồi.

Con Bích nói xong vẫn cười nhưng mắt nó xịu xuống, buồn hẳn. Nhà nó nghèo, sao bì được với nhà con bé Em. Hồi nhỏ nó chuyên mặc áo con trai của anh Hai nó để lại. Áo nó thì chuyền cho mấy đứa em, tới con Út Hết là đồ đã cũ mèm, mỏng tang, kéo nhẹ cũng rách. Được cái mấy chị em nó biết thân, lo học chớ không so đo chuyện cũ mới, má nó nói hoài, “Nhà mình nghèo quá hà, ráng vài năm nữa, khá giả rồi má sắm cho”. Con bé Em nhìn con Bích lom lom rồi cúi xuống, trở trở trái bắp nướng:

- Bộ đồ mầy mai chắc đẹp lắm, bữa mùng Hai mầy mặc bộ đó đi nhà cô hen?

Rồi tới mùng một, mùng hai, bé Em lại rủ con Bích đi chơi. Hai đứa mặc đồ hơi giống nhau, chỉ khác là con Bích mặc áo trắng bâu sen, con bé Em thì mặc áo thun có in hình mèo bự. Cô giáo tụi nó khen:

- Coi hai đứa lớn hết trơn rồi, cao nhòng.

Hai đứa cười. Lúc đó con bé Em nghĩ thầm, mình mà mặc bộ đầm hồng, thế nào cũng mất vui. Bạn bè phải vậy chớ. Đứa mặc áo đẹp, đứa mặc áo xấu coi gì được, vậy sao coi là bạn thân. Nhưng Bích lại nghĩ khác, bé Em thương bạn như vậy, tốt như vậy, CÓ MẶC ÁO GÌ BÍCH VẪN QUÝ BÉ EM. THIỆT ĐÓ.

(Áo tết - Nguyễn Ngọc Tư https:// isach.info)

(0,5 điểm) Xác định ngôi kể của truyện ngắn.

Chủ đề: tình bạn.

- Biện pháp nói quá: lé con mắt.

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh sự nổi bật, bắt mắt của bộ áo đầm mới trong mắt bạn bè.

+ Thể hiện tâm lý háo hức, muốn khoe của, tự hào của bé Em trước ngày Tết.

+ Tạo hình ảnh sinh động, gần gũi, hài hước, khiến người đọc dễ hình dung và cảm nhận sự hồn nhiên, đáng yêu của trẻ con.

- Học sinh có thể trình bày ý kiến cá nhân nhưng phải phù hợp.

- Ví dụ: Bé Em lại nghĩ thầm: “mình mà mặc bộ đầm hồng, thế nào cũng mất vui”, vì: Bé Em và Bích là đôi bạn rất thân, nhà bé Em có điều kiện khá giả hơn, còn nhà Bích có điều kiện khó khăn, vất vả hơn nên nếu bé Em mặc đẹp hơn sẽ làm cho Bích chạnh lòng, tủi thân…

Học sinh có thể nêu ra một trong các bài học sau và lý giải ý nghĩa của bài học đó:

- Trong cuộc sống, người có điều kiện khá giả, đủ đầy hơn hãy cảm thông và sẵn sàng sẻ chia với người khó khăn hơn

- Tình bạn được xây dựng trên cơ sở tình yêu thương, sự đồng cảm và sẻ chia….

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Giải thích: Tình bạn là mối quan hệ tự nguyện, gắn bó giữa con người với nhau dựa trên sự tin tưởng, yêu thương, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau.

- Bàn luận

+ Bạn bè giúp nhau trao đổi kiến thức, kinh nghiệm, hỗ trợ khi gặp khó khăn.

+ Giúp con người rèn luyện nhân cách, học cách yêu thương, nhường nhịn, cảm thông.

+ Mang lại niềm vui, sự sẻ chia, sự đồng cảm khi vui hay buồn.

+ Giúp con người tự tin, mạnh mẽ hơn, bớt áp lực trong đời sống hàng ngày.

- Mở rộng

+ Trong xã hội hiện đại, tình bạn giúp con người xây dựng mối quan hệ xã hội lành mạnh, nâng cao giá trị con người.

+ Tình bạn còn giúp con người duy trì tâm hồn tốt đẹp, biết cảm thông, không phân biệt giàu nghèo, địa vị xã hội.

Có sự sáng tạo trong cách viết

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích truyện ngắn Áo tết.

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài

- Giới thiệu nội dung, nghệ thuật.

- Nêu ấn tượng chung về văn bản.

* Thân bài

- Hoàn cảnh, bối cảnh

+ Thời gian: trước Tết, học sinh háo hức chuẩn bị áo quần mới.

+ Địa điểm: xóm nghèo, nhà bạn Bích buôn bán bắp nướng, nhà bé Em đầy đủ hơn.

+ Nhân vật trung tâm: bé Em và Bích, thân thiết từ lớp 1 đến lớp 5.

- Tính cách, tâm lý nhân vật

+ Bé Em

• Hồn nhiên, háo hức với áo đầm mới, muốn khoe với bạn → tâm lý trẻ con, háo hức Tết.

• Ban đầu hơi tự kiêu, so sánh với bạn khi biết Bích có ít đồ.

• Sau cùng nhận ra tình bạn quan trọng hơn vật chất, biết trân trọng Bích → thể hiện suy nghĩ chín chắn, biết đặt tình bạn lên trên sự giàu nghèo.

+ Bích

• Hiền lành, nhường nhịn, không ganh tỵ dù nhà nghèo.

• Tâm lý buồn nhưng không than trách, biết chia sẻ và quan tâm bạn.

• Phản ánh lòng nhân hậu, tình bạn chân thành, trong sáng.

- Ý nghĩa của truyện

+ Tình bạn giúp con người cảm thấy được yêu thương, gắn kết, tự tin hơn.

+ Giá trị nhân văn: tình bạn không phân biệt giàu nghèo, xuất thân, chỉ dựa trên lòng yêu thương, chia sẻ, tôn trọng nhau.

+ Hình ảnh hai bạn mặc đồ hơi giống nhau, được cô giáo khen → nhấn mạnh niềm vui đơn giản, bình dị nhưng ấm áp tình người.

- Nghệ thuật

+ Ngôn ngữ dung dị, giàu chất đời thường.

+ Miêu tả chi tiết tâm lý trẻ con, hành động, lời nói → tạo hình ảnh sinh động, gần gũi.

+ Phản ánh tâm hồn trẻ con hồn nhiên, tình bạn trong sáng.

* Kết bài

- Khẳng định: Áo Tết ca ngợi tình bạn trong sáng, chân thành, giàu giá trị nhân văn.

- Rút ra bài học: tình bạn quý giá, cần trân trọng, giữ gìn và vun đắp.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.