Câu hỏi:

13/10/2025 56 Lưu

TRUYỆN KIỀU (Trích)

[…]

Cho gươm mời đến Thúc Lang,

Mặt như chàm đổ, mình dường dẽ run(1).

Nàng rằng: “Nghĩa trọng nghìn non,

Lâm Tri người cũ, chàng còn nhớ không?

Sâm, Thương(2) chẳng vẹn chữ tòng,

Tại ai, há dám phụ lòng cố nhân?

Gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân.

Tạ lòng dễ xứng, báo ân gọi là.

Vợ chàng quỷ quái, tinh ma,

Phen này kẻ cắp, bà già gặp nhau!

Kiến bò miệng chén chưa lâu,

Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa.”

[…]

Thoạt trông, nàng đã chào thưa:

“Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!

Đàn bà dễ có mấy tay,

Đời xưa mấy mặt, đời này mấy gan!

Dễ dàng là thói hồng nhan,

Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều!

Hoạn Thư hồn lạc, phách xiêu,

Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.

Rằng: “Tôi chút dạ đàn bà,

Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.

Nghĩ cho khi các(3) viết kinh,

Với khi khỏi cửa, dứt tình chẳng theo.

Lòng riêng, riêng cũng kính yêu,

Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai!

Trót lòng gây việc chông gai,

Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng!”.

Khen cho: “Thật đã nên rằng,

Khôn ngoan đến mực, nói năng phải lời.

Tha ra thì cũng may đời,

Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen.

Đã lòng tri quá(4) thời nên”.

Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay…

                                             (Trích Truyện Kiều, Nguyễn Du, NXB Văn học, 2018)

Vị trí đoạn trích: Đoạn trích nằm ở cuối phần thứ hai (Gia biến và lưu lạc). Sau khi chịu bao đau khổ, tủi nhục, đọa đày, Thúy Kiều được Từ Hải cứu thoát khỏi lầu xanh và giúp nàng đền ơn trả oán. Đây là đoạn trích tả cảnh Thúy Kiều báo ân báo oán.

(1) Dẽ run: người run lên như chim dẽ (có khi viết là giẽ hoặc rẽ), vì chim dẽ có cái đuôi luôn phay phảy như run.

(2) Sâm, Thương: sao Sâm và sao Thương, sao này mọc thì sao kia lặn, vì vậy thường dùng để so sánh với tình cảnh chia cách không bao giờ có thể gặp mặt.

(3) Gác Quan Âm ở nhà Hoạn Thư, nơi Hoạn Thư để cho Kiều ra đó viết kinh.

(4) Tri quá: biết lỗi.

Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên.

Quảng cáo

Trả lời:

verified Giải bởi Vietjack

Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích là: biểu cảm.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

Trong câu thơ: “Cho gươm mời đến Thúc Lang”, Thúc Lang ở đây là ai?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Trong câu thơ: “Cho gươm mời đến Thúc Lang”, Thúc Lang ở đây là: Thúc Sinh.

Câu 3:

Câu thơ: “Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay” là lời của ai?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Câu thơ: “Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay” là lời của người kể chuyện trong truyện thơ.

Câu 4:

Anh/chị hiểu như thế nào về câu: “Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều”?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Câu thơ “Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều” được hiểu là: Những người ghê gớm, tinh ranh, làm điều ác sẽ nhận lấy điều không hay.

Câu 5:

Câu thơ: “Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai!”gợi cho anh/ chị suy nghĩ gì về số phận của những người phụ nữ trong xã hội xưa?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Câu thơ: “Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai!” nói lên số phận của những người phụ nữ trong xã hội xưa:

+ Họ phải sống trong xã hội nam quyền, trọng nam khinh nữ.

+ Họ phải chịu cảnh lấy chồng chung nên hạnh phúc không trọn vẹn, chịu nhiều éo le, ngang trái trong tình duyên.

Câu 6:

Qua lời nói và hành động của Kiều với Thúc Sinh, anh/chị thấy Kiều là người như thế nào?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Lời nói và hành động của Thúy Kiều với Thúc Sinh:

+ Lời nói: gọi Thúc Sinh là “người cũ”, “cố nhân”; Kiều cũng nhắc đến các khái niệm đạo đức phong kiến như chữ “nghĩa”, ”tòng”, ”phụ”.

 + Hành động: đem “Gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân” để tặng Thúc Sinh.

- Qua lời nói và hành động của Kiều với Thúc Sinh, ta thấy Kiều là một người nhân hậu, trọng tình, trọng nghĩa.

