Câu hỏi:

14/12/2025 17 Lưu

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

LỄ BỎ MẢ CỦA NGƯỜI JRAI, BAHNAR: ĐỘC ĐÁO NHỮNG “DỊ NHÂN”

Với những vật liệu sẵn có trong tự nhiên, người Jrai, Bahnar đã sáng tạo nên những chiếc mặt nạ và hóa trang mình thành những “dị nhân” vô cùng độc đáo: dữ tợn, quái dị mà không gây cảm giác ghê sợ; hoang dã, ngô nghê mà vẫn gợi sự ấm áp, thân tình.

Tôi vẫn nhớ ấn tượng lúc mới lên Gia Lai, lần đầu được tham dự một đám bỏ mả (pơ thi) ở làng Gà, xã Ia Boòng, huyện Chư Prông. Một đám bỏ mả rất lớn gồm 5 nhà gộp lại. 5 con bò, 5 con heo lớn, hàng chục con gà và cả trăm ghè rượu sóng sánh xếp thành 2 dãy dài. Các làng xung quanh đều trở thành khách mời gần như không sót một người. Khoảnh đất rộng xung quanh nhà mả náo nhiệt như họp chợ. Từng đống thịt to lù được lót lá để ngay trên mặt đất dưới cái nắng chói chang. Những người đàn ông ngồi bệt xuống đất, ngửa lưỡi dao kẹp vào ngón chân cái mải miết cứa thịt. Những người đàn bà tất tả bên nồi cháo bốc hơi nghi ngút... Cho mãi đến đầu buổi chiều, bữa tiệc bỏ mả mới chuẩn bị xong. Cả mấy trăm con người bắt đầu vào tiệc, ồn ào như ong vỡ tổ.

Đến lúc ánh mặt trời chỉ còn le lói vài vệt vàng xuộm trên ngọn cây, không gian bắt đầu chớm sang màu hoàng hôn thì bữa tiệc mới chùng lại. Ba đội cồng chiêng bước ra trước tấu chiêng lên. Đám thanh niên đứng dậy trước. Khi nhịp chiêng đã bắt đầu dồn dập và những bước chân trần khiến mặt đất rung lên thì như mọc từ ngách rừng, một đám “dị nhân” bước ra nối vào đầu vòng xoang. Tôi đứng ngây ra trong cảm giác vừa sợ hãi vừa thích thú: Này là dị nhân với cái đầu to quá khổ, đôi mắt sâu hoắm, đỏ nọc, miệng ngậm chiếc tẩu cũng to quá khổ với những chiếc răng gớm ghiếc chìa ra. Một “dị nhân” khác ẩn mình trong chiếc áo lá chuối rách tơi tả, đầu tròn vo, da mặt trắng ệch, mắt mọc dọc với bộ râu quai nón đen như nhọ chảo, tay cầm chiếc gậy dài vừa nhún nhảy vừa hú hét… Và kia là những “dị nhân” đóng khố cởi trần, da dẻ loang lổ đám đen đám trắng, mắt đỏ nọc, vừa đánh chiêng vừa nở những nụ cười méo mó. Xung quanh tôi, những tràng cười nắc nẻ hòa với những tiếng hú tán thưởng tưởng như rạn vỡ cả núi rừng. 

Không chỉ là những ai mới đến Gia Lai, như tôi, từng dự rất nhiều đám bỏ mả mà vẫn cứ ngạc nhiên, thích thú với những mặt nạ và nghệ thuật hóa trang này. Có thể nói đây là nét văn hóa độc đáo trong lễ bỏ mả của đồng bào dân tộc Jrai, Bahnar và nó gần như là chỉ xuất hiện trong lễ thức này. Chỉ với những vật liệu sẵn có quanh mình như bẹ, lá chuối khô, vỏ cây, nan tre, nhọ nồi, bùn đất, phẩm màu… họ đã sáng tạo nên những chiếc mặt nạ và hóa trang mình thành những “dị nhân” vô cùng độc đáo: dữ tợn, quái dị mà không gây cảm giác ghê sợ; hoang dã, ngô nghê mà vẫn gợi sự ấm áp, thân tình.

Có thể nói, lễ bỏ mả là một trong những đặc trưng văn hóa tiêu biểu nhất, là nơi kết tinh các loại hình nghệ thuật âm nhạc, vũ đạo, điêu khắc của đồng bào Jrai, Bahnar. Lễ thức là sự “tận hiến” cho người đã khuất những gì họ đã từng được chứng kiến, hưởng thụ trên thế gian. Chính vì vậy, mặt nạ, hóa trang trong lễ bỏ mả không nhằm ý nghĩa tâm linh nào, nó chỉ thuần túy là hình thức mua vui cho người sống và người chết, góp phần xóa đi cái không khí bi lụy của cuộc “chia tay” bên bờ vĩnh viễn.

(Ngọc Tấn, báo Gia Lai Online)

(0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt của văn bản.

 

Quảng cáo

Trả lời:

verified Giải bởi Vietjack
Phương thức biểu đạt: thuyết minh.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

(0,5 điểm) Văn bản trên giới thiệu về sự kiện nào?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Văn bản giới thiệu lễ bỏ mả (pơ thi) của người Jrai, Bahnar, đặc biệt là nghệ thuật mặt nạ và hóa trang trong lễ.

