I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
(1) Theo nghĩa truyền thống, kẻ sĩ là một người có học. Có học nên biết lẽ phải trái để “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Cái dũng của họ không phải cái dũng chém tướng đoạt thành mà là hệ quả của cái trí, nhằm làm sáng tỏ đạo thánh hiền. Đó là một công việc khó khăn, thậm chí nguy hiểm.
(2) Không phải lúc nào cũng có một Chu Văn An trước sự lộng hành của đám sủng thần, dám dâng “Thất trảm sớ” và sau khi bị khước từ, kiên quyết từ quan về dạy học.
(3) Không phải lúc nào cũng có anh em thái sử Bá thời Xuân Thu. Thôi Trữ sau khi giết vua Tề, ra lệnh cho thái sử Bá phải ghi vào sử: “Tề Trang Công bị bạo bệnh mà chết”. Bá ghi: “Năm Ất Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua”. Thôi Trữ nổi giận, lôi Bá ra chém. Bá có ba người em. Hai người noi gương anh đều bị chém. Người em út vẫn điềm nhiên viết: “Năm Ất Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua”. Trữ quát: “Ba anh ngươi đều đã bị chém, ngươi không sợ sao?”. Người này nói: “Việc của quan thái sử là ghi lại sự thật, nếu xuyên tạc thà bị chết chém còn hơn”.
(4) Nhưng không hiểu sao tôi vẫn không thích từ “kẻ sĩ” lắm. Có lẽ do màu sắc hơi “hoài cổ” của nó chăng? Đạo thánh hiền quả là cao quý và đáng trân trọng nhưng nó là một cái gì đã có. Kẻ sĩ thời nay chính là những trí thức do tính rộng mở của từ này. Nhất là vào thời đại nền kinh tế tri thức phát triển với sự bùng nổ của khoa học, đặc biệt ngành tin học. Người trí thức không những tôn trọng thánh hiền mà còn là kẻ dám mày mò vào cõi không biết, đấu tranh với những định kiến của hiện tại để phát hiện những sự thật cho tương lai.
(5) Một nước đang phát triển như nước ta cần nhanh chóng đào tạo một đội ngũ trí thức đông đảo để khỏi tụt hậu. Muốn vậy chúng ta phải lập cho được một môi trường lành mạnh trên nền tảng sự trung thực trí thức. Ít lâu nay báo chí nói nhiều đến nạn bằng giả. Đó là một hiện tượng xã hội nghiêm trọng, cần phải loại bỏ. Nhưng theo tôi, nó không nghiêm trọng bằng hội chứng “bằng thật, người giả” vì hội chứng này có nguy cơ gây sự lẫn lộn trong hệ giá trị và làm ô nhiễm môi trường đạo đức một xã hội trung thực, trong đó thật - giả phải được phân định rạch ròi và minh bạch. Chúng ta thường nói nhiều đến tài năng và trí thức. Nhưng tài năng và trí thức chỉ có thể phát triển lâu dài và bền vững trên nền tảng một xã hội trung thực.
(Trích Đối thoại với đời & thơ, Lê Đạt, NXB Trẻ, 2008, tr.14-15)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
(1) Theo nghĩa truyền thống, kẻ sĩ là một người có học. Có học nên biết lẽ phải trái để “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Cái dũng của họ không phải cái dũng chém tướng đoạt thành mà là hệ quả của cái trí, nhằm làm sáng tỏ đạo thánh hiền. Đó là một công việc khó khăn, thậm chí nguy hiểm.
(2) Không phải lúc nào cũng có một Chu Văn An trước sự lộng hành của đám sủng thần, dám dâng “Thất trảm sớ” và sau khi bị khước từ, kiên quyết từ quan về dạy học.
(3) Không phải lúc nào cũng có anh em thái sử Bá thời Xuân Thu. Thôi Trữ sau khi giết vua Tề, ra lệnh cho thái sử Bá phải ghi vào sử: “Tề Trang Công bị bạo bệnh mà chết”. Bá ghi: “Năm Ất Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua”. Thôi Trữ nổi giận, lôi Bá ra chém. Bá có ba người em. Hai người noi gương anh đều bị chém. Người em út vẫn điềm nhiên viết: “Năm Ất Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua”. Trữ quát: “Ba anh ngươi đều đã bị chém, ngươi không sợ sao?”. Người này nói: “Việc của quan thái sử là ghi lại sự thật, nếu xuyên tạc thà bị chết chém còn hơn”.
(4) Nhưng không hiểu sao tôi vẫn không thích từ “kẻ sĩ” lắm. Có lẽ do màu sắc hơi “hoài cổ” của nó chăng? Đạo thánh hiền quả là cao quý và đáng trân trọng nhưng nó là một cái gì đã có. Kẻ sĩ thời nay chính là những trí thức do tính rộng mở của từ này. Nhất là vào thời đại nền kinh tế tri thức phát triển với sự bùng nổ của khoa học, đặc biệt ngành tin học. Người trí thức không những tôn trọng thánh hiền mà còn là kẻ dám mày mò vào cõi không biết, đấu tranh với những định kiến của hiện tại để phát hiện những sự thật cho tương lai.
(5) Một nước đang phát triển như nước ta cần nhanh chóng đào tạo một đội ngũ trí thức đông đảo để khỏi tụt hậu. Muốn vậy chúng ta phải lập cho được một môi trường lành mạnh trên nền tảng sự trung thực trí thức. Ít lâu nay báo chí nói nhiều đến nạn bằng giả. Đó là một hiện tượng xã hội nghiêm trọng, cần phải loại bỏ. Nhưng theo tôi, nó không nghiêm trọng bằng hội chứng “bằng thật, người giả” vì hội chứng này có nguy cơ gây sự lẫn lộn trong hệ giá trị và làm ô nhiễm môi trường đạo đức một xã hội trung thực, trong đó thật - giả phải được phân định rạch ròi và minh bạch. Chúng ta thường nói nhiều đến tài năng và trí thức. Nhưng tài năng và trí thức chỉ có thể phát triển lâu dài và bền vững trên nền tảng một xã hội trung thực.
(Trích Đối thoại với đời & thơ, Lê Đạt, NXB Trẻ, 2008, tr.14-15)
(0,5 điểm) Xác định câu chủ đề trong đoạn (5).
Quảng cáo
Trả lời:

