(Ngữ liệu ngoài sgk) Cây xấu hổ

Bài thơ trên được viết theo thể thơ tự do, không bị ràng buộc bởi số câu, số chữ hay vần điệu cố định, tạo nên sự phóng khoáng và linh hoạt trong biểu đạt cảm xúc.

- Một số hình ảnh tiêu biểu về cây xấu hổ được nhắc đến trong bài thơ:

+ "Tự giấu mình trong lá khép lim dim"

+ "Cây vội vã nhắm nghìn con mắt lá"

- Những hình ảnh này khắc họa sinh động vẻ e ấp, nhạy cảm nhưng đầy sức sống của loài cây này trong khói lửa chiến tranh.

- Câu thơ “Giữa một vùng lửa cháy bom rơi” được lặp lại hai lần nhằm nhấn mạnh hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh – nơi mọi thứ đều bị tàn phá, chết chóc hiện hữu khắp nơi.

- Việc đặt hình ảnh chiến tranh tàn khốc bên cạnh hình ảnh mong manh, nhạy cảm của cây xấu hổ tạo nên một sự đối lập giàu tính nghệ thuật. Qua đó, tác giả muốn làm nổi bật sức sống mãnh liệt, vẻ đẹp tinh tế và tinh thần bất khuất của con người Việt Nam, đặc biệt là người lính – dù trong hoàn cảnh dữ dội nhất, vẫn giữ được sự nhạy cảm, rung động trước cái đẹ

Bài thơ ngợi ca vẻ đẹp mộc mạc, kín đáo của cây xấu hổ để từ đó liên tưởng đến tâm hồn tinh tế, trong sáng và đầy nhân hậu của người lính, của con người Việt Nam trong chiến tranh. Từ hình ảnh một loài cây bé nhỏ, tác giả khơi gợi tình cảm sâu sắc, lòng yêu nước và khát vọng sống hướng thiện giữa khói lửa bom đạn.

- Hình tượng người lính trong bài thơ:

+ Người chiến sĩ trên đường hành quân, làm nhiệm vụ thiêng liêng bảo vệ Tổ quốc, trong chiến tranh khốc liệt.

+ Người lính vẫn vẫn mang nét tinh tế, nhạy cảm trong tâm hồn. Sự hài hòa giữa lí tưởng và tâm hồn tạo nên vẻ đẹp của người lính trong thơ.

- Thí sinh có thể chỉ ra một bài thơ viết về người lính và tìm ra được điểm chung giữa hai bài thơ. (Liên hệ bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi, Tây Tiến của Quang Dũng, Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Đồng chí của Chính Hữu, Bài ca lá xe đêm của Tố Hữu…).

- Điểm chung đều thể hiện: tinh thần lạc quan, yêu đời; lòng căm thù giặc sâu sắc và yêu quê hương; tâm hồn mộng mơ.