Câu 3:

(1,0 điểm) Những “dị nhân” trong lễ bỏ mả có đặc điểm gì?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Đặc điểm của những “dị nhân” trong lễ bỏ mả:

- Dữ tợn, quái dị nhưng không gây cảm giác ghê sợ.

- Hoang dã, ngô nghê nhưng vẫn ấm áp, thân tình.

- Có hình dạng độc đáo: đầu to, mắt sâu hoắm, miệng ngậm tẩu, răng gớm ghiếc; hoặc mặc áo lá rách, tay cầm gậy, nhún nhảy, hú hét…

Câu 4:

(1,0 điểm) Theo tác giả, lễ bỏ mả góp phần gì vào đời sống tinh thần của cộng đồng?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Mang lại niềm vui, sự thích thú cho người sống.

- Giúp xoa dịu nỗi buồn, giảm không khí bi lụy trong việc tiễn đưa người đã khuất.

- Gắn kết cộng đồng, tạo sự tham gia đông đảo của mọi người trong làng.

Câu 5:

(1,0 điểm) Em rút ra được điều gì về văn hóa và sáng tạo dân gian từ lễ bỏ mả của người Jrai, Bahnar?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Văn hóa lễ bỏ mả thể hiện sự sáng tạo, tinh thần lạc quan và nhân văn.

- Mặt nạ, hóa trang là sản phẩm nghệ thuật độc đáo, kết hợp yếu tố dữ tợn và thân thiện.

- Văn hóa này giữ gìn bản sắc dân tộc, chỉ xuất hiện trong lễ bỏ mả, phản ánh sự tài hoa, khéo léo và trí tưởng tượng phong phú của đồng bào Jrai, Bahnar.

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Lời giải

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Nghệ thuật mặt nạ và hóa trang trong lễ bỏ mả rất độc đáo và ấn tượng, kết hợp yếu tố dữ tợn và thân thiện.

- Những “dị nhân” thể hiện sáng tạo, khéo léo và trí tưởng tượng phong phú của đồng bào Jrai, Bahnar.

- Sử dụng vật liệu tự nhiên sẵn có như lá chuối, bẹ, vỏ cây, bùn đất, phẩm màu… để tạo hình.

- Mặt nạ và hóa trang vừa giải trí cho người sống, vừa tôn vinh người đã khuất, xóa đi không khí bi lụy.

- Thể hiện văn hóa đặc sắc, giàu bản sắc dân tộc và tinh thần lạc quan, nhân văn của cộng đồng.

- Giúp em trân trọng và hiểu thêm giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số.

Lời giải

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn thuyết minh

- Học sinh biết tạo lập một bài văn thuyết minh đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn

b. Xác định được yêu cầu đề bài

Thuật lại hoạt động trồng cây xanh hoặc vệ sinh trường lớp mà em đã tham gia.

c. Triển khai thành bài văn

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài

- Giới thiệu hoạt động: trồng cây xanh hoặc vệ sinh trường lớp là một hoạt động ý nghĩa, góp phần bảo vệ môi trường, làm đẹp cảnh quan trường học.

- Nêu cảm xúc chung: hào hứng, tự hào khi được tham gia.

* Thân bài

- Thời gian, địa điểm và chuẩn bị

+ Thời gian: ví dụ cuối tuần, hoặc trong giờ ngoại khóa, ngày sinh hoạt tập thể.

+ Địa điểm: sân trường, lớp học, khuôn viên trường.

+ Chuẩn bị: cây giống, xẻng, cuốc, găng tay, chổi, xô nước…

- Các bước thực hiện hoạt động

+ Trồng cây xanh:

Chuẩn bị hố, đặt cây, lấp đất, tưới nước.

Chú ý trồng đúng khoảng cách, chăm sóc cây.

+ Vệ sinh trường lớp:

Quét dọn sân, lau bảng, sắp xếp bàn ghế, gom rác đúng nơi quy định.

Dọn sạch bụi bẩn, lá cây rụng, rác thải nhựa.

- Không khí và sự tham gia

+ Học sinh tham gia nhiệt tình, đoàn kết, phối hợp nhịp nhàng.

+ Có thể có sự hướng dẫn của thầy cô hoặc cán bộ phụ trách.

+ Không khí vui vẻ, phấn khởi, có tinh thần tập thể.

- Kết quả đạt được

+ Cây được trồng tươi tốt, sân trường sạch đẹp.

+ Môi trường trường lớp trở nên sáng sủa, sạch sẽ, gọn gàng.

+ Học sinh học được tinh thần trách nhiệm, ý thức bảo vệ môi trường và tình đoàn kết.

* Kết bài

- Khẳng định ý nghĩa của hoạt động: góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao ý thức cộng đồng, tạo cảnh quan xanh – sạch – đẹp.

- Bày tỏ cảm xúc: vui vẻ, hào hứng, tự hào khi tham gia và hứa sẽ tiếp tục duy trì những thói quen tốt.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP