Từ văn bản ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) thể hiện suy nghĩ về chí làm trai trong xã hội phong kiến xưa.

Phạm Công quyết lên núi kiếm củi để trang trải cuộc sống cùng đưa mẹ già đi theo, giúp đỡ một ông lão chính là Phật Di Đà, sau đó được tiếng tốt vang xa cả thiên đình.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Phạm Công – Cúc Hoa”.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về tác phẩm Phạm Công – Cúc Hoa: truyện thơ Nôm khuyết danh, ra đời trong xã hội phong kiến, mang đậm tư tưởng đạo lý truyền thống.

- Dẫn vào vấn đề: Đoạn trích thể hiện phẩm chất, chí làm trai, đạo hiếu và tấm lòng nhân nghĩa của Phạm Công.

* Thân bài:

a. Khái quát nội dung đoạn trích:

- Phạm Công xin mẹ đi làm ăn xa để kiếm tiền làm tuần chay cho cha và báo hiếu mẹ già.

- Trên đường đi, chàng chia sẻ cơm nắm cho cụ già (hóa ra là Phật Di Đà).

- Tấm lòng hiếu thảo, nhân nghĩa được ca ngợi và truyền đến Ngọc Hoàng, tiên giới.

b. Phân tích các phẩm chất nổi bật của nhân vật Phạm Công:

- Lòng hiếu thảo: Quyết tâm làm ăn để trả nghĩa cha mẹ, không sợ cực khổ.

- Chí làm trai: Khát vọng lập thân, lập nghiệp, sống có ích cho gia đình và xã hội.

- Tấm lòng nhân nghĩa, nhân ái: Sẵn sàng sẻ chia, giúp đỡ người hoạn nạn dù bản thân khó khăn.

- Phẩm chất cao đẹp được tôn vinh: Qua chi tiết Phật Di Đà ca ngợi, thiên đình biết đến lòng ân nghĩa của chàng.

c. Giá trị tư tưởng và nghệ thuật:

- Đề cao đạo hiếu, nghĩa tình, chí làm trai trong xã hội phong kiến.

- Thể thơ lục bát quen thuộc, ngôn ngữ giản dị, giàu chất dân gian, dễ nhớ dễ thuộc.

- Xây dựng nhân vật lý tưởng, gửi gắm ước mơ, khát vọng đạo đức của nhân dân.

* Kết bài:

- Khẳng định vẻ đẹp phẩm chất của nhân vật Phạm Công qua đoạn trích: hiếu thảo, nhân nghĩa, chí khí làm trai.

- Liên hệ thực tế: Con người hôm nay vẫn cần giữ gìn những giá trị đạo lý tốt đẹp ấy trong cuộc sống.

Bài văn tham khảo

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, Phạm Công – Cúc Hoa là truyện thơ Nôm nổi bật, phản ánh cuộc sống, ước mơ và đạo lý làm người trong xã hội phong kiến xưa. Bằng hình tượng nhân vật lý tưởng, tác phẩm ca ngợi những phẩm chất cao đẹp như hiếu thảo, nghĩa tình, chí làm trai và khát vọng sống nhân nghĩa. Đặc biệt, ở đoạn trích thuộc phần đầu truyện, người đọc bắt gặp hình ảnh Phạm Công – chàng trai nghèo nhưng giàu nghị lực, nhân cách sáng ngời, trở thành tấm gương đạo đức đáng quý.

Mở đầu đoạn trích là lời xin mẹ cho đi làm ăn xa của Phạm Công: “Làm trai là phải dãi dầu xông pha”. Trong xã hội phong kiến, chí làm trai được xem là chuẩn mực đạo đức và mục tiêu sống của nam nhi: phải lập thân, lập nghiệp, làm rạng danh tổ tiên, báo hiếu mẹ cha. Dù mẹ lo con vất vả, chàng vẫn quyết tâm đi kiếm củi để làm tuần chay cho cha, nuôi dưỡng mẹ già. Qua chi tiết này, ta thấy ở Phạm Công một con người trọng đạo hiếu, xem chữ hiếu là nền tảng đạo đức, là bổn phận thiêng liêng của bậc làm con. Câu chuyện còn bộc lộ tinh thần tự lập, ý chí vượt khó của người trai trẻ: sẵn sàng chịu khổ cực, gian nan để báo đền ơn nghĩa sinh thành.

Không chỉ hiếu thảo, Phạm Công còn là chàng trai nhân hậu, giàu lòng thương người. Giữa lúc mẹ con chàng đói khát trên đường xa, chàng vẫn sẵn sàng sẻ cơm nắm cho cụ già khốn khó. Chi tiết này gợi lên vẻ đẹp tâm hồn nhân ái, luôn biết đồng cảm với nỗi đau của người khác. Đặc biệt, khi cụ già hiện nguyên hình là Phật Di Đà, tâu với Ngọc Hoàng ca ngợi tấm lòng Phạm Công, ta càng hiểu rằng những việc làm thiện lương, dù nhỏ bé, đều có sức lan tỏa và giá trị bền lâu. Đây cũng chính là quan niệm đạo đức nhân nghĩa mà truyện thơ dân gian muốn gửi gắm: “Ở hiền gặp lành”, cái thiện cuối cùng sẽ được đền đáp xứng đáng.

Không thể không nhắc đến nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích. Bằng thể thơ lục bát quen thuộc, giọng điệu mộc mạc, gần gũi, tác giả khuyết danh đã khắc họa thành công hình tượng nhân vật lý tưởng. Ngôn ngữ dung dị mà giàu cảm xúc khiến đoạn trích dễ nhớ, dễ thuộc, thể hiện trọn vẹn những phẩm chất đạo đức mà nhân dân ta hằng ngợi ca: hiếu thảo, nhân nghĩa, chí khí làm trai.

Đọc đoạn trích Phạm Công – Cúc Hoa, ta thêm trân trọng những giá trị đạo lý truyền thống của dân tộc. Dù hôm nay xã hội đã đổi thay, mỗi người trẻ vẫn cần có lý tưởng sống đẹp, biết yêu thương, hiếu thảo với cha mẹ, sống nhân ái và cống hiến cho cộng đồng. Bởi chính những giá trị ấy làm nên nhân cách, giúp con người sống xứng đáng và có ý nghĩa hơn trong cuộc đời này.