Dựa vào văn bản Chuyện con chó có nghĩa của một nhà nghèo (Phạm Quý Thích), hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 500 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích giá trị nhân đạo của văn bản ngữ liệu Chuyện con chó có nghĩa của một nhà nghèo (Phạm Quý Thích)

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác phẩm Chuyện con chó có nghĩa của một nhà nghèo và tác giả Phạm Quý Thích.

- Dẫn dắt đến vấn đề: Giá trị nhân đạo sâu sắc mà tác phẩm gửi gắm.

* Thân bài:

a) Giới thiệu khái quát tác phẩm:

- Tác phẩm kể về thầy đồ nghèo Đào Cảnh Long và con chó Hàn Lư.

- Câu chuyện xoay quanh lòng trung thành, nghĩa tình của Hàn Lư với chủ, từ đó gợi nhiều suy ngẫm về đạo đức con người.

b) Phân tích giá trị nhân đạo:

- Lòng nhân ái và tình nghĩa thủy chung:

+ Con chó Hàn Lư dù chỉ là loài vật nhưng vẫn một lòng trung thành với chủ, không màng danh lợi.

+ Hình tượng này gợi liên tưởng đến con người: sống phải có tình nghĩa, biết ơn và thủy chung với nhau.

- Lên án thói đời bạc bẽo, thực dụng:

+ Phú ông họ Trương tượng trưng cho thói đời cám dỗ, toan tính vụ lợi.

+ Tác giả phê phán lối sống thực dụng, phản bội trong xã hội, khi “thói đời đổi thay nhiều dạng”, lòng người dễ dàng thay trắng đổi đen.

- Khát vọng về những giá trị đạo đức bền vững:

+ Qua câu chuyện, tác giả mong muốn xã hội đề cao nghĩa khí, sự thủy chung, lòng trung thành.

+ Kêu gọi con người sống nhân ái, kiên định với lẽ phải và đạo nghĩa.

c) Nghệ thuật:

- Sử dụng yếu tố kì ảo (con chó biết nói tiếng người) để làm nổi bật phẩm chất đạo đức.

- Lời thoại sắc sảo, lập luận chặt chẽ, giọng điệu vừa cảm động vừa phê phán.

* Kết bài:

- Khẳng định Chuyện con chó có nghĩa của một nhà nghèo là tác phẩm giàu giá trị nhân đạo.

- Liên hệ thực tế: Con người hôm nay càng cần giữ gìn đạo lí, nghĩa tình thủy chung.

Bài viết tham khảo

Trong kho tàng văn học trung đại Việt Nam, Chuyện con chó có nghĩa của một nhà nghèo của Phạm Quý Thích là tác phẩm tiêu biểu, không chỉ hấp dẫn bởi cốt truyện lạ mà còn để lại nhiều suy ngẫm sâu sắc về đạo lí làm người. Qua câu chuyện về con chó Hàn Lư trung nghĩa với chủ, tác phẩm đã thể hiện rõ giá trị nhân đạo cao đẹp, khiến người đọc cảm phục và trân trọng.

Truyện kể về Đào Cảnh Long – một thầy đồ nghèo nhưng giàu phẩm chất, và con chó Hàn Lư luôn gắn bó, thủy chung với chủ. Khi thầy đồ đi xa, Hàn Lư một mình ở lại canh giữ phòng học, chịu đói rét nhưng không hề bỏ đi. Ngay cả khi phú ông họ Trương dùng lời đường mật dụ dỗ, hứa hẹn cơm no áo ấm, nó vẫn một mực khước từ, quyết không phản bội chủ. Hình tượng Hàn Lư nổi bật với lòng trung nghĩa son sắt, không vì danh lợi mà thay đổi tình cảm. Dù chỉ là một loài vật, Hàn Lư vẫn sống có tình, có nghĩa, khiến người đọc cảm động và kính trọng.

Giá trị nhân đạo của truyện thể hiện trước hết ở lòng cảm thương với số phận con người trong xã hội xưa. Đào Cảnh Long là kẻ sĩ nghèo, phải đi dạy học thuê, cuộc sống nhiều thiếu thốn. Tuy vậy, chàng vẫn sống đức độ, giữ lòng chân chính, trọng nghĩa khí và đạo lí. Qua đó, tác giả bày tỏ sự trân trọng đối với những con người giàu nhân cách, dù cuộc sống còn nhiều cơ cực.

Đồng thời, truyện còn phê phán thói đời thực dụng, bạc bẽo. Lời dụ dỗ của phú ông họ Trương gợi liên tưởng đến những kẻ vì lợi mà phản bội nghĩa tình, chạy theo danh lợi, “lúc nước nhà yên vui thì bợ đỡ cầu vinh, lúc cuộc đời rối ren thì trở mặt đổi giọng, bán nước kiếm ăn”. Tác giả lên án gay gắt lối sống ấy và khẳng định: “Nhiều kẻ chẳng bằng con Hàn Lư”, qua đó đề cao đạo nghĩa làm người.

Không chỉ vậy, tác phẩm còn gửi gắm ước vọng về một xã hội mà ở đó con người biết sống thủy chung, nhân nghĩa, kiên định với lẽ phải. Hình ảnh con chó trung nghĩa trở thành tấm gương, lời nhắc nhở mỗi người hãy giữ trọn đạo tình, đạo nghĩa trong cuộc sống.

Với nghệ thuật kể chuyện sinh động, sử dụng yếu tố kì ảo (con chó biết nói tiếng người) cùng giọng điệu vừa cảm động vừa phê phán, tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Chuyện con chó có nghĩa của một nhà nghèo không chỉ ca ngợi phẩm chất thủy chung, nghĩa tình mà còn gửi gắm bài học đạo đức sâu sắc cho muôn đời. Đọc truyện, mỗi người càng thấm thía giá trị của nhân nghĩa, thủy chung trong cuộc sống hôm nay.