Bài 10: Sự ra đời và phát triển của các vương quốc ở Đông Nam Á (Từ những thế kỉ tiếp giáp công nguyên đến thế kỉ X)

- Vị trí địa lí của Đông Nam Á:

+ Đông Nam Á: bao gồm 2 bộ phận: Đông Nam Á lục địa (bán đảo Trung - Ấn) và Đông Nam Á hải đảo (hàng vạn các đảo/ quần đảo trên Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương).

+ Đông Nam Á nằm ở phía Đông Nam của châu Á.

+ Là cầu nối giữa 2 đại dương (Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương) và 2 lục địa (lục địa Á – Âu và lục địa Ô-xtrây-li-a).

- Từ thế kỉ VII TCN đến thế kỉ VII, nhiều vương quóc cổ đã hình thành ở Đông Nam Á:

+ Trên lãnh thổ Việt Nam ngày nay đã xuất hiện các nhà nước: Văn Lang, Âu Lạc; Vương quốc Phù Nam và Vương quốc Chăm - Pa.

+ Tại lưu vực sông Mê Nam, người Môn đã thành lập Vương quốc Đva-ra-va-ti; Ha-ri-pun-giay-a.

+ Tại lưu vực sông I-ra-oa-di, người Môn thành lập các Vương quốc Tha-tơn và Pê-gu; người Pi-u thành lập Vương quốc Sri Kse-tra.

+ Trên bán đảo Mã Lai xuất hiện các Vương quốc: Kê-đa; Tam-Bra-lin-ga; Tu-ma-sic.

+ Trên lãnh thổ In-đô-nê-xi-a ngày nay ra đời các Vương quốc Ma-lay0u; Ta-ru-ma, Can-tô-li.

- Từ thế kỉ VII đến thế kỉ X, một số vương quốc phong kiến ở khu vực Đông Nam Á đã hình thành và phát triển:

+ Tại lưu vực sông I-ra-oa-đi, vương quốc Kse-tra của người Pi-u, Pa-gan của người Miên hình thành

+ Tại lưu vực sông Mê Nam, vương quốc Đva-ra-va-ti thành lập

+ Trên đảo Su-ma-tơ-ra xuất hiện vương quốc Vi-giay-a.

+ Trên đảo Gia-va vương quốc Ca-lin-ga cũng được hình thành

+ Ở hạ lưu sông Sê Mun, vương quốc Chân Lạp được hình thành.

- Bộ máy các nước được tổ chức quy củ, hệ thống và hoàn thiện. 

- Các vương quốc lục địa có ưu thế phát triển nông nghiệp, các vương quốc hải đảo có ưu thế phát triển thương nghiệp, hải cảng... 

* Vị trí địa lí của khu vực Đông Nam Á:

- Đông Nam Á: bao gồm 2 bộ phận: Đông Nam Á lục địa (bán đảo Trung - Ấn) và Đông Nam Á hải đảo (hàng vạn các đảo/ quần đảo trên Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương).

- Nằm ở phía Đông Nam của châu Á.

- Án ngữ ở vị trí ngã tư đường giao thông quốc tế: là cầu nối giữa 2 đại dương (Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương) và 2 lục địa (lục địa Á – Âu và lục địa Ô-xtrây-li-a).

* Tác động của vị trí địa lí tới sự phát triển của các vương quốc ở Đông Nam Á:

- Thứ nhất, tác động đến sự phát triển của lịch sử:

+ Địa hình Đông Nam Á bị chia cắt mạnh bởi núi đồi, cao nguyên, biển cả... => hạn chế khả năng tập hợp dân cư, hạn chế sự phát triển của kinh tế - xã hội. Do đó, các quốc gia thống nhất ở Đông Nam Á ra đời tương đối muộn so với các nơi khác và xu hướng cát cứ địa phương thường trỗi dậy khi chính quyền trung ương suy yếu.

+ Đông Nam Á có vị trí địa – chính trị quan trọng => các nước Đông Nam Á sớm bị các cường quốc bên ngoài nhòm ngó, đe dọa xâm lược; hiện nay, khu vực Đông Nam Á vẫn là khu vực cạnh tranh ảnh hưởng của nhiều cường quốc trên thế giới.

- Thứ hai, tác động đến sự phát triển của kinh tế:

+ Hầu hết các nước Đông Nam Á đều giáp biển, nên từ rất sớm, ở các nước Đông Nam Á, nghề buôn bán trên biển đã ra đời.

+ Đông Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng, án ngữ trên nhiều tuyến đường giao thương quốc tế quan trọng => tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình giao lưu kinh tế với quốc tế.

- Thứ ba, tác động đến sự phát triển của văn hóa: Đông Nam Á nằm ở ngã tư đường giao thông quốc tế, nên quá trình giao lưu, tiếp biến văn hóa ở Đông Nam Á diễn ra từ rất sớm và liên tục qua nhiều thế kỉ, góp phần làm phong phú văn hóa truyền thống Đông Nam Á. Ví dụ:

+ Tiếp xúc, giao lưu với văn hóa Ấn Độ từ những thế kỉ tiếp giáp Công nguyên trở đi.

+ Tiếp xúc, giao lưu với văn hóa Trung Quốc từ những thế kỉ tiếp giáp Công nguyên (ảnh hưởng sâu đậm và   tiêu biểu nhất là Việt Nam)

- Đông Nam Á là một khu vực địa lí – lịch sử - văn hóa mang sắc thái riêng biệt. với địa hình đa dạng, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa kèm theo mưa thuận lợi cho sự phát triển của cây lúa nước. Vào những thế kỉ tiếp giáp công nguyên, cư dân Đông Nam Á đã sử dụng phổ biến đồ sắt, kinh tế nông nghiệp phát triển. Đồng thời, chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc, nhiều vương quốc cổ đã xuất hiện ở khu vực này, ví dụ:

+ Trên lãnh thổ Việt Nam ngày nay đã xuất hiện các nhà nước: Văn Lang, Âu Lạc; Vương quốc Phù Nam và Vương quốc Chăm - Pa.

+ Tại lưu vực sông Mê Nam, người Môn đã thành lập Vương quốc Đva-ra-va-ti; Ha-ri-pun-giay-a.

+ Tại lưu vực sông I-ra-oa-di, người Môn thành lập các Vương quốc Tha-tơn và Pê-gu; người Pi-u thành lập Vương quốc Sri Kse-tra.

+ Trên bán đảo Mã Lai xuất hiện các Vương quốc: Kê-đa; Tam-Bra-lin-ga; Tu-ma-sic.

+ Trên lãnh thổ In-đô-nê-xi-a ngày nay ra đời các Vương quốc Ma-lay0u; Ta-ru-ma, Can-tô-li.