Câu hỏi:

Đoạn trích sau đây (trích kịch Ham-lét của Sếch-xpia) kể về chuyện cha Ham-lét (hồn ma) hiện về, báo cho chàng biết ông đã bị hãm hại thế nào. Em hãy đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

HỒI I, CẢNH 5

Ở một phía khác trên sân thượng.

Hồn ma và Ham-lét ra.

HAM-LÉT – Hồn định đưa tôi đi đâu? Nói đi, tôi không đi xa hơn nữa đâu.

HỒN MA (ngoảnh lại) — Hãy nghe ta.

HAM-LÉT – Tôi xin lắng nghe.

HỒN MA – Sắp đến lúc ta phải trở về nộp mình cho ngọn lửa lưu hoàng thiêu đốt ta đây.

HAM-LÉT – Trời ơi, tội nghiệp hồn quá!

HỒN MA – Chẳng cần phải thương hại ta làm gì, hãy lắng nghe những lời ta sắp phát giác đây.

HAM-LÉT – Xin cứ nói, tôi sẵn sàng nghe.

HỒN MA – Con hãy sẵn sàng trả thù cho ta, khi nghe xong lời ta nói. HAM-LÉT – Sao?

HỒN MA – Ta là hồn cha con, còn bị đoạ đày trong ít lâu nữa, đêm đêm phải đi lang thang, ngày ngày bị bỏ đói, giam mình trong lửa, cho đến khi lửa kia thiêu sạch hết những tội ác nhơ bẩn đã phạm phải khi còn sống trên cõi trần. Phải chi ta không bị cấm tiết lộ những điều bí ẩn nơi địa ngục giam cầm ta, thì ta sẽ kể cho con nghe ch một câu chuyện dị kì mà mỗi tiếng sẽ vò xé tan nát tâm hồn con, làm cho bầu máu để nóng thanh xuân phải đông giá, làm cho hai mắt con bật ra khỏi tròng như hai ngôi trị sao lạc khỏi vòng quỹ đạo, mái tóc kết chặt của con sẽ rã rời tơi tả, tóc gáy con sẽ dựng đứng lên như lông dím lúc sợ hãi. Nhưng những điều bí mật ở cõi vô cùng vô tận kia không thể kể cho người trần mắt thịt nghe được. Hãy nghe ta, hãy nghe ta, ôi hãy nghe ta nếu con vẫn thương yêu người cha thiết cốt của con.

HAM-LÉT – Ôi trời!

HỒN MA – Hãy trả thù cho cha con, chết vì một vụ ám sát bất chính nhất.

HAM-LÉT – Ám sát!

HỒN MA – Ám sát kinh tởm. Vụ ám sát nào mà chả kinh tởm, nhưng vụ này là một vụ kinh tởm nhất, nham hiểm nhất và trái đạo trời nhất.

HAM-LÉT – Xin mau mau cho con biết chuyện để con bay ngay đi trả thù với cặp cánh nhanh tựa tư tưởng hay những ý nghĩ yêu đương.

HỒN MA – Ta biết là con đã sẵn sàng. Trừ phi vô tình, lãnh đạm như cỏ dại phì nhiêu tự huỷ nát trên bờ sông Lê Thê thì mới không xúc động khi nghe những lời ta sắp nói. Ham-lét con ơi, người ta đã phao đồn lên rằng cha đang nằm nghỉ trong vườn thượng uyển thì bị rắn độc cắn. Thế là khắp đất nước Đan Mạch này đều bị lừa một cách trắng trợn mà cả tin lời thêu dệt đó. Nhưng con ơi, con trai cao quý của ta, con nên biết rằng con rắn độc đã châm nọc cướp mất đời cha con, hiện đang đội vương miện của người đó.

HAM-LÉT – Ôi tâm hồn tiên tri của ta! Chú ruột ta!

