ĐI ĐƯỜNG (*)

(Tẩu lộ - Hồ Chí Minh)

 

Phiên âm:

Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan

Trùng san chi ngoại hựu trùng san

Trùng san đăng đáo cao phong hậu

Vạn lý dư đồ cố miện gian.

 

Dịch nghĩa:

Có đi đường mới biết đường đi khó,

Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác;

Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót,

Thì muôn dặm nước non thu cả vào tầm mắt.

 

Dịch thơ:

Đi đường mới biết gian lao,

Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;

Núi cao lên đến tận cùng,

Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.​

(Hồ Chí Minh, Nhật kí trong tù, NXB trẻ, 2020)

(*) Tác phẩm được rút ra từ tập Nhật kí trong tù (1942 – 1943) của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những ngày bị giam ở nhà tù Tưởng Giới Thạch, Bác Hồ đã bị áp giải qua nhiều nhà lao. Và cuộc hành trình chuyển lao đầy gian nan được Hồ Chí Minh khắc họa chân thực qua bài thơ Đi đường (Tẩu lộ)

Nêu thể thơ được sử dụng trong văn bản phiên âm.

Phương pháp giải

Xác định người bộc lộ cảm xúc trong bài.

Lời giải chi tiết

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người tù Hồ Chí Minh

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ điệp ngữ để phân tích tác dụng 

Lời giải chi tiết

-  Điệp từ: trùng san, tẩu lộ

- Tác dụng:

+ Tạo nhịp điệu cho câu thơ

+ Khắc họa đậm nét cảnh tượng núi non trùng điệp, qua lớp núi này lại tới lớp núi khác, từ đó nhấn mạnh sự gian lao, vất vả chồng chất của người đi đường cách mạng.

Phương pháp giải

Khái quát ý chính từ nội dung và cảm xúc bài thơ.

Lời giải chi tiết

Từ những gian khổ gặp phải trong hành trình chuyển lao, bài thơ thể hiện thể hiện chân dung tinh thần lạc quan, ung dung của người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh.

Phương pháp giải

Gợi ý:

Những bài học rút ra cho bản thân:

- Muốn đến đích con người phải vượt qua nhiều gian khổ, vất vả giống như việc đi đường. Khi tự trải nghiệm, chúng ta mới có thể thấu hiểu hết những khó khăn. Qua đó, chúng ta cũng cảm thông và chia sẻ  hơn với những người khi họ gặp hoàn cảnh khó khăn

- Đối diễn với muôn trùng khó khăn đó, con người phải có ý chí quyết tâm, nghị lực và niềm tin để đạt tới mục tiêu của mình. Đó là bài học về tinh thần kiên cường và rèn luyện bản lĩnh cho mỗi chúng ta.

- Khi đạt tới mục tiêu, lên tới đỉnh cao của ước mơ và lí tưởng, con người có thể mở rộng tầm mắt mình trước thế giới bao la. Vượt qua được gian lao chồng chất sẽ có được thắng lợi vẻ vang

Lời giải chi tiết

Bài thơ "Đi đường" của Bác Hồ đã để lại cho em bài học sâu sắc về cuộc sống. Đó là hành trình nào cũng đầy gian nan, thử thách, nhưng nếu chúng ta giữ vững ý chí và nghị lực, nhất định sẽ vượt qua. Khó khăn chồng chất như những dãy núi trập trùng, nhưng khi kiên trì bước tới đỉnh cao, ta sẽ thấy mọi thứ thật xứng đáng. Bài thơ nhắc nhở em không được nản lòng trước khó khăn, mà phải mạnh mẽ đối mặt, bởi chính trải nghiệm ấy sẽ rèn giũa bản lĩnh và mang lại thành quả lớn lao.