II. Viết (6,0 điểm)

(2,0 điểm) Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) về nhận định “Đừng sống theo điều ta ước muốn, hãy sống theo điều ta có thể”.

Nhân vật có quyền năng nhất trong văn bản trên là: Trời

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích, đánh giá về nhân vật Trời trong văn bản Lúa và Cỏ.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Giới thiệu truyện "Lúa và Cỏ" – một truyện dân gian đặc sắc giải thích nguồn gốc cây lúa và cỏ.

- Dẫn dắt và nêu vấn đề: Nhân vật Trời là hình tượng trung tâm, thể hiện tư tưởng của người xưa về trời đất, lao động và đạo lý.

2. Thân bài

- Khái quát vai trò của nhân vật Trời

+ Là người sáng tạo và ban phát sự sống (ban hạt lúa, cho mưa nắng, lập thần Lúa).

+ Là đấng tối cao, quyết định vận mệnh loài người.

- Trời là người ban phát và thử thách

+ Ban hạt lúa khổng lồ cho loài người, thể hiện sự nhân hậu, chu cấp đủ đầy.

+ Khi con người làm hạt lúa vỡ, Trời trừng phạt nhưng cũng mở ra con đường sống khác: dạy con người lao động.

→ Thái độ vừa nghiêm khắc vừa bao dung.

- Trời là người tổ chức và duy trì trật tự vũ trụ

+ Sai thần gieo lúa, gieo cỏ; lập thần Lúa bảo vệ mùa màng.

+ Khi thần phạm sai lầm (gieo cỏ trước), Trời không bỏ qua: trừng phạt bằng cách biến thành trâu – kéo cày giúp con người.

→ Thể hiện sự công bằng, răn dạy cả thần thánh.

- Ý nghĩa hình tượng Trời

+ Biểu tượng cho quy luật tự nhiên, sự vận hành của vũ trụ: "Trời cho - Trời lấy lại", con người phải tuân theo nhưng cũng có thể chủ động thích ứng.

+ Gửi gắm bài học đạo lý:

Phải chăm chỉ lao động, không ỷ lại.

Phải sống có trách nhiệm, kính trọng những giá trị được ban cho.

Cuộc sống không dễ dàng, cần nỗ lực để tạo ra cái ăn.

3. Kết bài

- Khẳng định lại vai trò trung tâm và ý nghĩa giáo dục sâu sắc của nhân vật Trời.

- Qua hình tượng Trời, truyện phản ánh quan niệm của cha ông về lao động, công bằng và mối quan hệ giữa con người – thiên nhiên – thần linh.

→ Là bài học còn nguyên giá trị trong cuộc sống hiện đại.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.