Câu 7:

Nhận xét về những lí lẽ mà Hoạn Thư đưa ra trong màn đối đáp với Thúy Kiều.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Những lí lẽ của Hoạn Thư:

      Hoạn Thư khôn khéo đưa Kiều từ vị thế đối lập trở thành người đồng cảnh, cùng chung “chút phận đàn bà”. Nếu Hoạn Thư có tội thì cũng là do tâm lí chung của giới nữ: “Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai”. Từ “tội nhân”, Hoạn Thư đã lập luận để mình trở thành “nạn nhân” của chế độ đa thê.

- Nhận xét: Lí lẽ của Hoạn Thư có lí có tình, rất khôn khéo, khiến Kiều phải khó xử. Đặc biệt là câu hỏi: “Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng!” vừa để tôn, đề cao Thúy Kiều là “lượng bể” khiến Thúy Kiều phải “thương bài nào chăng” là rất cao tay.

Câu 8:

Anh/chị có đồng tình với hành động “tha bổng” Hoạn Thư của Thúy Kiều hay không? Vì sao?   

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Dưới đây là một số định hướng:

+ Nếu đồng tình với hành động của Thúy Kiều thì có thể lí giải: do lí lẽ mà Hoạn Thư đưa ra khá thuyết phục; hành động tha bổng Hoạn Thư xuất phát từ tấm lòng vị tha bao dung của Kiều, phù hợp với hình tượng Kiều mà Nguyễn Du xây dựng từ đầu tác phẩm. Hành động của Kiều cũng phù hợp với quan niệm độ lượng của nhân dân “Đánh người chạy đi, không ai đánh người chạy lại”.

+ Nếu không đồng tình với hành động của Kiều thì có thể lí giải: do Hoạn Thư đã gây ra nhiều khổ đau, bất hạnh cho Kiều nên việc Kiều báo thù cũng là điều dễ hiểu, phù hợp với quan niệm của nhân dân từ xưa đến nay “ác giả ác báo”,…                                                     

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích phần Đọc hiểu (trích trong Truyện Kiều của Nguyễn Du)

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Du: Đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, với kiệt tác Truyện Kiều.

- Giới thiệu vị trí đoạn trích: Cảnh Thúy Kiều báo ân báo oán, sau khi được Từ Hải giải cứu.

* Thân bài:

a) Giá trị nội dung:

- Tâm trạng và hành động của Thúy Kiều:

+ Kiều báo oán Hoạn Thư – kẻ từng đày đọa, bắt nàng vào lầu xanh, nhưng vẫn giữ thái độ điềm tĩnh, quyết đoán.

+ Lời nói của Kiều thể hiện rõ quan niệm sống nhân nghĩa: biết ơn người từng giúp mình (báo ân) và trừng trị kẻ ác (báo oán) nhưng vẫn khoan dung, độ lượng khi kẻ thù biết hối lỗi.

- Hình tượng Hoạn Thư:

+ Hiện lên sắc sảo, khôn ngoan, “ghen tuông mà biết điều”, biết biện bạch để tự cứu mình.

+ Nguyễn Du khắc họa nhân vật với cái nhìn đa chiều: vừa cay nghiệt nhưng cũng đáng được cảm thông khi nàng biết lỗi, nhận lỗi.

- Giá trị nhân đạo:

+ Cảm thông với số phận con người, đặc biệt là người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

+ Ca ngợi lòng nhân ái, vị tha, sự khôn ngoan của con người.

b) Giá trị nghệ thuật:

- Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại sinh động, giàu sắc thái.

- Sử dụng thành công thể thơ lục bát truyền thống, ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu tính dân gian.

- Miêu tả tâm lý tinh tế, đặc sắc, thể hiện tài năng bậc thầy của Nguyễn Du trong nghệ thuật tự sự kết hợp trữ tình.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.

- Nêu ý nghĩa: Bài học về cách ứng xử nhân văn, nhân đạo trong cuộc sống hôm nay.

Bài viết tham khảo

Nguyễn Du – đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới – đã để lại cho nền văn học Việt Nam kiệt tác Truyện Kiều bất hủ. Tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực xã hội phong kiến bất công mà còn thể hiện sâu sắc giá trị nhân đạo, nhân văn cao đẹp. Trong đó, đoạn trích Thúy Kiều báo ân báo oán nằm ở phần cuối của tác phẩm, khi Kiều được Từ Hải giải cứu và giúp nàng trả ơn, báo oán. Đặc biệt, đoạn Thúy Kiều báo oán Hoạn Thư không chỉ thể hiện tính cách, phẩm chất nhân vật mà còn mang giá trị nội dung và nghệ thuật sâu sắc.

