Bài 8: Sự đa dạng và các thể cơ bản của chất. Tính chất của chất

Mở đầu trang 35 SGK KHTN lớp 6: Trong cuộc sống chúng ta thường sử dụng các chất như nước uống, muối ăn, nước hoa,…Vậy các chất đó tồn tại ở những thể nào?

Hình thành kiến thức mới 1 trang 35 SGK KHTN lớp 6:

1. Em quan sát được những vật thể nào trong hình 8.1? Vật thể nào có sẵn trong tự nhiên (vật thể tự nhiên), vật thể nào do con người tạo ra (vật thể nhân tạo)?

2. Kể tên một số vật thể và cho biết chất tạo nên vật thể đó

3. Nêu sự giống nhau, khác nhau giữa vật thể tự nhiên và vật thể nhân tạo 

4. Kể tên một số vật sống và vật không sống mà em biết 

Hình thành kiến thức mới 2 trang 36 SGK KHTN lớp 6: Quan sát hình 8.2 và điền thông tin theo mẫu bảng 8.1

Hình thành kiến thức mới 3 trang 36 SGK KHTN lớp 6: Quan sát hình 8.3, hãy nhận xét đặc điểm về thể rắn, thể lỏng và thể khí của chất

Hình thành kiến thức mới 4 trang 37 SGK KHTN lớp 6: Em hãy nhận xét về thể và màu sắc của than đá, dầu ăn, hơi nước trong các hình 8.4,8.5 và 8.6

Hình thành kiến thức mới 5 trang 38 SGK KHTN lớp 6: Quan sát thí nghiệm 1 (hình 8.7), ghi kết quả sự thay đổi nhiệt độ hiển thị trên nhiệt kế và thể của nước sau mỗi phút theo mẫu 8.2

Hình thành kiến thức mới 6 trang 38 SGK KHTN lớp 6: Từ thí nghiệm 2 (hình 8.8 và 8.9), em có nhận xét gì về khả năng tan của muối ăn và dầu ăn trong nước.

Hình thành kiến thức mới 7 trang 39 SGK KHTN lớp 6: Khi tiến hành thí nghiệm 3, em thấy có những quá trình nào đã xảy ra? Hãy lấy ví dụ trong thực tế cho quá trình này.

Hình thành kiến thức mới 8 trang 39 SGK KHTN lớp 6: Em hãy cho biết trong các quá trình xảy ra ở thí nghiệm 3 có tạo thành chất mới không.

Hình thành kiến thức mới 9 trang 39 SGK KHTN lớp 6: Trong thí nghiệm 3, hãy chỉ ra quá trình nào thể hiện tính chất vật lí, tính chất hóa học của đường

Hình thành kiến thức mới 10 trang 40 SGK KHTN lớp 6: Tại sao kem lại tan chảy khi đưa ra ngoài tủ lạnh?

Hình thành kiến thức mới 11 trang 40 SGK KHTN lớp 6: Tại sao cửa kính trong nhà tắm bị đọng nước sau khi ta tắm bằng nước ấm?

Hình thành kiến thức mới 12 trang 40 SGK KHTN lớp 6: Khi đun sôi nước, em quan sát thấy có hiện tượng gì trong nồi thủy tinh?

Hình thành kiến thức mới 13 trang 40 SGK KHTN lớp 6: Quan sát vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên, em hãy cho biết các quá trình diễn ra trong vòng tuần hoàn này.

Hình thành kiến thức mới 14 trang 41 SGK KHTN lớp 6:  Em hãy quan sát thí nghiệm 4,5 và cho biết có những quá trình chuyển thể nào đã xảy ra? 

Luyện tập 1 trang 36 SGK KHTN lớp 6: Cho các vật thể: quần áo, cây cỏ, con cá, xe đạp. Hãy sắp xếp chúng vào mỗi nhóm vật thể tự nhiên, vật thể nhân tạo, vật hữu sinh và vật vô sinh.

