Câu hỏi:

28/02/2025 5,928

Đọc văn bản sau:

BÍ MẬT HỒ CÁ THẦN

(Trích)

Nguyễn Quang Thiều

(Tóm tắt: Mon là một cậu bé sinh ra và lớn lên ở xóm trại, từng chứng kiến cha mình và những người đàn ông trong xóm nhiều lần quăng câu, bủa lưới để bắt "con cá một mắt[1] ở đầm Vực. Con cá bị săn đuổi suốt mấy chục năm nhưng luôn thoát được nên người dân cho nó là cá thần. Ông Bộc, một người cùng thế hệ với bà nội Mon cũng muốn bắt con cá một mắt. Mon rất yêu quý ông Bộc vì ông hiền lành, tử tế, luôn gần gũi và yêu thương bọn trẻ. Ông kể với Mon nỗi oan khuất phải mang nặng suốt đời và "vật chứng" để minh oan cho ông là tờ giấy cuộn trong ống trúc nhỏ mà chính ông nhét vào bụng con cá một mắt ấy khi bị bọn giặc vây kín. Ông Bộc qua đời khi con cá một mắt vẫn tự do ngoài đầm Vực. Mon và các bạn quyết tâm bắt bằng được con cá một mắt, mổ bụng nó để tìm lại chứng cớ minh oan cho ông Bộc. Văn bản được trích là đoạn kết của tác phẩm.)

Khi con cá được kéo vào gần bờ, tôi hô to:

- Đốt đuốc lên!

Một bó đuốc bằng lá dứa khô được đốt lên. Và khi đầu con cá được kéo lên thì chúng tôi chững lại. Trong ánh đuốc chập chờn, chúng tôi nhìn thấy mồm con cá há hốc lộ ra hai hàm răng lởm chởm.

- Lôi nó lên bờ đi, kẻo nó lại chạy mất bây giờ.

Chúng tôi xúm vào lôi con cá lên bờ. Khi con cá đã nằm trên thảm cỏ thì chúng tôi cũng kiệt sức, cả lũ ngã vật lên bãi cỏ.

- Dậy đi chúng mày! – Tôi ngồi dậy và nói – Đốt hết đuốc lên. Thằng Mên đưa tao con dao, phải mổ bụng con cá ngay.

Lũ trẻ ngồi dậy và lấy những bó đuốc mang theo. Gần chục bó đuốc được đốt lên. Khi những bó đuốc soi sát con cá thì tất cả chúng tôi cùng kêu lên kinh hoàng.

Con cá một mắt nằm trên bãi cỏ. Đôi mang nó thở chậm. Mỗi lần đôi mang mở ra, đóng lại thì máu từ đôi mang lại xối xả phun ra. Trong ánh đuốc rực sáng, chúng tôi nhận thấy nó không phải là một con cá bình thường. Thân thể con cá nham nhở những vết sẹo và nổi đầy những u thịt. Ở mỗi u thịt đó còn lộ ra một phần của những chiếc lưỡi câu chùm và đôi khi còn cả một đoạn cước. Và kinh hoàng hơn là miệng con cá bám dày đặc lưỡi câu. Đã hơn năm mươi năm nay, con cá một mắt đã trải qua biết bao nhiêu cuộc săn bắt. Trong cuộc đời, nó đã hàng trăm lần thoát khỏi cái chết. Bây giờ nó đang nằm kia thoi thóp thở. Con mắt đơn độc của con cá sáng lên vì ánh lửa đuốc. Con mắt cá đang nhìn lũ trẻ, đôi lúc lại chớp khẽ như mắt người. Máu vẫn đều đều chảy ra từ miệng, từ mang con cá.

Con dao để mổ cá từ tay tôi rơi xuống đất và bỗng nhiên, cả lũ trẻ oà khóc. Những ngọn đuốc run rẩy trên tay chúng tôi. Chúng tôi khóc trước đôi vây rách tướp của con cá trông như bàn tay xương xẩu của một người già. Chúng tôi khóc trước thân thể con cá bám dày đặc lưỡi câu lớn, nhỏ. Suốt mấy chục năm nay, những lưỡi câu kia không hề buông tha con cá. Chúng tôi khóc trước những dòng máu vẫn tuôn chảy từ con cá. Và chúng tôi khóc trước con mắt cá chớp khẽ như con mắt người.

Trong lúc chúng tôi đang khóc thì lão Bương xách đèn cùng một đoàn người xóm trại tất tả từ trên mặt đê đi về phía chúng tôi. Lão Bương đã nghe tiếng cá quẫy náo động trên đầm Vực. Lão gọi một số người trong xóm ra đầm Vực để xem có chuyện gì.

Những người trong xóm trại kinh ngạc nhận ra chúng tôi đang đứng quanh con cá. Lão Bương xách đèn xấn tới. Mặt lão bạc trắng. Đôi mắt lão trợn tròn.

- Ái chà, ái chà! – Lão Bương kêu lên. – Đúng là nó đây rồi. Cuối cùng thì mày cũng phải chết.

Nói xong, lão lấy chân đá đá vào bụng con cá. Rồi lão nhìn mọi người, lên tiếng:

- Bà con đâu, khiêng con cá về xóm. Ta làm thịt nó và chia đều cho các gia đình.

- Không được! – Tất cả bọn trẻ chúng tôi kêu lên.

- Ơ, ơ! – Lão Bương lắp bắp. – Chúng mày nói cái gì thế? Con cá này là của xóm trại. Chúng ông tốn bao sức săn bắt nó. Bây giờ nó sắp chết, nổi lên thì chúng mày vớt chứ gì.

[...]

- Con cá này không phải của ông! – Tôi nói.

- Của mày chắc? – Lão Bương lên giọng.

- Không phải của ông! – Tôi nói như gào. – Không phải của ai cả. Con cá này là của ông Bộc.

Lão Bương rú lên cười:

- Thằng này lẩn thẩn. Lão Bộc chết từ tám hoánh rồi thì mày cho ma lão Bộc à?

Tôi nói:

- Chúng cháu phải trả con cá này cho ông Bộc. Chúng cháu sẽ chôn nó xuống cạnh mộ ông Bộc.

Nghe tôi nói vậy, lũ trẻ xóm trại nhảy lên reo hò:

- Đúng rồi! Đúng rồi!

Một chiếc xe cải tiến nhanh chóng được đưa đến. Chúng tôi khiêng con cá lên xe và chở đến nghĩa địa làng. Những bó đuốc được đốt thêm. Lúc đó trên đê đèn như sao sa. Tất cả những người lớn xóm trại nghe tin chúng tôi bắt được con cá đều xách đèn chạy ra xem. Và họ đi theo chúng tôi đến nghĩa địa. Đây là lần đầu tiên, khu nghĩa địa làng tôi tưng bừng sáng.

Chúng tôi nhanh chóng đào một cái huyệt nhỏ và đặt con cá nằm xuống đó. Bên cạnh ngôi mộ của ông Bộc nở đầy hoa cúc là ngôi mộ của con cá. Rồi chúng tôi đứng vây quanh mộ ông Bộc.

Ông Bộc ơi! Chúng cháu đã bắt được con cá mà cả đời ông không bắt được. Chúng cháu đã làm đúng lời hứa của mình. Chỉ có một điều chúng cháu không làm là chúng cháu không mổ bụng con cá để minh oan cho ông. Ông Bộc ơi, con cá đã phải chịu quá nhiều đau đớn, chúng cháu không nỡ nào mổ bụng nó nữa. Ông đừng buồn, chính chúng cháu là bằng chứng để minh oan cho ông. Một người tài như ông, yêu trẻ con như ông không thể là một người phản bội.

(Nguyễn Quang Thiều, Bí mật hồ cá thần, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2022, tr. 123 – 127)



[1] Con cá bị chột một bên mắt từ lúc ông Bộc bắt được và thả nó đi.

Xác định ngôi kể được tác giả sử dụng trong văn bản Bí mật hồ cá thần.

Quảng cáo

Trả lời:

verified
Giải bởi Vietjack
Ngôi kể thứ nhất

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

Điều gì ở con cá một mắt đã khiến những đứa trẻ cùng kêu lên kinh hoàng?

Xem lời giải

verified Lời giải của GV VietJack

Những đứa trẻ kêu lên kinh hoàng vì thấy con cá một mắt không phải là một con cá bình thường: Thân thể con cá nham nhở những vết sẹo và nổi đầy những u thịt. Ở mỗi u thịt đó còn lộ ra một phần của những chiếc lưỡi câu chùm và đôi khi còn cả một đoạn cước. Và kinh hoàng hơn là miệng con cá bám dày đặc lưỡi câu.

Câu 3:

Gọi tên và chỉ ra tác dụng của một biện pháp tu từ trong những câu văn sau:

Chúng tôi khóc trước đôi vây rách tướp của con cá trông như bàn tay xương xẩu của một người già. Chúng tôi khóc trước thân thể con cá bám dày đặc lưỡi câu lớn, nhỏ. Suốt mấy chục năm nay, những lưỡi câu kia không hề buông tha con cá. Chúng tôi khóc trước những dòng máu vẫn tuôn chảy từ con cá. Và chúng tôi khóc trước con mắt cá chớp khẽ như một con mắt người.

Xem lời giải

verified Lời giải của GV VietJack

HS có thể chọn một trong các biện pháp tu từ:

- So sánh (đôi vây rách tướp của con cá trông như bàn tay xương xẩu của một người già, con mắt cá chớp khẽ như một con mắt người).

- Điệp ngữ (chúng tôi khóc, con cá);...

Khi nêu tác dụng, cần chú ý đến hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ trong việc nhấn mạnh những đau đớn mà con cá một mắt phải gánh chịu và thể hiện nỗi xót thương, niềm xúc động sâu sắc của những đứa trẻ khi chứng kiến điều đó.

Câu 4:

Những đứa trẻ trong câu chuyện không đồng ý mang con cá về, xẻ thịt chia cho các gia đình mà quyết định đem chôn nó bên mộ ông Bộc. Em có đồng tình với hành động đó không? Vì sao?

Xem lời giải

verified Lời giải của GV VietJack

Câu hỏi mở nên HS có thể nêu quan điểm cá nhân nhưng cần có cách lí giải thuyết phục.

Câu 5:

Hãy trình bày ngắn gọn một ấn tượng sâu sắc mà văn bản Bí mật hồ cá thần gợi ra cho em.

Xem lời giải

verified Lời giải của GV VietJack

HS có thể chọn trình bày một trong những ấn tượng mà văn bản Bí mật hồ cá thần mang lại cho người đọc như:

- Ấn tượng về nỗi đau đớn mà con người gây ra cho con cá một mắt.

- Ấn tượng về cảm xúc và hành động của những đứa trẻ khi bắt được con cá.

- Tình cảm của những đứa trẻ dành cho ông Bộc,...

Bình luận


Bình luận

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Lời giải

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn:

– Hình thức: Một đoạn văn, thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, hỗn hợp, móc xích hoặc song

hành.

– Dung lượng: Khoảng 200 chữ.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Phân tích một nhân vật trong văn bản Bí mật hồ cá thần dẫn ở phần Đọc hiểu.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận:

HS có thể chọn một trong các nhân vật sau: nhân vật Mon (nhân vật “tôi”), nhân vật ông Bộc, nhân vật lão Bương,... Tham khảo một hướng triển khai đoạn văn phân tích nhân vật Mon:

Mở đoạn: Giới thiệu khái quát về nhân vật Mon (người kể câu chuyện, cũng là cậu bé có vai trò chính trong sự kiện “giải mã” bí mật hồ cá thần,...).

Thân đoạn: Phân tích đặc điểm tính cách của nhân vật:

- Thông minh, kiên trì, mạnh mẽ (“chỉ huy” những đứa trẻ xóm trại tìm cách bắt được con cá một mắt khi rất nhiều người lớn trong xóm đã thất bại),...

- Biết lắng nghe, thấu hiểu, chia sẻ với ông Bộc, một người hiền lành, tốt bụng mà phải gánh chịu nỗi oan khuất (quyết tâm tìm lại chứng cứ để minh oan cho ông); biết xót thương và biết ứng xử đúng đắn, suy nghĩ sâu sắc khi chứng kiến nỗi đau của con cá một mắt,...

- Nhận xét ngắn gọn về nghệ thuật khắc hoạ nhân vật: chủ yếu qua các chi tiết miêu tả lời nói, cử chỉ, hành động và cảm xúc, suy nghĩ; nhân vật hiện lên tự nhiên, sinh động,...

Kết đoạn: Khẳng định vị trí, ý nghĩa của nhân vật trong đoạn trích.

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận: Phân tích một nhân vật trong văn bản Bí mật hồ cá thần dẫn ở phần Đọc hiểu.

– Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

đ. Diễn đạt:

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

e. Sáng tạo:

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Lời giải

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Bảo vệ thiên nhiên chính là bảo vệ sự sống của con người.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết:

Tham khảo dàn ý sau:

Mở bài: Giới thiệu vấn đề (vai trò của thiên nhiên, mối liên hệ giữa con người với thiên nhiên) và trích dẫn ý kiến cần bàn luận.

Thân bài:

- Nêu quan điểm cá nhân: Khẳng định ý kiến được nêu ra là đúng đắn và sâu sắc.

- Bàn luận, thuyết phục:

+ Ý 1: Thiên nhiên có vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc sống của con người: là môi trường sống (không khí, nguồn nước, đất đai,...); cung cấp nguồn tài nguyên giúp con người sinh sống, sản xuất, phát triển; ban tặng cho con người biết bao vẻ đẹp (bầu trời, núi non, sông biển, rừng, đồng bãi,...);...

+ Ý 2: Thiên nhiên có tác động vô cùng lớn đến sự sống của con người: Môi trường sống trong lành giúp con người khoẻ mạnh, hạnh phúc; ngược lại, khi môi trường ô nhiễm, sức khoẻ của con người sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng (ví dụ: tình trạng bệnh ung thư gia tăng trên thế giới và ở Việt Nam hiện nay). Đặc biệt, khi tài nguyên thiên nhiên bị khai thác cạn kiệt, bị tàn phá sẽ dẫn đến thiên tai (hạn hán, lũ lụt, sạt lở đất,...) – không chỉ gây ra tình trạng khan hiếm lương thực mà còn tàn phá nhà cửa, hoa màu; thậm chí có thể cướp đi sinh mạng của nhiều người... Những danh lam thắng cảnh

được thiên nhiên ban tặng vốn là nguồn tài nguyên quý giá (phát triển kinh tế, du lịch, mang lại giá trị tinh thần cho con người,...) nhưng nếu không được giữ gìn sẽ nhanh chóng “biến mất”, không cách gì lấy lại (núi Vọng Phu bị nung vôi, rừng nguyên sinh bị phá, sông hồ và bãi biển bị ô nhiễm,...).

+ Ý 3: Mỗi người đều có trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ thiên nhiên – nguồn sống của chính mình: tiết kiệm tài nguyên; hạn chế rác thải, nhất là chất thải nhựa, không xả rác bừa bãi; góp phần bảo vệ rừng, trồng cây,...

Kết bài: Khẳng định ý nghĩa của vấn đề được bàn luận (nhận thức được mối liên hệ mật thiết giữa thiên nhiên với con người; từ đó có hành động thiết thực để bảo vệ thiên nhiên).

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

– Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

đ. Diễn đạt:

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

e. Sáng tạo:

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Vietjack official store
Đăng ký gói thi VIP

VIP +1 - Luyện thi tất cả các đề có trên Website trong 1 tháng

  • Hơn 100K đề thi thử, đề minh hoạ, chính thức các năm
  • Với 2tr+ câu hỏi theo các mức độ Nhận biết, Thông hiểu, Vận dụng
  • Tải xuống đề thi [DOCX] với đầy đủ đáp án
  • Xem bài giảng đính kèm củng cố thêm kiến thức
  • Bao gồm tất cả các bậc từ Tiểu học đến Đại học
  • Chặn hiển thị quảng cáo tăng khả năng tập trung ôn luyện

Mua ngay

VIP +3 - Luyện thi tất cả các đề có trên Website trong 3 tháng

  • Hơn 100K đề thi thử, đề minh hoạ, chính thức các năm
  • Với 2tr+ câu hỏi theo các mức độ Nhận biết, Thông hiểu, Vận dụng
  • Tải xuống đề thi [DOCX] với đầy đủ đáp án
  • Xem bài giảng đính kèm củng cố thêm kiến thức
  • Bao gồm tất cả các bậc từ Tiểu học đến Đại học
  • Chặn hiển thị quảng cáo tăng khả năng tập trung ôn luyện

Mua ngay

VIP +6 - Luyện thi tất cả các đề có trên Website trong 6 tháng

  • Hơn 100K đề thi thử, đề minh hoạ, chính thức các năm
  • Với 2tr+ câu hỏi theo các mức độ Nhận biết, Thông hiểu, Vận dụng
  • Tải xuống đề thi [DOCX] với đầy đủ đáp án
  • Xem bài giảng đính kèm củng cố thêm kiến thức
  • Bao gồm tất cả các bậc từ Tiểu học đến Đại học
  • Chặn hiển thị quảng cáo tăng khả năng tập trung ôn luyện

Mua ngay

VIP +12 - Luyện thi tất cả các đề có trên Website trong 12 tháng

  • Hơn 100K đề thi thử, đề minh hoạ, chính thức các năm
  • Với 2tr+ câu hỏi theo các mức độ Nhận biết, Thông hiểu, Vận dụng
  • Tải xuống đề thi [DOCX] với đầy đủ đáp án
  • Xem bài giảng đính kèm củng cố thêm kiến thức
  • Bao gồm tất cả các bậc từ Tiểu học đến Đại học
  • Chặn hiển thị quảng cáo tăng khả năng tập trung ôn luyện

Mua ngay