Có những thứ đồ vật vô nghĩa. Có những thứ nhắc tới một chút kỷ niệm đẹp đẽ. Có những thứ gợi lên một câu chuyện chẳng hay ho gì, tưởng đã quên hẳn cái chuyện đó thì bây giờ cái đồ vật lại từ xó xỉnh, bụi bặm, từ trong xó tối từ từ bò ra, cái vật vô tri lại thủ thỉ nói chuyện với anh, khiển trách anh, lên án anh.

     Tại sao ngày ấy tôi đã không đưa “tấm ảnh” đến cho gia đình anh? Tại sao tôi không giữ lời hứa? Mà tôi vẫn còn nhớ, tôi đã hứa với anh và cả với tôi nữa, đinh ninh và hùng hồn lắm, và cũng thực tâm lắm chứ? Trong cái đêm ấy, khi tôi ngồi bên anh trên phiến đá giữa khu rừng bên nước bạn, giá có phải chạy qua làn đạn của địch, hay băng qua ngọn lửa, thì tôi cũng quyết định sẽ vượt qua, để đưa tấm hình về trao tận tay những người trong gia đình anh, để đền đáp chút ít tấm lòng độ lượng quá lớn lao nhưng lặng lẽ mà anh đã đối xử với tôi. Lúc ấy, mắt tôi đã rưng rưng khi nghe kể chuyện ở ngoài này, bà mẹ anh đang nhầm tưởng anh đã hy sinh. Và buổi sáng hôm sau, lúc chia tay nhau, tôi lại còn hứa đi hứa lại, để cho anh trở về thật yên tâm và tôi lại còn nhớ, tôi đã nắm tay nhiều lần không nỡ rời, tôi ôm anh, rồi thật là giả dối chưa, tôi lại còn hôn anh nữa, trước khi lên đường đi chặng tiếp. Từ bữa đó, tôi đi bộ ròng rã gần ba tháng thì ra đến Hà Nội. Ngày đó, khi đặt chân về đến Hà Nội, tôi vẫn còn mang ý định đến thăm nhà anh ngay, và mang theo bức vẽ đến. Nhưng chỉ sau một tuần lễ, tôi đã thiết lập được với cái xã hội hậu phương chung quanh những mối quan hệ mới, cái không khí chiến trường tự nhiên nhạt nhòa đi, cái mối nhiệt tâm của lúc còn ở trong đó vơi bớt đi - không, đừng đổ lỗi cho hoàn cảnh! Tôi phải nhận rằng, chỉ sau một tuần lễ, được bè bạn sành sỏi nhất trong nghề đánh giá bức ký họa thật cao, tôi liền lờ quên cái người mẹ đang ôm ấp mối đau khổ vì ngộ nhận con trai đã hy sinh đang ở ngay trong thành phố, tôi liền đóng gói bức ký họa chung với những bức tranh đem đi dự triển lãm Việt Nam ở nước ngoài. Ỷ vào ngày giờ đi quá cấp bách, tôi cũng không kịp nghĩ đến việc tới thăm bà mẹ anh nữa!

(Nguyễn Minh Châu, Bức tranh, In trong Nguyễn Minh Châu - Tuyển tập truyện ngắn, NXB Văn học, Hà Nội, 2009)

Đoạn trích trên được kể theo ngôi kể nào?

Đáp án đúng là A

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung đoạn trích.

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

Đoạn trích đề cập: “Tại sao ngày ấy tôi đã không đưa “tấm ảnh” đến cho gia đình anh?” nhấn mạnh sự xấu hổ vì không thực hiện lời hứa.

- Đáp án B, C, D sai vì không xuất hiện trong đoạn trích. 

Đáp án đúng là B

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung của văn bản.

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Nhân hóa là biện pháp biến các đồ vật vô tri vô giác có các hành động, cảm xúc, hay tính cách giống con người. Trong câu này, đồ vật “thủ thỉ nói chuyện”, “khiển trách”, “lên án” như thể chúng sống động và có khả năng đối thoại với nhân vật chính. Hình ảnh nhân hóa này không chỉ làm sống động câu văn mà còn thể hiện sâu sắc nỗi ám ảnh của nhân vật chính khi đối mặt với ký ức về lỗi lầm của mình. Những đồ vật vô tri vô giác trong ký ức được “đánh thức”, trở thành một “nhân chứng im lặng” nhắc nhở và khiển trách nhân vật. Điều này thể hiện sự dằn vặt nội tâm của nhân vật chính, không thể trốn tránh được.

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án A sai vì “vai trò của đồ vật trong cuộc sống” không phải là mục đích chính mà câu văn đề cập.

+ Đáp án C sai vì câu văn không tập trung tạo hình ảnh sinh động mà nhấn mạnh vào cảm giác dằn vặt.

+ Đáp án D sai vì không có sự trân trọng đồ vật, mà đồ vật là yếu tố làm bộc lộ sự dằn vặt nội tâm.

=> Tác dụng của biện pháp nhân hóa trong câu văn trên là thể hiện sự ám ảnh của ký ức với nhân vật chính.

Đáp án đúng là C

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản.

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Nhân vật “tôi” liên tục nhắc lại những hành động đã hứa trong quá khứ nhưng không thực hiện được. Cảm giác tội lỗi thể hiện rõ qua các hình ảnh nhân hóa như: “Cái vật vô tri lại thủ thỉ nói chuyện với anh, khiển trách anh, lên án anh”. Cụm từ “Ôi chao, lúc ấy, tôi chỉ muốn có một cái mặt nạ, hoặc bé xíu lại như một hạt đậu...” cho thấy nhân vật cảm thấy xấu hổ và nhỏ bé trước lỗi lầm của mình.

=> Bao trùm lên đoạn trích là trạng thái hối hận, dằn vặt của nhân vật tôi.

Đáp án đúng là D

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản.

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Đoạn trích xoay quanh sự thất hứa của nhân vật “tôi” với người chiến sĩ, đồng thời là sự tự vấn lương tâm sâu sắc. Lời hứa ban đầu của nhân vật được mô tả bằng những cảm xúc chân thành và đầy nhiệt huyết: “Tôi đã hứa với anh và cả với tôi nữa, đinh ninh và hùng hồn lắm.” Nhưng sự thất hứa không chỉ là hành động bộc phát mà xuất phát từ sự quên lãng, thờ ơ khi trở lại cuộc sống thường nhật. Điều này nhắc nhở người đọc về tầm quan trọng của việc trân trọng và thực hiện lời hứa.

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án A sai vì: dù đoạn trích có thể khơi gợi điều này, nhưng đây không phải là thông điệp chính.

+ Đáp án B sai vì đây chỉ là một khía cạnh trong đoạn trích, không phải thông điệp chính.

+ Đáp án C sai vì câu này đúng nhưng không phải trọng tâm của đoạn trích, vì nhân vật không đổ lỗi cho hoàn cảnh.