Câu chủ đề trong đoạn (5): Một nước đang phát triển như nước ta cần nhanh chóng đào tạo một đội ngữ trí thức đông đảo đề khỏi tụt hậu.
Câu hỏi cùng đoạn
Câu 2:
(0,5 điểm) Theo tác giả, người trí thức là người như thế nào?

Theo tác giả, người trí thức không những tôn trọng thánh hiền mà còn là kẻ dám mày mò vào cõi không biết, đấu tranh với những định kiến của hiện tại để phát hiện những sự thật cho tương lai.
Câu 3:
(1,0 điểm) Chỉ ra và nêu tác dụng của 01 dẫn chứng được tác giả nêu ra trong đoạn trích.

- Học sinh có thể chi ra 1 trong các dẫn chứng sau:
+ Chu Văn An.
+ Anh em thái sử Bá thời Xuân Thu.
- Tác dụng:
+ Chứng minh cho sự trung thực của những người trí thức.
+ Làm sáng tỏ vấn đề nghị luận, tăng sức thuyết phục, tạo sự tin cậy cho người đọc và giúp văn bản hấp dẫn hơn.
Câu 4:
(1,0 điểm) Anh/Chị có đồng tình với ý kiến: Một nước đang phát triển như nước ta cần nhanh chóng đào tạo một đội ngũ trí thức đông đảo để khỏi tụt hậu không? Vì sao?

Học sinh có thể đồng tình hoặc không đồng tình, lý giải hợp lí và thuyết phục.
Câu 5:
(1,0 điểm) Anh/ chị rút ra thông điệp gì qua đoạn trích trên.

