II. Viết (6,0 điểm)

(2,0 điểm) Từ đoạn trích trên, em hãy viết đoạn văn theo lối diễn dịch khoảng 10 câu trình bày suy nghĩ của em về vấn đề: Tuổi trẻ Việt Nam hiện nay cần làm gì để thể hiện lòng yêu nước?

Đoạn trích diễn ra vào thời điểm vua Quang Trung chuẩn bị đánh quân Thanh xâm lược nước ta, tại doanh yên quân. Vua ra lệnh cho binh sĩ ngồi nghe và truyền đạt tinh thần yêu nước, kêu gọi đồng tâm hiệp lực.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Nghị luận về đạo lí: “Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài

- Giới thiệu vấn đề: Lời nói là phương tiện giao tiếp quan trọng trong đời sống, không tốn tiền nhưng ảnh hưởng lớn tới tình cảm và mối quan hệ giữa con người với nhau.

- Nêu đạo lí: “Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” dạy chúng ta cẩn trọng, khéo léo trong lời ăn tiếng nói để sống hòa nhã, thân thiện.

* Thân bài

- Giải thích

+ “Lời nói không mất tiền mua”: lời nói không tốn kém về vật chất, nhưng có giá trị tinh thần to lớn.

+ “Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”: nói năng khéo léo, lịch sự, biết đặt mình vào hoàn cảnh người khác để tránh tổn thương.

=> Đạo lí nhấn mạnh sự quan trọng của giao tiếp đúng mực, chân thành và tôn trọng người khác.

- Biểu hiện trong cuộc sống hiện nay

+ Trong gia đình: nói lời yêu thương, khích lệ nhau, tránh cãi vã, trách móc vô cớ.

+ Trong học tập, bạn bè: giao tiếp lịch sự, biết nhường nhịn, giải quyết mâu thuẫn bằng lời nói.

+ Trong xã hội: lời nói hòa nhã khi trao đổi, làm việc, tham gia các hoạt động cộng đồng, tránh lời nói thô tục, xúc phạm.

- Vai trò, ý nghĩa

+ Giúp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, tăng sự gắn kết giữa con người.

+ Ngăn ngừa mâu thuẫn, hiểu lầm, tạo môi trường sống hòa thuận, thân thiện.

+ Lời nói khéo léo, vừa lòng nhau còn giúp thể hiện văn hóa, nhân cách và sự tôn trọng của mỗi người.

- Phản đề

+ Có người cho rằng nói gì cũng được, quan trọng là hành động, lời nói không quan trọng.

+ Tuy nhiên, lời nói không cẩn trọng dễ gây hiểu lầm, tổn thương người khác, ảnh hưởng xấu tới mối quan hệ và uy tín cá nhân.

- Bài học rút ra

+ Luôn cẩn trọng, lựa lời trong giao tiếp với mọi người.

+ Học cách nói vừa chân thành vừa khéo léo, thể hiện sự tôn trọng và đồng cảm.

+ Áp dụng đạo lí này giúp xây dựng mối quan hệ tốt, được người khác quý trọng và xã hội văn minh hơn.

* Kết bài

- Khẳng định giá trị quan trọng của lời nói trong đời sống con người.

- Nhấn mạnh: lời nói không mất tiền mua nhưng có thể tạo niềm vui, hạnh phúc hoặc gây tổn thương, vì vậy cần lựa lời khéo léo.

- Kêu gọi mọi người luôn nói năng hòa nhã, lịch sự để sống hòa thuận, xây dựng xã hội tốt đẹp.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.