PHẦN 2. TỰ LUẬN (4,0 ĐIỂM)

(1,0 điểm): Khai thác tư liệu và thực hiện yêu cầu:

Tư liệu. “Các cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng trong lịch sử Việt Nam đã để lại những bài học quan trọng. Về vận động, tập hợp lực lượng: đây là một trong những yếu tố đóng vai trò quyết định. Việc vận động, tập hợp lực lượng được thực hiện qua khẩu hiệu, lời kêu gọi, qua chính sách chiêu mộ nhân tài,...  Về xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc: là yếu tố đóng vai trò nền tảng, then chốt…. Về nghệ thuật quân sự: nổi bật là nghệ thuật tiến hành chiến tranh nhân dân; lấy ít địch nhiều, lấy nhỏ thắng lớn, lấy yếu chống mạnh; kết hợp giữa hoạt động quân sự, chính trị, ngoại giao và binh vận,... Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, bài học lịch sử của các cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng trong lịch sử Việt Nam vẫn còn nguyên giá trị”.

Yêu cầu: Anh/ chị hãy xác định tính đúng/ sai của các nhận định sau đây:

Nội dung

Biểu điểm

Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ (cuối thế kỉ XIV - đầu thế kỉ XV) diễn ra trong bối cảnh lịch sử như thế nào?

2,0

- Về chính trị:

+ Từ nửa sau thế kỉ XIV, vua, tầng lớp quý tộc và quan lại nhà Trần ngày càng sa vào ăn chơi, hưởng lạc, không quan tâm đến việc nước. Triều chính bị gian thần lũng đoạn.

0,5

+ Triều Trần suy yếu đến mức không còn khả năng bảo vệ sự an toàn của đất nước, bất lực trước các cuộc tấn công của Chămpa và những yêu sách của nhà Minh.

0,25

- Về kinh tế - xã hội:

+ Từ những năm 40 của thế kỉ XIV, các hiện tượng hạn hán, bão, lụt, vỡ đê,... xảy ra ở nhiều địa phương trên cả nước. Mất mùa, đói kém diễn ra thường xuyên.

0,25

+ Quý tộc, quan lại, địa chủ tìm cách chiếm đoạt ruộng đất trên quy mô lớn. Ruộng đất công ngày càng bị thu hẹp.

0,25

+ Đời sống nhân dân khổ cực; các cuộc khởi nghĩa của dân nghèo diễn ra liên tục ở nhiều vùng miền.

0,25

=> Trong bối cảnh đó, từ năm 1371, nhờ được vua Trần Nghệ Tông tin dùng, Hồ Quý Ly từng bước đề xuất, tiến hành những cải cách lớn trên nhiều lĩnh vực. Sau khi thành lập (1400), triều Hồ tiếp tục thực hiện các chính sách cải cách cho đến khi quân Minh xâm lược (1406).

0,5

Theo anh/ chị, những bài học nào có thể rút ra từ cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ?

1,0

Một số bài học kinh nghiệm rút ra từ cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ:

- Muốn tồn tại và phát triển thì phải luôn có sự thay đổi để thích ứng với tình hình.

- Nội dung cải cách, đổi mới cần phù hợp với yêu cầu phát triển và điều kiện thực tiễn của đất nước.

- Tiến hành cải cách, đổi mới một cách quyết liệt, triệt để và toàn diện trong đó chú trọng đến đầu tư phát triển giáo dục, góp phần đào tạo nên những con người: yêu nước, có năng lực, bản lĩnh, tinh thần sáng tạo, ý chí quyết tâm, ham hành động,…

- Luôn chú trọng phát huy và không ngừng củng cố, nâng cao sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

- …

Lưu ý: Học sinh nêu được 2 ý trở lên có thể cho điểm tối đa.

1,0

Lưu ý chung: Học sinh có thể không trình bày y như đáp án mà có cách diễn đạt khác, nhưng vẫn đảm bảo chính xác nội dung theo đề bài yêu cầu. Vì vậy, GV có thể chấm và cho điểm linh hoạt, không vượt quá điểm tối đa mỗi câu