Đọc lại văn bản Âm mưu và tình yêu trong SGK (tr. 139 – 141) và chọn phương án trả lời đúng cho các câu hỏi:

Đoạn trích cho thấy xung đột chính của vở kịch là gì?

A. Quý tộc và bình dân

B. Âm mưu và tình yêu

C. Độc ác và lương thiện

D. Dũng cảm và hèn nhát

Đọc đoạn trích sau trong vở bi kịch Yêu Ly của Lưu Quang Thuận và trả lời các câu hỏi:

HỒI THỨ BA

(Giữa dòng Câu Giang sóng gợn, Khánh Kỵ đứng trên mũi thuyền với Yêu Ly, sau lưng có ngọn cờ thêu chữ Suý. Quân chèo ở lái và mũi. Tả hữu hai bên.)

LỚP II

Khánh Kỵ, Yêu Ly, Tham mưu, tả hữu, quân chèo

(Lược dẫn: Yêu Ly cầm giáo đứng sau Khánh Kỵ. Khi thuyền tập trận đang băng băng lướt theo hướng gió, Yêu Ly cũng lợi dụng sức gió, cầm giáo đâm Khánh Kỵ từ sau lưng. Quách tham mưu toan chém Yêu Ly nhưng Khánh Kỵ can.)

Khánh Kỵ: – Người đứng đấy phải Yêu Ly?

(Yêu Ly bước tới trước mặt, Khánh Kỵ đặt tay lên vai Yêu Ly, nhìn im lặng)

Vừa đâm ta. trời ơi Yêu Ly, Yêu Ly!

Ta vũ dũng hãy còn thua sức đó.

Tay một cánh giỏi nương nhờ sức gió.

Ta mang danh dũng sĩ ở trên đời,

Giữa hôm nay không ngờ có một người

Đàm ngọn giáo ngập từ sau tới trước,

Xuyên Khánh Kỵ suốt từ lưng tới ngực,

Cánh tay này còn vũ dũng hơn ta.

Quách tham mưu: – Sao Khánh công lại có thể ôn hoà

Với một kẻ nấp sau lưng hành thích?

(Đưa kiếm chém Yêu Ly, Khánh Kỵ can)

Khánh Kỵ: – Không, không nên. Giờ đây ta sắp chết,

Dũng sĩ trên đời thiệt hết một tay.

Mạng Yêu Ly các người giết hôm nay

Là thiệt mất một ngày hai dũng sĩ.

Lời ta trối xin Tham mưu nhớ kĩ

Thả Ly về Ngô quốc tỏ lòng trung;

Ta thác đi chưa thỏa chí anh hùng

Nhưng chết dưới một bàn tay vũ dũng...

Đời ta hết giữa một ngày gió sóng

Thôi Tham mưu, ngài ở lại từ đây;

Mai sau ai còn nhắc Khánh Kỵ này

Sẽ không trách kẻ râu mày thấp kém.

(Quay mặt sang phía Yêu Ly)

Từ giã Yêu Ly, anh hùng khó kiếm,

Yêu Ly về bên ấy giúp Ngô gia,

Và chuyển giùm lời từ biệt của ta.

(Thò tay ra sau rút mũi giáo, gục xuống chết. Tham mưu bỏ kiếm, quỳ ôm xác Khánh Kỵ trong tay.)

Quách tham mưu: – Khánh chủ thở xong rồi hơi thở cuối,

Khắp chiến thuyền hãy kéo cờ tang

(Tiếng loa truyền to hai câu ấy)

Rạng ngày mai ta sẽ ngược Câu Giang

Về Kinh Bắc báo tin buồn lê thứ

Quân, lấy chăn gấm đắp lên mình Khánh chủ.

(Quân hầu làm theo lời)

Yêu tiên sinh, sẵn thuyền nhỏ đem theo

Và sẵn quân ngài đã tập chống chèo,

Ngài cho phép đưa ngài sang nước cũ,

Cho tỏ rạng lượng hải hà Khánh chủ.

(Mỉa mai)

Về bên Ngô thôi rực rỡ kì công...

(Nhìn lại thi hài)

Ôi cơ đồ công tử chửa làm xong!

(Quỳ ôm mặt bên thi hài)

Yêu Ly: (Bước ra mũi thuyền)

– Tròn nghĩa lớn đã trừ xong Khánh Kỵ,

Nhưng nam tử thân này ôi xét kĩ

Người đang tâm đem giết cả thê nhi

Tiếng bất nhân không còn giấu che gì,

Mưu việc lớn thân mình đem huỷ phá

Điều bất trí muôn đời không thể xoá

Mưu trả hàng dưới trướng xin câu dung,

Dịp tốt ra tay giết kẻ anh hùng

Điều bất tín sẽ truyền lưu miệng thế.

