I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

NGUYÊN NHÂN KHIẾN TRÁI ĐẤT NÓNG LÊN

Hiện tại, Trái Đất nóng lên chủ yếu là do con người tạo ra thông qua các hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (dầu, khí đốt, than đá…) cùng các loại khí thải khác nên lượng nhiệt bị giữ lại ở bầu khí quyển.

Một số hoạt động chính là nguyên nhân khiến cho Trái Đất nóng lên:

Hiệu ứng nhà kính

Các hiện tượng hiệu ứng nhà kính tăng lên rõ rệt trong thời gian gần đây đã làm thủng tầng ô-dôn... Những nơi bị thủng hoặc mất đi tầng ô-dôn thì nơi đó đất đai sẽ bị sa mạc hóa không còn tác dụng cân bằng hệ sinh thái như hiện tại thành ra ban ngày nóng, ban đêm lạnh.

Quá trình công nghiệp hóa

Do sự phát triển nhanh chóng như vũ bão của khoa học công nghệ cùng sự phát triển của nền kinh tế nên nhiều nhà máy xả thải trực tiếp và phun khí thải vào môi trường. Số lượng phương tiện từ xe cộ (xe máy, xe đạp, ô tô…) cũng đã thải ra một lượng lớn khí các-bô-níc. Khi lượng khí các-bô-níc có nhiều trong bầu khí quyển do ánh nắng Mặt Trời chiếu vào làm tăng nhiệt độ của bề mặt Trái Đất.

Rừng bị tàn phá

Nếu như khí các-bô-níc thải ra thì theo quy luật tự nhiên sẽ được cây xanh quang hợp để cung cấp lượng ô-xi cần thiết cho con người. Tuy nhiên, số lượng cây xanh đã bị tàn phá hết nên đã không thể phân giải hết lượng khí các-bô-níc trong môi trường khiến cho Trái Đất càng ngày càng nóng lên rõ rệt. Diện tích rừng bị tàn phá ngày càng rộng nên tia nắng Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất không có tầng lá xanh của cây chặn lại nên khi chiếu xuống mặt đất sẽ hình thành nên những vùng đất khô cằn, nóng như hoang mạc. Mùa mưa không có rừng để giữ nước lại nên sẽ gây lũ lụt còn mùa khô thì xảy ra hạn hán.

(Theo LV, quangnam.gov.vn)        

(0,5 điểm) Văn bản “Nguyên nhân khiến trái đất nóng lên” thuộc loại văn bản nào?

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích nội dung, nghệ thuật bài Tháng năm của bà.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Giới thiệu bài thơ “Tháng năm của bà” của Bình Nguyên Trang.

- Khái quát vấn đề nghị luận: bài thơ thể hiện hình ảnh người bà tần tảo, giàu đức hi sinh thông qua những trải nghiệm và cảm xúc của người cháu; nghệ thuật thơ giàu cảm xúc và giản dị.

2. Thân bài

* Phân tích nội dung bài thơ

- Hình ảnh người bà tảo tần, vất vả:

+ Gắn bó cả đời với ruộng đồng, cánh đồng lúa, không rời mái đình bến nước.

+ Vất vả “ba tháng nhọc nhằn”, “hoa cỏ may đan chéo bàn chân bà tứa máu”, “mồ hôi như mưa”.

+ Sự hi sinh âm thầm, cần mẫn không đo đếm được – giống như “hạt thóc nảy mầm trổ bông”.

- Tình cảm sâu sắc của người cháu dành cho bà:

+ Hồi tưởng tháng năm tuổi thơ gắn bó với bà.

+ Thấu hiểu nỗi vất vả của bà, mong được trở về giúp đỡ bà, thể hiện lòng biết ơn và yêu thương chân thành.

+ Lo lắng, xót xa khi thấy “lưng bà mỗi ngày lại gần hơn mặt đất”.

- Ý nghĩa nhân văn sâu sắc:

+ Tôn vinh người bà – biểu tượng của sự hi sinh, lam lũ và yêu thương.

+ Nhắn gửi thông điệp: trân trọng gia đình, quá khứ, cội nguồn; thể hiện đạo lí “uống nước nhớ nguồn”.

* Phân tích nghệ thuật

- Hình ảnh thơ gần gũi, bình dị: hình ảnh đồng quê, ruộng lúa, cánh đồng, hoa cỏ may... tạo không gian thơ mộc mạc, gợi cảm xúc.

- Ngôn ngữ giản dị, giàu chất thơ:

+ Câu thơ ngắn, nhịp nhàng, cảm xúc chân thành.

+ Lối diễn đạt không cầu kì nhưng đậm chất trữ tình.

- Giọng điệu thiết tha, xúc động: giọng thơ nhẹ nhàng, trầm lắng, đôi lúc xót xa, thương mến.

3. Kết bài

- Khẳng định lại vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật bài thơ.

- Mở rộng: bài thơ gợi nhắc mỗi người biết trân trọng người thân, đặc biệt là những người bà, người mẹ tảo tần trong cuộc đời mỗi chúng ta.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Giải thích: bảo vệ môi trường là giữ gìn sự trong lành của không khí, đất, nước, hệ sinh thái...

- Thực trạng: hiện nay môi trường bị tàn phá do rác thải, khí thải, nạn chặt phá rừng, khai thác tài nguyên bừa bãi.

- Hậu quả: gây biến đổi khí hậu, thiên tai, ảnh hưởng sức khỏe và đời sống con người.

- Ý nghĩa của việc bảo vệ: bảo vệ môi trường là bảo vệ chính sự sống của con người và các thế hệ sau.

- Giải pháp: hạn chế rác thải nhựa, trồng cây xanh, tiết kiệm tài nguyên, nâng cao ý thức cộng đồng.