Câu hỏi:

11/10/2025 14 Lưu

I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

(Tóm tắt: Xinh Nhã là con trai của Gia Rơ Khốt – một vị tù trưởng giàu có và danh tiếng ở Tây Nguyên. Do bị Gia Rơ Bú, một vị tù trưởng khác ganh ghét, gây chiến, kéo người sang cướp phá buôn làng, giết chết Gia Rơ Khốt và bắt vợ Gia Rơ Khốt là nàng H’Bia về làm nô lệ. Xinh Nhã, lúc ấy còn nhỏ, may mắn trốn thoát, được vợ chồng Xinh Yuê đưa về nuôi. Lớn lên, khi biết chuyện, chàng đã không quản ngại gian khó, thử thách đi tìm Gia Rơ Bú để báo thù cho cha, cứu mẹ khỏi cảnh đoạ đày, đưa buôn làng trở lại cảnh yên vui ngày trước)

Xinh Nhã: Ơ giăng Gia Rơ Bú, đàn voi dữ của anh em ở đâu rồi, đưa ra đây ta thử sức chứ!

Gia Rơ Bú đưa sáu con voi của sáu anh em ra trận đấu. Còn con voi của Pơ Rong Mưng, Gia Rơ Bú để đưa ra cuối cùng. Lần lượt sáu con voi đều bị Xinh Nhã bẻ ngà, đâm thủng tim chết ngả nghiêng. Gia Rơ Bú càng tức giận, liền thả con voi đực của chàng Pơ Rong Mưng ra thử sức với chàng Xinh Nhã. Con voi này khi ra trận không sợ rụng đôi ngà vàng. Con voi đực được chủ cho đi trận liền hùng hục chạy tới, gió cuốn theo như bão, đầu đội đầy cành lá, mở lệch đôi ngà xông thẳng tới Xinh Nhã. Xinh Nhã lùi lại ba bước rồi nhảy múa đánh nhau với con voi đực dữ nhất của anh em Gia Rơ Bú. Nhưng chàng Xinh Nhã quá mệt, nhảy lên cây cọ, con voi áp tới, chàng rơi vào đôi ngà của nó. Con voi đực liền đưa chàng về nhà cho chủ.

Trời hửng nắng, gió bão ngừng lại, bà Giỗn ra hiên phơi lúa nhìn xuống dưới trần thấy con voi đực của Pơ Rong Mưng đang đội chàng Xinh Nhã về nhà Gia Rơ Bú, bà Giỗn về nhà báo cho ông Giỗn biết:

Bà Giỗn: Ơ ông Giỗn, ông hãy nhìn xuống kia, cháu ta Xinh Nhã đang bị con voi của Pơ Rong Mưng đội trên đôi ngà của nó mang đi khắp rừng thấp, đồi cao và sắp đến làng Gia Rơ Bú rồi!

Ông Giỗn đang ngủ say, vùng dậy lấy thuốc thiêng liệng xuống tiếp sức cho cháu. Xinh Nhã chuyển mình, hai tay nắm chắc ngà voi, đu mình xuống đất. Hai chân dẫm chặt vòi nó, con voi bỗng dưng đứng im như cục đá. Chàng dằn mạnh đôi ngà của nó tuột khỏi miệng, con voi rống lên nghe rùng rợn núi đồi, ngã quỵ xuống. Chàng Xinh Nhã giơ đôi ngà voi lên, chiếc ngà bên trái chàng ném cho nàng Hơ Bia Bơ Lao, chiếc ngà bên phải chàng vứt lên hiên nhà Gia Rơ Bú cho Gia Rơ Bú.

Gia Rơ Bú (hoảng hốt liền gọi các em): Ơ các em Xinh Pú, Xinh Pa, Xinh Ala, Pơ Rong Pha, Pơ Rong Mtin, Pơ Rong Mưng! Con voi quý nhất của ta đã bị thằng chó Xinh Nhã bẻ gãy đôi ngà rồi.

Pơ Rong Mưng: Ơ anh Gia Rơ Bú chúng ta hãy chạy đi thôi.

Gia Rơ Bú: Chẳng việc gì phải sợ con dê non ấy. Các em hãy cho khiên xoáy, luyện đường đao cho sắc, đánh diệt thằng bé con máu chưa khô trên đầu ấy.

Xinh Ba múa khiên, cầm đao ra trận đánh nhau với chàng Xinh Nhã. Nhưng mới chỉ chạy múa được ba đồi núi, Xinh Ba đã bị Xinh Nhã chém đứt nhượng chân và ngã quỵ. Đến lượt Xinh Ala, Pơ Rong Pha, Pơ Rong Mtin đều bị Xinh Nhã chém tại trận. Bây giờ đến lượt Gia Rơ Bú ra trận. Ông Giỗn và bà Giỗn là ông Trời và bà Trời, đứng về phía người anh hùng Xinh Nhã. Người Ê đê quan niệm bên trái là siêng năng, bên phải là lười biếng, ghét bỏ. Thấy Gia Rơ Bú, Xinh Nhã hỏi:

Xinh Nhã: Ơ Gia Rơ Bú, bây giờ ai chạy trước?

Gia Rơ Bú: Hỡi con chim non mọc lông chưa kín cánh, mày hãy chạy trước đi, ta đuổi chém mày!

Xinh Nhã quay khiên múa. Đất bụi bay mịt mù như mây trời tháng bảy. Xinh Nhã nhảy qua trái núi, lượn qua con suối, băng qua đầu đèo, nhanh hơn bầy chim diều, chim ó. Gia Rơ Bú nhìn theo, tối mày tối mặt, không đoán được đường đao của Xinh Nhã chĩa về hướng nào.

Gia Rơ Bú: Được, bây giờ tao không giết mày, tao sẽ tìm cách phá sạch làng mày! Té ra đứa nào cũng là đầu đen, máu đỏ cả sao? Tao sẽ về cắt cổ mẹ mày ở nhà thôi!

Xinh Nhã (ngừng múa): Ơ Gia Rơ Bú! Ta đang đứng ở phía mặt trời mọc đây rồi. Bây giờ, ngươi múa đao đi, ta đuổi theo.

Gia Rơ Bú múa lung tung, múa loanh quanh như con gà mắc nước, như sao lạc đường đi. Đường đao chỉ đâm vào giữa trống không. Xinh Nhã mới đi được một bước đã chém trúng ngay chân Gia Rơ Bú. Máu phọt lên trời, đỏ như chiếc dây mây lửa.

Xinh Nhã: Ơ Gia Rơ Bú, máu gì chảy ở chân đấy?

Gia Rơ Bú: Máu con vắt ở núi Hơ mú cắn tao.

Gia Rơ Bú múa tiếp. Xinh Nhã chém luôn cánh tay phải, đao và khiên của Gia Rơ Bú rơi xuống.

Xinh Nhã: Tại sao khiên đao ngươi rơi mất rồi?

Gia Rơ Bú: Không phải! Đó là tiếng kêu của chiếc lục lạc trẻ con chơi, tiếng vù của con diều đói gió đấy.

Gia Rơ Bú cố sức múa nữa, nhưng lần này chưa kịp trở tay, chiếc khiên đã bị Xinh Nhã đánh vỡ tung, rơi xuống đất.

[…] Xinh Nhã lên hiên nhà Gia Rơ Bú gọi dân làng.

Xinh Nhã: Ơ chim nghiếc một ngàn, chim kơtrao một sườn đồi, hỡi tất cả dân làng đó đây. Các anh muốn về với chúng tôi hay ở lại đây?

Dân làng: Chúng tôi xin đi theo ông đấy. Cả đoàn người đông nghịt kéo về.

                             (Trích Xinh Nhã , Sử thi Êđê, in trong Tổng tập văn học Việt Nam, tập 40, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, Tr.221-225)

(0,5 điểm) Xác định ngôi kể và nhân vật chính của văn bản.

Quảng cáo

Trả lời:

verified Giải bởi Vietjack

- Ngôi kể: ngôi kể thứ ba.

- Nhân vật chính: Xinh Nhã và Gia Rơ Bú.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

(0,5 điểm) Tìm những chi tiết miêu tả hành động của Xinh Nhã chiến đấu với con voi của chàng Pơ Rong Mưng.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Những chi tiết miêu tả hành động của Xinh Nhã chiến đấu với con voi của chàng Pơ Rong Mưng:

- Lùi lại ba bước rồi nhảy múa đánh nhau với con voi, nhảy lên cây cọ.

- Chuyển mình, hai tay nắm chắc ngà voi, đu mình xuống đất.

- Hai chân dẫm chặt vòi nó, dằn mạnh đôi ngà của nó tuột khỏi miệng, hai tay nắm chắc ngà voi, đu mình xuống đất.

- Chàng Xinh Nhã giơ đôi ngà voi lên.

- Chiếc ngà bên trái chàng ném cho nàng Hơ Bia Bơ Lao.

- Chiếc ngà bên phải chàng vứt lên hiên nhà Gia Rơ Bú cho Gia Rơ Bú.

Câu 3:

(1,0 điểm) Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ trong những câu văn sau: “Xinh Nhã quay khiên múa. Đất bụi bay mịt mù như mây trời tháng bảy. Xinh Nhã nhảy qua trái núi, lượn qua con suối, băng qua đầu đèo, nhanh hơn bầy chim diều, chim ó”.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Biện pháp tu từ: nói quá (phóng đại).

- Tác dụng:

+ Tạo điểm nhấn và tăng sức biểu đạt sinh động, ấn tượng, gợi hình ảnh.

+ Biểu hiện sức mạnh, tài năng phi thường của người anh hùng Xinh Nhã.

+ Thể hiện thái độ khâm phục, ngưỡng mộ của tác giả dân gian với người anh hùng.

