II. PHẦN VIẾT

Em hãy viết một bài văn khoảng 1,5 trang giấy thi phân tích bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc đã dẫn ở phần đọc hiểu.

c. Triển khai vấn đề nghị luận:

Học sinh cần vận dụng tốt các thao tác phân tích, giải thích, lập luận. Học sinh có thể triển khai phân tích theo nhiều trình tự khác nhau (Ví dụ: 6 câu đầu - 2 câu cuối, hoặc từng cặp câu).

Lần lượt trình bày bài văn phân tích một tác phẩm thơ theo gợi ý sau:

1. Mở bài:

- Giới thiệu khái quát, ngắn gọn về tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc. 

- Nêu ý kiến chung về bài thơ.

2. Thân bài:

2.1. Khái quát được nội dung, chủ đề của bài thơ:

- Cuộc sống bình dị của Bác giữa cảnh núi rừng thiên nhiên tươi đẹp.

- Vẻ đẹp tâm hồn Bác: tình yêu thiên nhiên, sự lạc quan tin tưởng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.

2.2. Phân tích nội dung:

Hai câu đề: Thể hiện cảm xúc về cảnh rừng Việt Bắc. 

- Từ ngữ “thật là hay” bày tỏ sự yêu mến, ngợi ca thiên nhiên.

- Hình ảnh thiên nhiên sống động qua tiếng vượn, chim kêu gợi cảnh gần gũi, bình dị.

Hai câu thực: Cuộc sống giản dị, thú vị nơi núi rừng.

- Hình ảnh “ngô nếp nướng”, “thịt rừng quay” thể hiện sự hoà hợp với thiên nhiên, cuộc sống mộc mạc nhưng đầy tình người.

- Sự thân mật, thoải mái trong cách diễn đạt “chén” thay cho “ăn” gợi nét hài hước, gần gũi.

Hai câu luận: Cảm xúc vui say trước thiên nhiên, cuộc sống ở Việt Bắc.  

- Khai thác NT đối, liệt kê “Non xanh, nước biếc; Rượu ngọt, chè xanh”, “tha hồ dạo, mặc sức say” làm nổi bật sự phong phú của đời sống vật chất lẫn tinh thần, tâm trạng lạc quan, vui say trước vẻ đẹp thiên nhiên của Bác.

Hai câu kết: Niềm tin và tinh thần lạc quan về tương lai cách mạng.

- Câu thơ “Kháng chiến thành công ta trở lại” thể hiện niềm tin tưởng vào thắng lợi của dân tộc, kết hợp với hình ảnh “trăng xưa”, “hạc cũ” tạo nên bức tranh vừa hiện thực, vừa thơ mộng.

- Kết thúc bài thơ, âm hưởng thơ lại càng tươi vui và bay bổng. Nghĩ đến ngày kháng chiến thành công, Bác dự cảm trở lại cảnh rừng Việt Bắc, sẽ gặp lại vầng trăng tri kỉ năm xưa, sẽ gặp lại cảnh xuân nơi núi rừng bao năm gắn bó.  

2.3. Phân tích đặc sắc về nghệ thuật:  

- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật với bố cục chặt chẽ, hài hòa. Cách gieo vần, đối câu và sử dụng nhịp điệu tạo cảm giác mượt mà, uyển chuyển.

- Ngôn ngữ trong thơ của Bác rất giản dị, tự nhiên nhưng đầy cảm xúc, hình ảnh sinh động, tươi sáng, hình ảnh tả thực kết hợp với ước lệ.

- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đã thể hiện sâu sắc tình yêu của Bác đối với núi rừng Việt Bắc…

3. Kết bài: Khẳng định vị trí và ý nghĩa của bài thơ.