Trong kiếp sống thử còn chi đáng kể?

Ba điều kia xin trút bỏ cho ai?

Ngũ Viên ơi ta giờ đã lạc loài

Cùng quý hữu không còn mong tái ngộ...

Điều uỷ thác làm xong: nương sức gió

Ta vừa đâm Khánh Kỵ giữa phong ba,

Giữ vẹn lời cam kết lúc chia xa,

Nhưng khốn nỗi, lòng ta muốn cắn rứt!

Mơ bóng thê nhi nỗi niềm day dứt,

Bất tín trên đời, thêm bất trí, bất nhân.

Sống chi thêm cho sỉ nhục trăm phần?

Hỡi gươm báu giùm ta xong một kiếp!

(Nhật gươm đâm cổ chết)

Hạ màn

(Tổng tập văn học Việt Nam, tập 24, Hà Minh Đức sưu tầm, biên soạn,

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, tr. 1099 – 1101)

Tìm đọc một số vở bi kịch. Ghi vào nhật kí đọc sách chủ đề và một số yếu tố ng đặc trưng của bi kịch thể hiện trong văn bản đã đọc như: xung đột, hành động, cốt truyện, nhân vật, lời thoại; những thay đổi trong suy nghĩ, tình cảm, lối sống và cách thưởng thức, đánh giá của em sau khi đọc văn bản bi kịch.

Đọc đoạn trích sau trong vở bi kịch Yêu Ly của Lưu Quang Thuận và trả lời các câu hỏi:

HỒI THỨ BA

(Giữa dòng Câu Giang sóng gợn, Khánh Kỵ đứng trên mũi thuyền với Yêu Ly, sau lưng có ngọn cờ thêu chữ Suý. Quân chèo ở lái và mũi. Tả hữu hai bên.)

LỚP II

Khánh Kỵ, Yêu Ly, Tham mưu, tả hữu, quân chèo

(Lược dẫn: Yêu Ly cầm giáo đứng sau Khánh Kỵ. Khi thuyền tập trận đang băng băng lướt theo hướng gió, Yêu Ly cũng lợi dụng sức gió, cầm giáo đâm Khánh Kỵ từ sau lưng. Quách tham mưu toan chém Yêu Ly nhưng Khánh Kỵ can.)

Khánh Kỵ: – Người đứng đấy phải Yêu Ly?

(Yêu Ly bước tới trước mặt, Khánh Kỵ đặt tay lên vai Yêu Ly, nhìn im lặng)

Vừa đâm ta. trời ơi Yêu Ly, Yêu Ly!

Ta vũ dũng hãy còn thua sức đó.

Tay một cánh giỏi nương nhờ sức gió.

Ta mang danh dũng sĩ ở trên đời,

Giữa hôm nay không ngờ có một người

Đàm ngọn giáo ngập từ sau tới trước,

Xuyên Khánh Kỵ suốt từ lưng tới ngực,

Cánh tay này còn vũ dũng hơn ta.

Quách tham mưu: – Sao Khánh công lại có thể ôn hoà

Với một kẻ nấp sau lưng hành thích?

(Đưa kiếm chém Yêu Ly, Khánh Kỵ can)

Khánh Kỵ: – Không, không nên. Giờ đây ta sắp chết,

Dũng sĩ trên đời thiệt hết một tay.

Mạng Yêu Ly các người giết hôm nay

Là thiệt mất một ngày hai dũng sĩ.

Lời ta trối xin Tham mưu nhớ kĩ

Thả Ly về Ngô quốc tỏ lòng trung;

Ta thác đi chưa thỏa chí anh hùng

Nhưng chết dưới một bàn tay vũ dũng...

Đời ta hết giữa một ngày gió sóng

Thôi Tham mưu, ngài ở lại từ đây;

Mai sau ai còn nhắc Khánh Kỵ này

Sẽ không trách kẻ râu mày thấp kém.

(Quay mặt sang phía Yêu Ly)

Từ giã Yêu Ly, anh hùng khó kiếm,

Yêu Ly về bên ấy giúp Ngô gia,

Và chuyển giùm lời từ biệt của ta.

(Thò tay ra sau rút mũi giáo, gục xuống chết. Tham mưu bỏ kiếm, quỳ ôm xác Khánh Kỵ trong tay.)

