I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:

ĐI QUA ĐỜI CON

(Bình Nguyên Trang)

Những mùa thu đi qua đời con

Gieo âm thanh bình yên

Trái chín rụng thơm triền miên lối ngõ

Rất chênh vênh là chiếc cầu ao nhỏ

Ngồi với mùa thu con đợi mẹ về.

 

Men theo lối quen đá sỏi gồ ghề

Con đi giữa hai bờ toàn hoa dại

Nhưng cổ tích buồn cứ theo con mãi

Lạc một dòng sông con chẳng có thuyền về.

 

Cha đi tìm con suốt dọc bờ đê

Có loài dế trầm ngâm không hát

Nỗi đợi chờ khiến hoa bìm rất nhạt

Màu tím buồn chạm cánh buốt vào tim.

 

Con gào lên vô thanh trong lặng im

Cha không thấy con lạc dòng mười tám tuổi

Mẹ không thấy con một hình rong ruổi

Ai qua những mùa thu không heo may.

 

Con nước ngàn năm đập nhịp vơi đầy

Con lênh đênh giữa hai bờ cha mẹ

Rồi mùa thu đi qua, rồi mùa thu lặng lẽ

Thả nỗi niềm riêng lên gió mây.

(https://Thivien.net)

* Bình Nguyên Trang tên thật là Vũ Thị Quỳnh Trang (sinh 1977) tốt nghiệp Học viện Báo chí và Tuyên truyền Hà Nội, hiện chị công tác tại chuyên đề Văn nghệ công an của báo Công an nhân dân. Chị đã từng là một thành viên trong hội bút Hương đầu mùa của báo Hoa học trò.

Xác định thể thơ của tác phẩm và luật bằng trắc của khổ thơ đầu.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

0,25 điểm

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Viết bài luận (400 - 500 chữ) trình bày suy nghĩ về mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái mà em cho là phù hợp với thời đại hiện nay.

0,25 điểm

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Nêu luận đề: Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trong thời hiện đại.

- Ý kiến cá nhân đối với vấn đề: quan tâm/tán thành/phản đối.

2. Thân bài

* Giải thích vấn đề bàn luận.

- Từ ngữ quan trọng: mối quan hệ, cha mẹ - con cái, xã hội hiện đại.

- Kết nối nghĩa bộ phận để làm rõ vấn đề bàn luận.

à Nhận thức đúng đắn về mối quan hệ cha mẹ - con cái, phù hợp với bối cảnh văn hóa, xã hội hiện đại.

+ Biểu hiện của vấn đề bàn luận.

- Mô tả ngắn gọn mối quan hệ giữa cha mẹ - con cái: Những biểu hiện, hành động tiêu biểu.

- Ưu điểm/Nhược điểm của vấn đề (góc nhìn đa chiều).

* Phân tích nguyên nhân, lí do, hệ quả/hậu quả của vấn đề.

* Quan điểm của cá nhân về vấn đề:

- Mối quan hệ cha mẹ - con cái phù hợp: Nêu lí lẽ, bằng chứng.

- Mối quan hệ cha mẹ - con cái không phù hợp: Nêu lí lẽ, bằng chứng.

* Tác động/Ý nghĩa lâu dài của vấn đề bàn luận.

3. Kết bài

- Khẳng định lại ý kiến cá nhân về mối quan hệ cha mẹ - con cái.

- Đề xuất giải pháp lan tỏa ý nghĩa tích cực của vấn đề trong đời sống.

3,0 điểm

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

0,25 điểm

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.                                                                                                          

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

0,25 điểm

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

0,25 điểm

Yêu cầu về kiến thức:

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

- Hai câu đầu: Cảm nhận về cuộc đời nhiều thăng trầm, tâm trạng thổn thức, khao khát được thấu hiểu trong tâm hồn người con, trong mối quan hệ với cha mẹ (vơi đầy, lênh đênh... giữa hai bờ cha mẹ).

- Hai câu cuối:

+ Nhận thức về dòng chảy của thời gian và sự sống.

+ Thể hiện khát vọng âm thầm, mãnh liệt được hiểu mình, được thấu hiểu của người con dù chưa được đáp ứng/ thỏa mãn nhưng câu kết vẫn vút lên cảm xúc đẹp - phản ứng/lối sống tích cực, chủ động, độc lập. (thả... lên gió mây).

- Khai thác đặc sắc nghệ thuật nhân hóa (con nước đập nhịp), ẩn dụ (hai bờ cha mẹ), từ láy (lênh đênh)...

1,5 điểm

Có sự sáng tạo trong cách viết.

0,25 điểm