HỘI TÂY ⁽¹⁾

                                        Kìa hội thăng bình tiếng pháo reo,

                                        Bao nhiêu cờ kéo với đèn treo.

                                        Bà quan tênh nghếch xem bơi trải,

                                        Thằng bé lom khom nghé hát chèo.

                                        Cậy sức cây đu nhiều chị nhún,

                                        Tham tiền cột mỡ lắm anh leo.

                                        Khen ai khéo vẽ trò vui thế,

                                        Vui thế bao nhiêu nhục bấy nhiêu!

(Hội Tây, Nguyễn Khuyến, Theo Thơ Nguyễn Khuyến, NXB Văn học, 2014).

Chú thích:

(*) Nguyễn Khuyến (1835 – 1909): lúc nhỏ tên là Thắng, quê ở thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, nay thuộc xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam; thuở nhỏ nhà nghèo, thông minh, học giỏi, sau đó đi thi, đỗ đầu cả ba kì: Hương, Hội, Đình, do đó có tên là Tam Nguyên Yên Đổ. Nguyễn Khuyến làm quan khoảng mười năm, nhưng đến khi thực dân Pháp đánh chiếm xong Bắc Bộ, ông cáo quan về ở ẩn. 

Bài thơ được sáng tác trong khoảng cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX (khi Thực dân Pháp sang xâm lược và thực hiện chính sách đồng hóa ở nước ta)

(1) Hội Tây là ngày kỷ niệm cách mạng tư sản Pháp thắng lợi. Hồi Pháp thuộc, hàng năm cứ đến ngày 14 tháng 7 (kỷ niệm ngày nhân dân Pháp phá ngục Bát-ti năm 1789).

Bài thơ “Hội Tây” được sáng tác trong hoàn cảnh lịch sử nào?