Quách tham mưu: – Khánh chủ thở xong rồi hơi thở cuối,

Khắp chiến thuyền hãy kéo cờ tang

(Tiếng loa truyền to hai câu ấy)

Rạng ngày mai ta sẽ ngược Câu Giang

Về Kinh Bắc báo tin buồn lê thứ

Quân, lấy chăn gấm đắp lên mình Khánh chủ.

(Quân hầu làm theo lời)

Yêu tiên sinh, sẵn thuyền nhỏ đem theo

Và sẵn quân ngài đã tập chống chèo,

Ngài cho phép đưa ngài sang nước cũ,

Cho tỏ rạng lượng hải hà Khánh chủ.

(Mỉa mai)

Về bên Ngô thôi rực rỡ kì công...

(Nhìn lại thi hài)

Ôi cơ đồ công tử chửa làm xong!

(Quỳ ôm mặt bên thi hài)

Yêu Ly: (Bước ra mũi thuyền)

– Tròn nghĩa lớn đã trừ xong Khánh Kỵ,

Nhưng nam tử thân này ôi xét kĩ

Người đang tâm đem giết cả thê nhi

Tiếng bất nhân không còn giấu che gì,

Mưu việc lớn thân mình đem huỷ phá

Điều bất trí muôn đời không thể xoá

Mưu trả hàng dưới trướng xin câu dung,

Dịp tốt ra tay giết kẻ anh hùng

Điều bất tín sẽ truyền lưu miệng thế.

Trong kiếp sống thử còn chi đáng kể?

Ba điều kia xin trút bỏ cho ai?

Ngũ Viên ơi ta giờ đã lạc loài

Cùng quý hữu không còn mong tái ngộ...

Điều uỷ thác làm xong: nương sức gió

Ta vừa đâm Khánh Kỵ giữa phong ba,

Giữ vẹn lời cam kết lúc chia xa,

Nhưng khốn nỗi, lòng ta muốn cắn rứt!

Mơ bóng thê nhi nỗi niềm day dứt,

Bất tín trên đời, thêm bất trí, bất nhân.

Sống chi thêm cho sỉ nhục trăm phần?

Hỡi gươm báu giùm ta xong một kiếp!

(Nhật gươm đâm cổ chết)

Hạ màn

(Tổng tập văn học Việt Nam, tập 24, Hà Minh Đức sưu tầm, biên soạn,

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, tr. 1099 – 1101)

Đọc đoạn trích sau trong vở bi kịch Yêu Ly của Lưu Quang Thuận và trả lời các câu hỏi:

HỒI THỨ BA

(Giữa dòng Câu Giang sóng gợn, Khánh Kỵ đứng trên mũi thuyền với Yêu Ly, sau lưng có ngọn cờ thêu chữ Suý. Quân chèo ở lái và mũi. Tả hữu hai bên.)

LỚP II

Khánh Kỵ, Yêu Ly, Tham mưu, tả hữu, quân chèo

(Lược dẫn: Yêu Ly cầm giáo đứng sau Khánh Kỵ. Khi thuyền tập trận đang băng băng lướt theo hướng gió, Yêu Ly cũng lợi dụng sức gió, cầm giáo đâm Khánh Kỵ từ sau lưng. Quách tham mưu toan chém Yêu Ly nhưng Khánh Kỵ can.)

Khánh Kỵ: – Người đứng đấy phải Yêu Ly?

(Yêu Ly bước tới trước mặt, Khánh Kỵ đặt tay lên vai Yêu Ly, nhìn im lặng)

Vừa đâm ta. trời ơi Yêu Ly, Yêu Ly!

Ta vũ dũng hãy còn thua sức đó.

Tay một cánh giỏi nương nhờ sức gió.

Ta mang danh dũng sĩ ở trên đời,

Giữa hôm nay không ngờ có một người

Đàm ngọn giáo ngập từ sau tới trước,

Xuyên Khánh Kỵ suốt từ lưng tới ngực,

Cánh tay này còn vũ dũng hơn ta.

Quách tham mưu: – Sao Khánh công lại có thể ôn hoà

Với một kẻ nấp sau lưng hành thích?

(Đưa kiếm chém Yêu Ly, Khánh Kỵ can)

Khánh Kỵ: – Không, không nên. Giờ đây ta sắp chết,

Dũng sĩ trên đời thiệt hết một tay.

Mạng Yêu Ly các người giết hôm nay

Là thiệt mất một ngày hai dũng sĩ.

Lời ta trối xin Tham mưu nhớ kĩ

Thả Ly về Ngô quốc tỏ lòng trung;

Ta thác đi chưa thỏa chí anh hùng

Nhưng chết dưới một bàn tay vũ dũng...

Đời ta hết giữa một ngày gió sóng

Thôi Tham mưu, ngài ở lại từ đây;

Mai sau ai còn nhắc Khánh Kỵ này

Sẽ không trách kẻ râu mày thấp kém.

(Quay mặt sang phía Yêu Ly)

Từ giã Yêu Ly, anh hùng khó kiếm,

Yêu Ly về bên ấy giúp Ngô gia,

Và chuyển giùm lời từ biệt của ta.

(Thò tay ra sau rút mũi giáo, gục xuống chết. Tham mưu bỏ kiếm, quỳ ôm xác Khánh Kỵ trong tay.)

Quách tham mưu: – Khánh chủ thở xong rồi hơi thở cuối,

Khắp chiến thuyền hãy kéo cờ tang

(Tiếng loa truyền to hai câu ấy)

Rạng ngày mai ta sẽ ngược Câu Giang

Về Kinh Bắc báo tin buồn lê thứ

Quân, lấy chăn gấm đắp lên mình Khánh chủ.

(Quân hầu làm theo lời)

Yêu tiên sinh, sẵn thuyền nhỏ đem theo

Và sẵn quân ngài đã tập chống chèo,

Ngài cho phép đưa ngài sang nước cũ,

Cho tỏ rạng lượng hải hà Khánh chủ.

(Mỉa mai)

Về bên Ngô thôi rực rỡ kì công...

(Nhìn lại thi hài)

Ôi cơ đồ công tử chửa làm xong!

(Quỳ ôm mặt bên thi hài)

Yêu Ly: (Bước ra mũi thuyền)

– Tròn nghĩa lớn đã trừ xong Khánh Kỵ,

Nhưng nam tử thân này ôi xét kĩ

Người đang tâm đem giết cả thê nhi

Tiếng bất nhân không còn giấu che gì,

Mưu việc lớn thân mình đem huỷ phá

Điều bất trí muôn đời không thể xoá

Mưu trả hàng dưới trướng xin câu dung,

Dịp tốt ra tay giết kẻ anh hùng

Điều bất tín sẽ truyền lưu miệng thế.

Trong kiếp sống thử còn chi đáng kể?

Ba điều kia xin trút bỏ cho ai?

Ngũ Viên ơi ta giờ đã lạc loài

Cùng quý hữu không còn mong tái ngộ...

Điều uỷ thác làm xong: nương sức gió

Ta vừa đâm Khánh Kỵ giữa phong ba,

Giữ vẹn lời cam kết lúc chia xa,

Nhưng khốn nỗi, lòng ta muốn cắn rứt!

Mơ bóng thê nhi nỗi niềm day dứt,

Bất tín trên đời, thêm bất trí, bất nhân.

Sống chi thêm cho sỉ nhục trăm phần?

Hỡi gươm báu giùm ta xong một kiếp!

(Nhật gươm đâm cổ chết)

Hạ màn

(Tổng tập văn học Việt Nam, tập 24, Hà Minh Đức sưu tầm, biên soạn,

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, tr. 1099 – 1101)

Đọc lại văn bản Âm mưu và tình yêu trong SGK (tr. 139 – 141) và chọn phương án trả lời đúng cho các câu hỏi:

Đọc đoạn trích sau trong vở bi kịch Yêu Ly của Lưu Quang Thuận và trả lời các câu hỏi:

HỒI THỨ BA

(Giữa dòng Câu Giang sóng gợn, Khánh Kỵ đứng trên mũi thuyền với Yêu Ly, sau lưng có ngọn cờ thêu chữ Suý. Quân chèo ở lái và mũi. Tả hữu hai bên.)

LỚP II

Khánh Kỵ, Yêu Ly, Tham mưu, tả hữu, quân chèo

(Lược dẫn: Yêu Ly cầm giáo đứng sau Khánh Kỵ. Khi thuyền tập trận đang băng băng lướt theo hướng gió, Yêu Ly cũng lợi dụng sức gió, cầm giáo đâm Khánh Kỵ từ sau lưng. Quách tham mưu toan chém Yêu Ly nhưng Khánh Kỵ can.)

Khánh Kỵ: – Người đứng đấy phải Yêu Ly?

