Nhân tố chủ yếu chi phối quan hệ quốc tế trong phần lớn nửa sau thế kỉ XX là

Tại Hội nghị Pốtxđam, Liên Xô, Mĩ và Anh khẳng định nước Đức phải trở thành 1 quốc gia thống nhất, hòa bình, dân chủ; tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít; thỏa thuận việc phân chia các khu vực chiếm đóng và kiểm soát nước Đức sau chiến tranh. Trong đó, quân đội Liên Xô chiếm đóng vùng lãnh thổ phía Đông nước Đức, quân đội Anh chiếm vùng Tây Bắc, quân đội Mỹ chiếm vùng phía Nam, quân đội Pháp được chiếm một phần lãnh thổ phía Tây nước Đức. Nhưng Mĩ, Anh và sau đó là Pháp đã tiến hành riêng rẽ việc hợp nhất các khu vực chiếm đóng của mình, tháng 9 – 1949 lập ra Nhà nước Cộng hoà Liên bang Đức. Tháng 10 – 1949, được sự giúp đỡ của Liên Xô, các lực lượng dân chủ ở Đông Đức đã thành lập Nhà nước Cộng hoà Dân chủ Đức. Như thế, trên lãnh thổ nước Đức đã xuất hiện hai nhà nước với hai chế độ chính trị khác nhau và nước Đức trở thành tâm điểm đối đầu giữa hai cực Xô - Mỹ ở châu Âu sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Phải đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX, khi xu thế hòa hoãn Đông – Tây diễn ra thì tình hình căng thẳng trong quan hệ giữa hai nhà nước Đức mới được cải thiện. Đến năm 1990 thì nước Đức tái thống nhất.