Chuyên đề KTPL 11 Chân trời sáng tạo Bài 7: Hợp đồng lao động, tiền lương và thưởng, bảo hiểm Xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động có đáp án

- Một số vấn đề được pháp luật lao động điều chỉnh là:

+ Hợp đồng lao động

+ Tiền lương và thưởng của người lao động

+ Bảo hiểm xã hội

+ Tranh chấp lao động

- Chia sẻ hiểu biết về hợp đồng lao động:

+ Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.

+ Hợp đồng lao động được giao kết giữa người lao động và người sử dụng lao động theo các nguyên tắc: Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực; Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.

+ Hợp đồng lao động có hai loại: xác định và không xác định thời hạn.

+ Hình thức hợp đồng lao động có thể bằng văn bản hoặc lời nói.

♦ Yêu cầu số 1:

- Khái niệm: Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.

- Hình thức: Hình thức hợp đồng lao động có thể bằng văn bản hoặc lời nói.

+ Hợp đồng lao động giao kết bằng văn bản được làm thành 2 bản, người lao động giữ 1 bản, người sử dụng lao động giữ 1 bản. Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản.

+ Giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 1 tháng.

♦ Yêu cầu số 2: Nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động, gồm:

- Thông tin cơ bản của người lao động và người sử dụng lao động;

- Công việc và địa điểm làm việc;

- Thời hạn của hợp đồng lao động;

- Tiền lương; phụ cấp và các khoản bổ sung khác;

- Chế độ nâng bậc, nâng lương; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ và kĩ năng nghề nghiệp.

- Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;

- Điều kiện bảo hộ và an toàn lao động;

- Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; bảo hiểm thất nghiệp;

♦ Yêu cầu số 1: Theo Điều 18 Bộ luật Lao động năm 2019, các chủ thể có quyền giao kết hợp đồng lao động, bao gồm: người lao động và người sử dụng lao động. Trong đó:

- Bên phía người lao động:

+ Người từ đủ 18 tuổi trở lên (có quyền tự mình giao kết hợp đồng lao động)

+ Công dân từ đủ 15 đến chưa đủ 18 tuổi, khi thực hiện giao kết hợp đồng lao động phải có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật.

+ Đối với công dân chưa đủ 15 tuổi, chủ thể giao kết là người lao động và người đại diện theo pháp luật.

- Bên phía người sử dụng lao động, chủ thể giao kết hợp đồng có thể là:

+ Người đại diện theo pháp luật hoặc người được ủy quyền theo pháp luật của các doanh nghiệp, hợp tác xã.

+ Người đứng đầu hoặc người được ủy quyền theo pháp luật của cơ quan, tổ chức có tư cách pháp nhân.

+ Người đại diện theo pháp luật hoặc người được ủy quyền theo pháp luật của Hộ gia đình, tổ hợp tác.

+ Cá nhân trực tiếp sử dụng lao động.

♦ Yêu cầu số 2: Việc giao kết hợp đồng lao động được tiến hành dựa trên 2 nguyên tắc:

- Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực;

- Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.

♦ Yêu cầu số 3:

- Trường hợp 1: Hành vi giao kết hợp đồng lao động giữa anh A và công ty B phù hợp với quy định của pháp luật lao động.

- Trường hợp 2: Hành vi chấm dứt hợp đồng lao động giữa chị C và công ty M phù hợp với quy định tại Khoản 3 Điều 34 Bộ luật Lao động năm 2019.

♦ Yêu cầu số 1:

- Trường hợp 1:

+ Theo quy định tại Khoản 2 Điều 7 Bộ luật Lao động năm 2019: người sử dụng lao động không được phép yêu cầu người lao động thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện hợp đồng lao động.

+ Áp dụng điều luật đó vào trường hợp 1, có thể thấy: việc Công ty Y yêu cầu anh T đặt cọc 3 triệu đồng để đảm bảo thực hiện hợp đồng lao động là trái với quy định của pháp luật lao.

- Trường hợp 2:

+ Theo quy định tại Khoản 1 Điều 7 Bộ luật Lao động năm 2019: người sử dụng lao động không được phép giữ bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động.

+ Áp dụng điều luật đó vào trường hợp 2, có thể thấy: việc bà A giữ bản chính các văn bằng, chứng chỉ của chị B là trái với quy định của pháp luật lao.

♦ Yêu cầu số 2: Một số hành vi khác bị nghiêm cấm trong quan hệ lao động:

- Phân biệt đối xử trong lao động.

- Ngược đãi người lao động, cưỡng bức lao động.

- Quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

- Lợi dụng danh nghĩa dạy nghề, tập nghề để trục lợi, bóc lột sức lao động hoặc lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người học nghề, người tập nghề vào hoạt động trái pháp luật.

- Sử dụng lao động chưa qua đào tạo hoặc chưa có chứng chỉ kĩ năng nghề quốc gia đối với nghề, công việc phải sử dụng lao động đã được đào tạo hoặc phải có chứng chỉ kĩ năng nghề quốc gia.

- Lôi kéo, dụ dỗ, hứa hẹn, quảng cáo gian dối hoặc thủ đoạn khác để lừa gạt người lao động hoặc để tuyển dụng người lao động với mục đích mua bán người, bóc lột, cưỡng bức lao động hoặc lợi dụng dịch vụ việc làm, hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để thực hiện hành vi trái pháp luật.

- Sử dụng lao động chưa thành niên trái pháp luật.

♦ Yêu cầu số 1: Nguyên tắc trả lương

- Người sử dụng lao động phải trả lương trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn cho người lao động. Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động uỷ quyền hợp pháp.

- Người sử dụng lao động không được hạn chế hoặc can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động; không được ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hoá, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định.

♦ Yêu cầu số 2: Hình thức trả lương

- Người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận về hình thức trả lương theo thời gian, sản phẩm hoặc khoán.

- Lương được trả bằng tiền mặt hoặc trả qua tài khoản cá nhân của người lao động được mở tại ngân hàng. Trường hợp trả lương qua tài khoản cá nhân của người lao động được mở tại ngân hàng thì người sử dụng lao động phải trả các loại phí liên quan đến việc mở tài khoản và chuyển tiền lương.

♦ Yêu cầu số 3: Việc làm của chủ cửa hàng M là sai, vi phạm những điều khoản đã kí kết trong hợp đồng lao động. Vì:

+ Theo quy định tại Khoản 1 Điều 94 Bộ luật Lao động năm 2019: người sử dụng lao động phải trả lương trực tiếp, đầy đủ và đúng hạn cho người lao động.

+ Áp dụng điều luật này vào trường hợp 2, có thể thấy: hành vi trả lương trễ hẹn của chủ cửa hàng M là trái với quy định của pháp luật lao động.