Luyện tập 2 trang 37 SGK KHTN lớp 6: Kể tên ít nhất hai chất ở mỗi thể rắn, lỏng, khí mà em biết.

Luyện tập 3 trang 39 SGK KHTN lớp 6: Em hãy nêu một số tính chất vật lí và tính chất hóa học của một chất mà em biết?

Luyện tập 4 trang 42 SGK KHTN lớp 6: Em hãy lấy ví dụ trong cuộc sống tương ứng với mỗi quá trình chuyển thể: nóng chảy, đông đặc, bay hơi, sôi và ngưng tụ.

Vận dụng trang 42 SGK KHTN lớp 6: Vào những ngày trời nồm (không khí chứa nhiều hơi nước, độ ẩm cao), sự chênh lệch nhiệt độ giữa nền nhà và lớp không khí bao quanh khiến hơi nước trong không khí bị ngưng tụ tạo thành những hạt nước nhỏ gây ẩm ướt cho nền nhà. Để giảm thiểu hiện tượng này, chúng ta nên đóng kín cửa, hạn chế không khí ẩm vào nhà. Em hãy giải thích tại sao làm như vậy.

Bài 1 trang 42 SGK KHTN lớp 6: Hãy chỉ ra đâu là vật thể, đâu là chất trong các câu sau:

a) Cơ thể người chứa 63% - 68% về khối lượng là nước.

b) Thuỷ tinh là vật liệu chế tạo ra nhiều vật gia dụng khác nhau như lọ hoa. cốc, bát, nồi...

c) Than chì là vật liệu chính làm ruột bút chì.

d) Paracetamol là thành phần chính của thuốc điều trị cảm cúm.

Bài 2 trang 43 SGK KHTN lớp 6: Em hãy chỉ ra vật thể tự nhiên, vật thể nhân tạo, vật vô sinh, vật hữu sinh trong các phát biểu sau:

a) Nước hàng (nước màu) được nấu từ đường sucrose (chiết xuất từ cây mía đường, cây thốt nốt, củ cải đường. ...) và nước.

b) Thạch găng được làm từ lá găng rừng, nước đun sôi, đường mía.

c) Kim loại được sản xuất từ nguồn nguyên liệu ban đầu là các quặng kim loại.

d) Gỗ thu hoạch từ rừng được sử dụng để đóng bàn ghế, giường tủ, nhà cửa.

Bài 3 trang 43 SGK KHTN lớp 6:Cho các từ sau: vật lí; chất; sự sống; không có; rắn; lỏng; khí; tự nhiên/ thiên nhiên; tính chất; thể / trạng thái; vật thể nhân tạo. Hãy chọn từ/ cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Các chất có thể tồn tại ở ba (1)... cơ bản khác nhau, đó là (2)...

b) Mỗi chất có một số (3)... khác nhau khi tồn tại ở các thể khác nhau.

c) Mọi vật thể đều do (4)... tạo nên. Vật thế có sẵn trong (5)... được gọi là vật thể tự nhiên; Vật thể do con người tạo ra được gọi là (6)...

d) Vật hữu sinh là vật có các dấu hiệu của (7)... mà vật vô sinh (8)...

e) Chất có các tính chất (9)... như hình dạng, kích thước, màu sắc, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy, tính cứng, độ dẻo.

f) Muốn xác định tính chất (10)... ta phải sử dụng các phép đo.

Bài 4 trang 43 SGK KHTN lớp 6:Khi làm muối từ nước biển, người dân làm muối (diêm dân) dẫn nước biển vào các ruộng muối. Nước biển bay hơi, người ta thu được muối. Theo em, thời tiết như thế nào thì thuận lợi cho nghề làm muối? Giải thích.

Bài 5 trang 43 SGK KHTN lớp 6:Trường hợp nào sau đây thể hiện tính chất hoá học, tính chất vật lí?

a) Cho 1 viên vitamin C sủi vào cốc nước.

b) Cho 1 thịa đường vào cốc nước và khuấy đều.