GỬI SÔNG HỒNG

Vũ Quần Phương

“Đồng hành cùng lịch sử chảy bên mỗi đời người mờ tỏ sông như lời ngợi ca, như lời nhắc nhở: thoắt cung điện đền đài, thoắt nương dâu bụi cỏ! sông Hồng thở nhẹ sóng về xuôi.    Sông Hồng chảy trong đêm qua những cuộc đời nghèo gió thầm thĩ qua đồng khoai bãi mía hồn đất nước âm thầm trong cỗi rễ mỗi đời dân    Ôi con sông quặn sóng của đời ta ta lọt lòng, sông đã đỏ phù sa, ta lớn lên, sông đổ sóng quanh nhà cuồn cuộn chảy thương cha nhớ mẹ Sông được về với bể còn ta về thương nhớ với sông thôi hạt phù sa im lặng chẳng nên lời ta cũng lặng nhìn sông không thể nói.   Sông như hồn hư ảo thân ta là ngọn sóng đầy vơi. Ai gọi đò xa thế sông ơi!”

Xác định nhân vật trữ tình trong văn bản.

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các biện pháp tu từ để nhận biết 

Lời giải chi tiết

Biện pháp tu từ được sử dụng:

- Nhân hóa: "sông Hồng thở nhẹ" 

- Ẩn dụ: "sóng về xuôi" 

Phương pháp giải

Đọc kĩ đoạn thơ để phân tích 

Lời giải chi tiết

Lời nhắc nhở của dòng sông:

- Sông vừa là lời ca ngợi vẻ đẹp bền vững của đất nước, vừa là lời cảnh tỉnh về sự phù du của vật chất ("thoắt cung điện đền đài, thoắt nương dâu bụi cỏ").

- Ý nghĩa: Dù vinh hoa hay tiêu điều, tất cả đều thay đổi, chỉ có tinh thần dân tộc là trường tồn.

Phương pháp giải

Căn cứ vào các đặc điểm hình thức để xác định thể thơ và phân tích tác dụng 

Lời giải chi tiết

Tác dụng của thể thơ tự do:

- Linh hoạt: Câu ngắn dài đan xen tạo nhịp chảy như sóng sông.

- Phù hợp với mạch cảm xúc: Từ suy tư lịch sử ("đồng hành cùng lịch sử") đến tình cảm cá nhân ("ta lọt lòng, sông đã đỏ phù sa") đều được diễn đạt tự nhiên.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản để nhận xét tình cảm, thái độ nhân vật trữ tình

Lời giải chi tiết

Tình cảm của tác giả với sông Hồng:

- Gắn bó máu thịt: Sông như một phần đời ("ta lọt lòng, sông đã đỏ phù sa").

- Tri ân và hoài niệm: Sông chứng kiến đời nghèo ("qua những cuộc đời nghèo"), nuôi dưỡng tâm hồn ("hồn đất nước âm thầm trong cỗi rễ").

- Nỗi xót xa, bất lực: "ta cũng lặng nhìn sông không thể nói" → Sông vĩnh hằng, còn đời người ngắn ngủi.