HỒN MA – Chính nó, chính thằng súc sinh loạn luân, gian dâm ấy đã đem tài cám dỗ, đem những tặng vật lừa dối – ôi, tài độc ác và tặng vật ghê gớm đã quyến rũ lòng người! - để lôi cuốn vào vòng dâm ô bỉ ổi hoàng hậu của ta, người mà xưa kia ai cũng tưởng là đức hạnh nhất trần đời. Ham-lét ơi, thật là sa đoạ. Mẹ con bỏ ta trong khi ta vẫn đường đường chính chính thương yêu mẹ con thuỷ chung như lời thế ngày hôn lễ, để ngả vào tay thăng khốn nạn ấy, bẩm sinh tài đức vốn chẳng thể sánh nổi với ta. Song niềm đức hạnh thì dù sự bất chính có khoác áo thần tiên mà ve vãn cũng không thể lay chuyển nổi, còn thói dâm ô thì dù có tắm trong ánh sáng huy hoàng của long sàng cũng chỉ có thể thoả mãn trong ô uế mà thôi. Nhưng này khoan, ta đã cảm thấy khí lạnh ban mai. Để ta kể vắn tắt con nghe: Hôm ấy, theo lệ thường, ta ra ngủ trưa ngoài vườn thượng uyển, lòng bình thản không chút hồ nghi, thì chú con chợt đến lén cầm một cái lọ đựng nhựa độc, và đổ chất độc ghê gớm vào tai ta. Chất nhựa ấy rất kị máu người, thấm vào máu là lập tức truyền đi ngay như thuỷ ngân vào khắp các ngõ ngách trong cơ thể, làm cho máu một người lành mạnh cường tráng đến đâu cũng phải đông đặc lại, như một giọt cường toan rỏ vào sữa; đúng là ta bị như thế đấy. Chỉ một khắc sau, khắp người ta đang lành lặn là thế mà loang lỗ sần sùi cả lên, kinh tởm như người mắc bệnh hủi; đấy, trong giấc ngủ, ta bị tay thằng em cướp mất cả đời sống, ngai vàng lẫn cả hoàng hậu nữa. Nó cắt đứt đời ta, không cho ta kịp ăn năn, kịp rửa tội, kịp xức dầu thánh, khiến ta lên trình diện trước mặt Chúa còn mang theo tất cả tội lỗi của ta ở chốn dương gian. Ôi! Ghê gớm! Ôi ghê gớm! Ghê gớm quá chừng! Nếu con còn có chí khí nam nhi thì đừng cúi đầu cam chịu để cho long sàng của hoàng đế Đan Mạch biến thành nơi dâm bốn của kẻ loạn luân. Thật trăm nghìn lần đáng nguyền rủa! Nhưng dù phải trả thù bằng cách nào, con cũng chớ làm nhơ bẩn tâm hồn con, đừng suy tính một sự trừng phạt nào đối với mẹ con, hãy phó mặc nó cho trời, cứ để cho chông gai cấu xé cõi lòng nó. Thôi ta phải vĩnh biệt con ngay. Đom đóm đang tắt dần ánh lửa yếu ớt, báo hiệu bình minh sắp đến kia rồi. Vĩnh biệt! Thôi vĩnh biệt! Vĩnh biệt con! Hãy nhớ đến cha!

Hồn ma vào.

HAM-LÉT - Ôi! Hỡi chư vị thánh thần trên đời! Hỡi đất! Còn gì nữa? Tôi còn phải kêu gào địa ngục nữa chăng? Chao ôi! Lòng ta ơi, hãy cố nén lại, gân cốt ta ơi, đừng có yếu chùng đi trong giây phút, hãy cứng rắn lên mà giúp cho ta đứng vững. Nhớ đến cha ư? Ôi, hỡi hồn thiêng đáng thương, khi trí nhớ còn có một địa vị trên cõi thế điên cuồng này; nhớ đến cha ư? Vâng, từ nay con sẽ xin xoá bỏ khỏi trí nhớ của con mọi kí ức tạp nham, mọi châm ngôn sách vở, mọi hình thái, mọi ấn tượng dĩ vãng mà tuổi thơ và trí quan sát của con đã ghi chép tận tường; chỉ còn lời dặn dò của cha, con xin khắc sâu vào cuốn sách của khối óc con, không để cho lẫn lộn với những việc tầm thường vô nghĩa khác. Thế đấy. Trời hỡi! Người đàn bà thâm độc đến thế là cùng! Ôi! Thằng đểu cáng, thằng đểu cáng tươi cười, thằng đểu cáng trời tru đất diệt! Bản cáo của ta đâu, cho ta ghi vào mấy dòng này: Một thằng đểu có thể tươi cười, tươi cười thơn thớt, nhưng cũng vẫn cứ là thằng đểu. Ít nhất, đó cũng là điều chắc chắn đã xảy ra trên đất nước Đan Mạch này. (Ham-lét viết) Ông chú ơi thế là tên ông đã được ghi rồi. Giờ thì đến câu khẩu niệm: “Vĩnh biệt, vĩnh biệt con hãy nhớ đến cha!”. Ta đã thề rồi đấy. [...]

(Trích Ham-lét, Đào Anh Kha – Bùi Ý – Bùi Phụng dịch,

in trong Tuyển tập tác phẩm Uy-li-am Sếch-xpia,

NXB Sân khấu và Trung tâm văn hoá Đông Tây, 2006)

a) Nội dung chính của đoạn trích trên là gì?

b) Theo đoạn trích, cha Ham-lét đã bị em trai mình hãm hại như thế nào?

c) Tính chất bi kịch của đoạn trích được thể hiện như thế nào?

d) Đoạn trích này làm rõ thêm nội dung gì cho văn bản Sống, hay không sống đã học ở Bài 9?