Đọc đoạn trích Bà má Hậu Giang (Tố Hữu) và viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của em về phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến chống thực dân Pháp.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Tố Hữu – nhà thơ trữ tình – chính trị lớn của nền thơ ca Việt Nam hiện đại.

- Giới thiệu đoạn trích Bà má Hậu Giang và định hướng phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật.

* Thân bài:

1. Giá trị nội dung (4 điểm)

- Ca ngợi phẩm chất người phụ nữ Việt Nam:

+ Yêu nước nồng nàn: sẵn sàng hy sinh, không khuất phục trước kẻ thù.

+ Tinh thần anh hùng, bất khuất: dù bị tra tấn, lưỡi gươm kề cổ vẫn kiên quyết không khai bí mật của du kích.

+ Tình mẫu tử thiêng liêng, niềm tin vào thế hệ trẻ tiếp tục con đường đấu tranh: “Con tao gan dạ anh hùng… Thân tao chết, dạ chẳng sờn”.

- Thể hiện lòng căm thù giặc sâu sắc: Lời quát mắng của má như tiếng sấm xé tan bóng đêm nô lệ.

- Làm nổi bật tấm gương hy sinh cao cả của hàng triệu bà mẹ Việt Nam trong kháng chiến, khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc.

2. Giá trị nghệ thuật:

- Thể thơ song thất lục bát, nhịp điệu linh hoạt, kết hợp tự sự và trữ tình, phù hợp tái hiện câu chuyện xúc động.

- Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần với lời ăn tiếng nói hằng ngày, tạo cảm giác chân thực, gần gũi.

- Biện pháp nghệ thuật: điệp ngữ (“Các con ơi”), hình ảnh so sánh (“như tàu chuối khô”, “như rừng đước mạnh”), câu cảm thán, câu trực tiếp… khắc họa tính cách má Hậu Giang sống động, giàu sức truyền cảm.

- Giọng điệu thơ thay đổi linh hoạt: khi căm phẫn, khi đau xót, lúc hào hùng, tạo hiệu quả biểu cảm mạnh mẽ.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của Bà má Hậu Giang: vừa chân thực vừa giàu chất sử thi, góp phần tôn vinh vẻ đẹp con người Việt Nam trong kháng chiến.

- Mở rộng: Tác phẩm tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho hôm nay, nhắc nhở mỗi người về truyền thống yêu nước, kiên cường của dân tộc.

Bài văn tham khảo

Tố Hữu là lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam hiện đại. Thơ ông gắn liền với những chặng đường đấu tranh gian khổ nhưng hào hùng của dân tộc, đồng thời thể hiện tình cảm thiết tha với con người Việt Nam bình dị mà vĩ đại. Bà má Hậu Giang là một trong những bài thơ tiêu biểu, khắc họa hình tượng người mẹ nông dân gan góc, bất khuất trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Qua đó, tác giả thể hiện sâu sắc giá trị nội dung và nghệ thuật, đặc biệt thành công với thể thơ song thất lục bát.

Trước hết, bài thơ gợi lên hình tượng má Hậu Giang – người mẹ nông dân hiền lành, chất phác nhưng kiên cường, bất khuất. Trong căn lều tranh nghèo nàn, má một mình nấu nồi cơm to để nuôi giấu cán bộ cách mạng. Khi giặc ập đến, chúng tra khảo, lưỡi gươm lạnh lẽo kề sát, má run rẩy nhưng nhất quyết không khai. Thà hi sinh mạng sống của mình, má vẫn một lòng bảo vệ du kích, bảo vệ cách mạng. Lời má mắng vào mặt quân thù: “Cướp nước tao, cắt cổ dân tao!” vang lên đầy căm phẫn, như ngọn lửa cháy bỏng tình yêu nước. Má ngã xuống, nhưng tinh thần bất khuất của má còn sống mãi, trở thành biểu tượng của hàng triệu bà mẹ Việt Nam sẵn sàng hi sinh tất cả vì độc lập dân tộc.

Bên cạnh giá trị nội dung sâu sắc, bài thơ còn thành công về nghệ thuật. Trước hết, thể thơ song thất lục bát tạo âm hưởng vừa hào hùng, dồn dập, vừa mềm mại, tha thiết. Khi căm phẫn, câu thơ gấp gáp, dữ dội; khi đau xót, câu thơ lắng lại, trầm buồn. Ngôn ngữ thơ mộc mạc, giản dị, mang đậm hơi thở cuộc sống nông thôn Nam Bộ. Biện pháp tu từ như điệp ngữ “Các con ơi”, hình ảnh so sánh, nhân hóa… làm nổi bật tính cách mạnh mẽ, lòng yêu nước nồng nàn và tình mẫu tử thiêng liêng của má Hậu Giang. Giọng điệu thơ khi trữ tình, khi bi tráng khiến bài thơ giàu sức truyền cảm.

Tóm lại, Bà má Hậu Giang không chỉ là khúc ca bi tráng về lòng yêu nước và tinh thần bất khuất của người mẹ nông dân mà còn là minh chứng cho sự thành công nghệ thuật của Tố Hữu, đặc biệt ở việc sử dụng thể thơ song thất lục bát tài tình. Bài thơ đã góp phần làm đẹp thêm hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến, khơi dậy niềm tự hào và lòng biết ơn sâu sắc trong lòng mỗi chúng ta.

Thể thơ: Song thất lục bát

Nhân vật trữ tình trong bài thơ: Bà má Hậu Giang