(Yêu Ly bước tới trước mặt, Khánh Kỵ đặt tay lên vai Yêu Ly, nhìn im lặng)

Vừa đâm ta. trời ơi Yêu Ly, Yêu Ly!

Ta vũ dũng hãy còn thua sức đó.

Tay một cánh giỏi nương nhờ sức gió.

Ta mang danh dũng sĩ ở trên đời,

Giữa hôm nay không ngờ có một người

Đàm ngọn giáo ngập từ sau tới trước,

Xuyên Khánh Kỵ suốt từ lưng tới ngực,

Cánh tay này còn vũ dũng hơn ta.

Quách tham mưu: – Sao Khánh công lại có thể ôn hoà

Với một kẻ nấp sau lưng hành thích?

(Đưa kiếm chém Yêu Ly, Khánh Kỵ can)

Khánh Kỵ: – Không, không nên. Giờ đây ta sắp chết,

Dũng sĩ trên đời thiệt hết một tay.

Mạng Yêu Ly các người giết hôm nay

Là thiệt mất một ngày hai dũng sĩ.

Lời ta trối xin Tham mưu nhớ kĩ

Thả Ly về Ngô quốc tỏ lòng trung;

Ta thác đi chưa thỏa chí anh hùng

Nhưng chết dưới một bàn tay vũ dũng...

Đời ta hết giữa một ngày gió sóng

Thôi Tham mưu, ngài ở lại từ đây;

Mai sau ai còn nhắc Khánh Kỵ này

Sẽ không trách kẻ râu mày thấp kém.

(Quay mặt sang phía Yêu Ly)

Từ giã Yêu Ly, anh hùng khó kiếm,

Yêu Ly về bên ấy giúp Ngô gia,

Và chuyển giùm lời từ biệt của ta.

(Thò tay ra sau rút mũi giáo, gục xuống chết. Tham mưu bỏ kiếm, quỳ ôm xác Khánh Kỵ trong tay.)

Quách tham mưu: – Khánh chủ thở xong rồi hơi thở cuối,

Khắp chiến thuyền hãy kéo cờ tang

(Tiếng loa truyền to hai câu ấy)

Rạng ngày mai ta sẽ ngược Câu Giang

Về Kinh Bắc báo tin buồn lê thứ

Quân, lấy chăn gấm đắp lên mình Khánh chủ.

(Quân hầu làm theo lời)

Yêu tiên sinh, sẵn thuyền nhỏ đem theo

Và sẵn quân ngài đã tập chống chèo,

Ngài cho phép đưa ngài sang nước cũ,

Cho tỏ rạng lượng hải hà Khánh chủ.

(Mỉa mai)

Về bên Ngô thôi rực rỡ kì công...

(Nhìn lại thi hài)

Ôi cơ đồ công tử chửa làm xong!

(Quỳ ôm mặt bên thi hài)

Yêu Ly: (Bước ra mũi thuyền)

– Tròn nghĩa lớn đã trừ xong Khánh Kỵ,

Nhưng nam tử thân này ôi xét kĩ

Người đang tâm đem giết cả thê nhi

Tiếng bất nhân không còn giấu che gì,

Mưu việc lớn thân mình đem huỷ phá

Điều bất trí muôn đời không thể xoá

Mưu trả hàng dưới trướng xin câu dung,

Dịp tốt ra tay giết kẻ anh hùng

Điều bất tín sẽ truyền lưu miệng thế.

Trong kiếp sống thử còn chi đáng kể?

Ba điều kia xin trút bỏ cho ai?

Ngũ Viên ơi ta giờ đã lạc loài

Cùng quý hữu không còn mong tái ngộ...

Điều uỷ thác làm xong: nương sức gió

Ta vừa đâm Khánh Kỵ giữa phong ba,

Giữ vẹn lời cam kết lúc chia xa,

Nhưng khốn nỗi, lòng ta muốn cắn rứt!

Mơ bóng thê nhi nỗi niềm day dứt,

Bất tín trên đời, thêm bất trí, bất nhân.

Sống chi thêm cho sỉ nhục trăm phần?

Hỡi gươm báu giùm ta xong một kiếp!

(Nhật gươm đâm cổ chết)

Hạ màn

(Tổng tập văn học Việt Nam, tập 24, Hà Minh Đức sưu tầm, biên soạn,

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, tr. 1099 – 1101)

Lập dàn ý cho bài văn phân tích một vở kịch đã để lại trong em nhiều ấn tượng sâu sắc. Viết đoạn Mở bài và Kết bài của bài văn đó.