Học sinh đưa ra thông điệp và giải thích hợp lí.
Hot: Học hè online Toán, Văn, Anh...lớp 1-12 tại Vietjack với hơn 1 triệu bài tập có đáp án. Học ngay
- Trọng tâm Toán, Văn, Anh 10 cho cả 3 bộ KNTT, CTST, CD VietJack - Sách 2025 ( 13.600₫ )
- Trọng tâm Lí, Hóa, Sinh 10 cho cả 3 bộ KNTT, CTST và CD VietJack - Sách 2025 ( 40.000₫ )
- Sách lớp 10 - Combo Trọng tâm Toán, Văn, Anh và Lí, Hóa, Sinh cho cả 3 bộ KNTT, CD, CTST VietJack ( 75.000₫ )
- Sách lớp 11 - Trọng tâm Toán, Lý, Hóa, Sử, Địa lớp 11 3 bộ sách KNTT, CTST, CD VietJack ( 52.000₫ )
CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
Lời giải
* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.
Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.
Sau đây là một hướng gợi ý:
- Giải thích: trung thực là sự thật thà, ngay thẳng, không gian dối trong lời nói, hành động và suy nghĩ.
- Ý nghĩa:
+ Giúp con người sống có đạo đức, có lòng tự trọng.
+ Xây dựng lòng tin với người khác, tạo nên các mối quan hệ bền vững.
+ Là nền tảng của một xã hội công bằng, minh bạch.
- Dẫn chứng: người trung thực thường được tôn trọng, tin tưởng (có thể nêu gương Bác Hồ, các nhân vật lịch sử, hoặc học sinh thật thà trong thi cử...).
- Phản đề: phê phán những người gian dối, thiếu trung thực – có thể thành công trước mắt nhưng sẽ đánh mất niềm tin và bị xa lánh.
Lời giải
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Nội dung và nghệ thuật tác phẩm Bạn đến chơi nhà.
c Triển khai vấn đề nghị luận
- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.
- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Khuyến – nhà thơ tiêu biểu thời kỳ cuối thế kỉ XIX, nổi bật với phong cách thơ trào phúng, trữ tình.
- Giới thiệu bài thơ “Bạn đến chơi nhà” – một bài thơ Nôm thể hiện tình bạn chân thành, sâu sắc giữa cảnh sống nghèo khó.
- Nêu khái quát nội dung và nghệ thuật: tác phẩm thể hiện tình bạn thuần hậu, chân tình qua giọng điệu hóm hỉnh và nghệ thuật ngôn từ đặc sắc.
2. Thân bài
* Phân tích nội dung
- Hoàn cảnh tiếp bạn (7 câu đầu):
+ Cảnh nghèo, thiếu thốn: “vườn rau”, “ao sâu nước cả”, “trẻ thời đi vắng”,...
+ Tác giả liệt kê hàng loạt cái “không có” một cách dí dỏm để nhấn mạnh cảnh thiếu thốn vật chất khi bạn đến chơi.
+ Thái độ tự nhiên, không xấu hổ, không ngại ngùng → thể hiện sự chân thành, gần gũi.
- Câu kết:
+ “Bác đến chơi đây, ta với ta”: đảo trật tự cú pháp → nhấn mạnh tình bạn là điều quý giá nhất.
+ “Ta với ta” gợi cảm giác gắn bó, đồng điệu, không cần vật chất → tình bạn tri kỷ vượt lên trên hoàn cảnh.
* Đánh giá nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật: tuân thủ chặt chẽ niêm luật, bố cục chặt chẽ.
- Giọng điệu dí dỏm, hóm hỉnh, giàu chất dân gian nhưng vẫn sâu sắc, xúc động.
- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi, tự nhiên.
- Biện pháp liệt kê, tương phản được sử dụng hiệu quả để làm nổi bật nội dung.
3. Kết bài
- Khẳng định giá trị nội dung: Bài thơ là lời ca ngợi tình bạn chân thành, vượt lên trên vật chất, địa vị.
- Đánh giá nghệ thuật: giọng thơ hóm hỉnh, tự nhiên kết hợp nghệ thuật thơ Đường luật đặc sắc.
- Khẳng định sức sống lâu bền của tác phẩm – tiêu biểu cho phong cách thơ Nguyễn Khuyến và vẻ đẹp truyền thống của con người Việt Nam.
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt
e. Sáng tạo
- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.
-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.