Sưu tầm một số câu nói của người thân, bạn bè và của chính em (trong đó có sử dụng biện pháp chơi chữ). Nêu đặc điểm và tác dụng của biện pháp tu từ này trong mỗi trường hợp.

Xác định cách gieo vần và cách ngắt nhịp của bài thơ Quê hương (Tế Hanh).

Cho ngữ liệu sau:

Màu thời gian không xanh

Màu thời gian tím ngát

Hương thời gian không nồng

Hương thời gian thanh thanh

(Đoàn Phú Tứ, Màu thời gian)

a. Em có nhận xét gì về thanh điệu của các âm tiết trong các dòng thơ trên?

b. Việc sử dụng thanh điệu như vậy có tác dụng gì?

Kết cấu của bài thơ là gì?

Xác định một vài biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong khổ thơ sau và nêu tác dụng của chúng:

Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu,

Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,

Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:

– Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?...

(Bằng Việt, Bếp lửa)

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

NÓI VỚI CON

Y Phương

Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.

Người đồng mình thương lắm con ơi

Cao đo nỗi buồn

Xa nuôi chí lớn

Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn

Sống trên đá không chê đá gập ghềnh

Sống trong thung không chê thung nghèo đói

Sống như sông như suối

Lên thác xuống ghềnh

Không lo cực nhọc

Người đồng mình thô sơ da thịt

Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con

Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương

Còn quê hương thì làm phong tục

Con ơi tuy thô sơ da thịt

Lên đường

Không bao giờ nhỏ bé được

Nghe con.

1980

(Y Phương, in trong Thơ Việt Nam,

1945 – 1985, NXB Giáo dục, 1987)

a. Xác định bố cục của bài thơ. Bố cục đó có gì đặc sắc?

b. Tác giả đã nói đến những vẻ đẹp gì của “người đồng mình”? Dụng ý của việc nói đến vẻ đẹp đó là gì?

c. Lời dặn dò của người cha đối với con trong bài thơ thể hiện hình ảnh người cha như thế nào?

d. Cách diễn tả tình cảm, suy nghĩ của nhà thơ trong bài thơ có gì đặc sắc?

đ. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?

e. Nêu chủ đề của bài thơ và một số căn cứ giúp em xác định chủ đề.

g. Theo em, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì qua bài thơ này?

Trong khổ thơ sau, tác giả đã sử dụng những hình ảnh so sánh nào? Tác dụng của nó là gì?

Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng

Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá:

Chiếc thuyền nhẹ băng như con tuấn mã

Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang

Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng

Rướn thân trắng bao la thâu góp gió...

(Tế Hanh, Quê hương)

Xác định biện pháp tu từ chơi chữ trong các trường hợp sau và nêu tác dụng của biện pháp này:

a.

Có tài mà cậy chi tài

Chữ tài liền với chữ tai một vần

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

b. Tôi nghĩ bây giờ vấn đề đầu tiên là tiền đâu.