Câu 4:

(1,0 điểm) Nêu chủ đề của văn bản.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Chủ đề: qua việc tái hiện cuộc đối đầu giữa người anh hùng Xinh Nhã và Gia Rơ Bú – một tù trưởng độc ác, tác giả dân gian ngợi ca sự dũng cảm và lòng kiên cường của Xinh Nhã, khẳng định sức mạnh của chính nghĩa. Đồng thời là thông điệp về sự kiên cường vượt qua khó khăn, thử thách và niềm tin vào công lý.

Câu 5:

(1,0 điểm) Từ hình tượng người anh hùng Xinh Nhã trong đoạn trích, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 7–10 dòng) trình bày suy nghĩ về những phẩm chất cần có của một người anh hùng.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Học sinh nêu được 2 – 3 phẩm chất cần có của một người anh hùng theo quan điểm cá nhân (gợi ý: dũng cảm, kiên cường, mưu trí...).

- Học sinh có phân tích, lí giải ngắn gọn, thuyết phục.

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Lời giải

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Từ bỏ thói quen ngại giao tiếp.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài: Nêu rõ thói quen cần từ bỏ: ngại giao tiếp đối mặt.

* Thân bài:

- Khái niệm: Ngại giao tiếp đối mặt là tâm trạng lo lắng, e ngại khi phải giao tiếp trực tiếp với người khác, đặc biệt là trong các tình huống cần sự trao đổi ý kiến, làm việc nhóm hoặc thậm chí trong các mối quan hệ cá nhân.

- Các biểu hiện của thói quen ngại giao tiếp đối mặt:

+ Luôn cảm thấy lo lắng, sợ hãi quá mức khi phải đối mặt với các tình huống tương tác xã hội thông thường: lo sợ bị phán xét, lo bản thân bị bối rối, sợ người khác biết mình đang lo lắng...

+ Có xu hướng tự cô lập bản thân, né tránh các tình huống cần sự giao tiếp trực tiếp hay thể hiện bản thân trước đám đông

+ Không muốn giao tiếp trực tiếp với người khác mà chỉ muốn giao tiếp gián tiếp thông qua các kênh nghe, nhìn, tin nhắn, mạng xã hội...dù có khi đang ở trong cùng một không gian (lớp học, gia đình...)

+ Luôn cảm thấy xấu hổ, thiếu tự tin, thường hay thu mình và không dám tự do bộc lộ suy nghĩ, quan điểm của cá nhân đối với vấn đề giao tiếp

- Phân tích tác động tiêu cực của thói quen ngại giao tiếp đối mặt.

+ Về tâm lý: cảm giác thiếu tự tin, nhút nhát, sợ bị đánh giá…

+ Về công việc, học tập: khó khăn trong giải quyết các nhiệm vụ, đánh mất cơ hội học hỏi, hạn chế cơ hội phát triển bản thân, khó khăn trong giao tiếp…

+ Trong việc tạo lập các mối quan hệ xã hội: mất kết nối, khó xây dựng các mối quan hệ thân thiết, gần gũi…

- Gợi ý giải pháp để từ bỏ thói quen ngại giao tiếp đối mặt:

+ Về nhận thức: Hiểu được giao tiếp đối mặt là hình thức giao tiếp quan trọng để con người sống và làm việc hiệu quả, chất lượng.

+ Về hành động: Phải nỗ lực vượt qua áp lực về tâm lý, rèn luyện kĩ năng nói, bộc lộ cảm xúc; tìm kiếm sự hỗ trợ và giúp đỡ từ những người thân…

Lưu ý: Trong quá trình phân tích HS cần có những bằng chứng phù hợp.

* Kết bài: Khẳng định lại lợi ích của việc từ bỏ thói quen.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

Lời giải

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Xinh Nhã là nhân vật chính trong đoạn trích của sử thi Ê đê; con trai của tù trưởng Gia Rơ Khốt, mang trong mình mối thù sâu sắc và chí khí anh hùng.

- Phẩm chất tiêu biểu:

+ Hiếu thảo, trọng tình cảm: quyết tâm trả thù cho cha, cứu mẹ khỏi tay kẻ thù.

+ Dũng cảm, gan dạ: không sợ hiểm nguy, chiến đấu kiên cường với voi dữ và kẻ địch.

+ Trí tuệ, mưu lược: biết linh hoạt, ứng biến trong chiến đấu, làm chủ tình huống.

+ Uy phong, chính nghĩa: được ông bà Giỗn (biểu tượng thần linh) trợ sức  chính nghĩa được ủng hộ.

+ Được nhân dân yêu mến: dân làng tự nguyện đi theo  thể hiện vai trò lãnh đạo cộng đồng.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

+ Ngôn ngữ đậm chất sử thi, lời thoại giàu hình ảnh.

+ Sử dụng các hình tượng phóng đại, so sánh sinh động tạo nên không khí anh hùng ca.

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP