I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

NẮNG MỚI

                                                    (Lưu Trọng Lư)

Mỗi lần nắng mới hắt bên song

Xao xác, gà trưa gáy não nùng

Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng

Chập chờn sống lại những ngày không.

 

Tôi nhớ me tôi, thưở thiếu thời

Lúc người còn sống, tôi lên mười

Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội

Áo đỏ người đưa trước giậu phơi.

 

Hình dáng me tôi chửa xoá mờ

Hãy còn mường tượng lúc vào ra:

Nét cười đen nhánh sau tay áo

Trong ánh trưa hè trước giậu thưa.

(Trích Tinh hoa thơ Mới, thẩm bình và suy ngẫm, Nxb Giáo dục, 2003, tr.36)

Xác định thể thơ của bài thơ trên.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Giải thích: lòng biết ơn là sự trân trọng, ghi nhớ công lao, sự giúp đỡ của người khác dành cho mình.

- Vai trò:

+ Là phẩm chất đạo đức cao đẹp, thể hiện nhân cách và văn hóa ứng xử.

+ Giúp con người sống tình nghĩa, gắn bó và xây dựng các mối quan hệ bền vững.

+ Là nền tảng để xã hội phát triển nhân văn, tốt đẹp hơn.

- Biểu hiện:

+ Nhớ ơn cha mẹ, thầy cô, những người đã giúp đỡ ta trong cuộc sống.

+ Biết tri ân các anh hùng liệt sĩ, thế hệ đi trước.

+ Có hành động cụ thể để đền đáp, không vô ơn, bạc nghĩa.

- Phê phán: những người sống vô ơn, ích kỷ, chỉ biết nhận mà không biết cho đi.

- Liên hệ bản thân: cần rèn luyện lòng biết ơn từ những việc nhỏ trong đời sống hằng ngày.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về cấu tứ, hình ảnh trong bài thơ.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Giới thiệu được tên tác phẩm, tên tác giả, thể thơ tự do. Trình bày được những nội dung khái quát của bài thơ.

* Triển khai vấn đề nghị luận thành những luận điểm phù hợp:

- Ba khổ thơ khắc hoạ ba thứ nắng: nắng ở hiện tại, nắng trong quá khứ và cuối cùng là thứ nắng được vĩnh viễn hoá. Sự xuất hiện của nắng là nền tảng trữ tình cho cảm xúc của thơ.

- Khổ thơ thứ 1 là thứ nắng ở hiện tại, nắng trong cõi thực, thứ nắng mồ côi.

- Khổ thơ thứ 2 là thứ nắng ở quá khứ, nắng trong cõi mơ, nắng vui tươi, rạo rực và ấm êm.

- Khổ thơ thứ 3 là thứ nắng được vĩnh viễn hoá, nằm ngoài quy luật xoay vần cùa thời gian.

- Sự vận động của nắng mới từ hiện tại quay về quá khứ rồi vượt lên trên quy luật nghiệt ngã của thời gian để trở nên vĩnh hằng cũng chính là sự vận động trong cảm xúc của nhân vật trữ tình từ trống vắng, cô đơn đến hân hoan, hạnh phúc và ấm áp, yên bình trong vùng kí ức mãi mãi vẹn nguyên về mẹ.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.