Trước hết, về nội dung, đoạn trích làm nổi bật hình tượng Thúy Kiều ở vị thế mới: từ một người con gái tài sắc nhưng bạc mệnh, chịu nhiều tủi nhục, nàng nay trở nên mạnh mẽ, quyết đoán khi “cho gươm mời đến Thúc Lang”. Kiều nhớ lại mối tình với Thúc Sinh cùng nỗi cay đắng bị Hoạn Thư hành hạ, đầy đọa, nhưng nàng không nóng vội mà chờ Hoạn Thư tự biện bạch. Hoạn Thư hiện lên sắc sảo, mưu trí, biết khôn khéo “liệu điều kêu ca”, vừa nhận lỗi vừa biện minh bằng lý lẽ đầy đàn bà “ghen tuông thì cũng người ta thường tình”. Trước lời lẽ ấy, Kiều từ chỗ căm hận chuyển sang vị tha, khoan dung, thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc: “Tha ra thì cũng may đời/ Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen”. Nàng không vì quyền lực trong tay mà tàn nhẫn trả thù, ngược lại vẫn giữ được nhân cách cao đẹp của người con gái trọng nghĩa tình. Qua đó, Nguyễn Du ca ngợi vẻ đẹp nhân hậu, bao dung của Thúy Kiều, đồng thời phơi bày xã hội phong kiến bất công đã chà đạp lên số phận con người, đặc biệt là người phụ nữ.

Về nghệ thuật, đoạn trích thể hiện rõ tài năng bậc thầy của Nguyễn Du trong nghệ thuật tự sự và miêu tả tâm lý nhân vật. Ngôn ngữ đối thoại sinh động, giàu kịch tính, khắc họa rõ nét tính cách hai nhân vật trung tâm: Thúy Kiều điềm tĩnh, bao dung; Hoạn Thư sắc sảo, khôn ngoan. Thể thơ lục bát uyển chuyển, ngôn ngữ giản dị, giàu tính dân gian, giàu hình ảnh gợi cảm, làm cho đoạn thơ vừa hấp dẫn về cốt truyện vừa sâu sắc về ý nghĩa nhân văn.

Tóm lại, đoạn trích Thúy Kiều báo ân báo oán là minh chứng rõ rệt cho giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc của Truyện Kiều. Qua hình tượng Thúy Kiều, Nguyễn Du gửi gắm bài học về lòng nhân ái, khoan dung và cách ứng xử nhân văn mà con người hôm nay vẫn có thể soi chiếu, học hỏi để làm đẹp thêm cho cuộc sống.

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Cảm nhận về nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật Hoạn Thư trong Truyện Kiều của Nguyễn Du.

- Hệ thống ý:

+ Nguyễn Du miêu tả Hoạn Thư hiện lên với đầy đủ những nét tính cách đối lập: ghen tuông nhưng sắc sảo, cay nghiệt nhưng khôn ngoan.

+ Lời biện bạch “ghen tuông thì cũng người ta thường tình” thể hiện sự khéo léo, biết cách nói năng, vừa nhận lỗi vừa tìm cách gỡ tội.

+ Kiều cũng phải thừa nhận Hoạn Thư là người “khôn ngoan đến mực, nói năng phải lời”, cho thấy tài khắc họa tâm lý nhân vật tinh tế của Nguyễn Du.

=> Qua nhân vật Hoạn Thư, Nguyễn Du vừa phơi bày tính ghen tuông cay nghiệt của người đàn bà xưa, vừa thể hiện cái nhìn nhân đạo khi cho Hoạn Thư cơ hội được tha tội.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ ngữ liệu để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ cảm nhận về nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật Hoạn Thư của Nguyễn Du.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Du, nhân vật Hoạn Thư trong Truyện Kiều hiện lên với những nét tính cách đầy phức tạp, vừa cay nghiệt vừa khôn ngoan, sắc sảo. Khi bị Thúy Kiều bắt tội trong cảnh báo ân báo oán, Hoạn Thư xuất hiện với dáng vẻ run rẩy, lo sợ nhưng lại lập tức biện bạch bằng lời lẽ khéo léo: “Ghen tuông thì cũng người ta thường tình”. Cách nói vừa nhận lỗi, vừa đổ cho quy luật thường tình của con người đã phần nào làm dịu bớt tội lỗi của mình. Sự khôn ngoan của Hoạn Thư khiến Kiều phải thừa nhận: “Khôn ngoan đến mực, nói năng phải lời”. Qua đó, ta thấy Hoạn Thư là người đàn bà cay nghiệt trong ghen tuông nhưng không hề hồ đồ; trái lại, rất tỉnh táo, biết cách xử sự để tự cứu lấy mình. Nguyễn Du đã thành công khi khắc họa tính cách nhân vật thông qua hành động, ngôn ngữ và tâm lý, làm nổi bật bức chân dung một người phụ nữ sắc sảo, tinh tế, điển hình cho kiểu “ghen tuông mà khôn ngoan” trong xã hội xưa. Chính điều này góp phần làm nên giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc của tác phẩm.

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP