II. PHẦN VIẾT

Viết bài văn phân tích bài thơ sau:

NGẮM TRĂNG

(Vọng nguyệt)

                                                                                    Hồ Chí Minh

Phiên âm:                                           

Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,

Đối thử lương tiêu nại nhược hà?

Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,

Nguyệt tòng song khích khán thi gia.

Dịch thơ:

Trong tù không rượu cũng không hoa,

Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ.

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,

Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.

                                                                                        (Nam Trân dịch)

c. Triển khai vấn đề nghị luận:

Lần lượt trình bày bài văn phân tích một tác phẩm thơ theo gợi ý sau:

1. Mở bài:

- Giới thiệu khái quát, ngắn gọn về tác giả và bài thơ;

- Nêu ý kiến chung về bài thơ.

2. Thân bài:

* Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ. Từ hoàn cảnh sáng tác làm nổi bật lên được vẻ đẹp của bài thơ.

* Phân tích từng câu thơ:

a. 2 câu thơ đầu: Hoàn cảnh ngắm trăng của Bác

- Hoàn cảnh ngắm trăng của Bác:

+ Thời gian: nửa đêm

+ Không gian: trong tù, nơi chỉ có 4 bức tường tối tăm và xiềng xích.

+ Điều kiện: “vô tửu diệc vô hoa” (không rượu cũng không hoa)

→ Hoàn cảnh đặc biệt thiếu thốn, gian khổ nhưng dường như Bác đã quên đi hoàn cảnh và thân phận tù nhân của mình mà thoải mái đứng ngắm trăng, làm thơ.

- Tâm trạng của Bác trước cảnh trăng “khó hững hờ”:

+ Câu thơ thứ 2 là một câu hỏi tu từ, thể hiện tâm trạng bối rối, xao xuyến trước cảnh đẹp ngoài song sắt.

b. 2 câu thơ cuối: Sự giao hòa giữa người nghệ sĩ và trăng

- Tình yêu thiên nhiên đến say mê của Bác:

+ Qua song sắt nhà tù, Bác vẫn cảm nhận được vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên, của ánh trăng. Xiềng xích nhà tù chỉ có thể trói được thân thể Bác chứ không thể ngăn được tâm hồn thi nhân bay đến với thiên nhiên rộng lớn.

+ Hai câu thơ 3,4 đối nhau: 1 bên là “nguyệt” (trăng), và ở giữa là song sắt nhà tù. Cấu trúc đối này đã vẽ ra hoàn cảnh thực tại (song sắt nhà tù chia rẽ người và trăng).

→ Sự giao hòa giữa thi nhân với ánh trăng, với thiên nhiên trong mọi hoàn cảnh.

- Phong thái ung dung, ý chí, nghị lực kiên cường của người chiến sĩ cách mạng:

+ Bác vẫn ngắm trăng, vẫn hòa mình vào thiên nhiên dù tay chân đang bị kìm kẹp bởi xiềng xích.

+ Hình ảnh Bác hướng về ánh trăng qua song sắt nhà tù đã cho thấy dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, Bác vẫn luôn đau đáu hướng về bầu trời tự do, về tương lai tươi sáng của đất nước.

→ Ánh trăng ấy hay chính là ánh sáng hi vọng mãnh liệt của một người chiến sĩ cách mạng một lòng muốn giải phóng dân tộc.

c. Khái quát chung

- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt giản dị, ngắn gọn mà hàm súc.

- Nghệ thuật đối, nhân hóa trăng như người bạn tri âm tri kỉ

→ Chất chiến sĩ và thi sĩ hòa hợp tạo nên tâm hồn Bác.

→ Hiện thực của cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ.

→ Tâm hồn yêu thiên nhiên gắn với lòng yêu nước của Bác.

→ Thể hiện phong thái ung dung, lạc quan cách mạng của Bác