Câu hỏi:

13/10/2025 42 Lưu

KIM TIỀN (Trích)

(Vi Huyền Đắc)

Tóm tắt vở kịch: Trần Thiết Chung vốn là một người có tài, quyết chí sống thanh bạch bằng nghề văn, coi khinh mọi sự phú quý ở đời. Cự Lợi - một chủ thầu - là bạn thân thiết với Trần Thiết Chung, đã năm lần bảy lượt đến nhà và khuyên Trần Thiết Chung nên dùng tài năng của mình đế kiếm tiền, nhằm lo cho vợ con đỡ khổ. Trước lời khuyên của bạn cũng như những lời nói gây tự ái của vợ, Trần Thiết Chung đành cay đắng thay đổi lối sống. Ông lao vào kiếm tiền bất chấp mọi thủ đoạn và nhanh chóng trở thành một nhà triệu phú. Tuy nhiên, từ khi trở nên giàu có, ông cũng thay đổi tính nết. Vì tiền, Trần Thiết Chung sẵn sàng hắt hủi vợ con, xua đuổi bạn bè cũ, đối xử tệ bạc với người làm thuê. Công nhân mỏ than vì bị đối xử tệ bạc, đã quyết định đình công, kéo đến phá nhà Trần Thiết Chung. Kết cục, Trần Thiết Chung bị công nhân dùng súng bắn chết.

Đoạn trích duới đây là màn đối thoại giữa Cự Lợi và Trần Thiết Chung, khi Trần Thiết Chung còn sống trong cảnh nghèo khó, thanh bạch.

ÔNG CỰ LỢI: - Lúc nào tôi cũng chỉ thấy bác sống ở trong cõi mơ mộng. Ở đời này, không thể thế được đâu, bác ạ. Bác nghe tôi, chớ có mơ hồ mãi như vậy. Bao giờ tôi cũng thấy bác túng bấn ... Bác ơi! Bác phải nhớ cho rằng anh em mình sống ở nhị thập thế kỉ, không thể như ông Nhan Hồi(*) ăn cơm nguội, uống nước lã, gối đầu khuyu tay được...

ÔNG TRẦN THIẾT CHUNG: - Sung sướng thay những người không cần thiết gì hết!

ÔNG CỰ LỢI: - Tôi xin cãi câu ấy: Sung sướng thay những người muốn gì được nấy! Bác cứ cố chấp quá thành ra ương, gàn. Bác giận tôi xin chịu, tôi cứ nói. Không những tôi mà mọi người trên mặt đất này ai cũng phải nhận rằng tiền là huyết mạch. Không có tiền không thể sống được. Mà bác ạ, tiền vị tất đã là xấu xa, bỉ ổi? Tiền mà biết dùng là một cái lợi khí, có thể làm được chán vạn việc từ thiện, danh nghĩa, cao thượng.

ÔNG TRẦN THIẾT CHUNG: - Vâng, tôi biết thế lắm chứ, nhưng như ý tôi, ở cái đất nước này, nếu muốn cho có tiền, muốn làm giàu, trừ phi bóc lột kẻ nghèo khó, hút máu hút mủ kẻ túng thiếu, không còn có cách gì nữa.

ÔNG CỰ LỢI: - Giời ơi! Bác cố chấp đến thế thì tôi cũng không còn nói thế nào được nữa. Nhưng này, bác này, còn cái thuyết này, bác bảo sao: người ta sinh ra ở đời, đội trời đạp đất, ai cũng phải có cái chí phấn đấu. Trước hết phấn đấu đế sống đã này, sau phấn đấu để có một cái địa vị hơn người. Trong sự cạnh tranh, tiền là một sức mạnh vô cùng. Bác nghĩ kĩ mà xem, bao nhiêu tài năng của bác sẽ vì sự túng quẫn mà tiêu ma hết. Bác nghe tôi, đổi chí hướng đi ...

ÔNG TRẦN THIẾT CHUNG: - Tôi nghe bác nói từ nay đến giờ thì hình như hôm

nay bác đến để cảm hóa tôi có phải không ạ?

ÔNG CỰ LỢI: - Không những một hôm nay mà lần nào tôi gặp bác, tôi cũng đều rắp tâm như thế cả, ấy cũng chỉ vì tôi tiếc cái tài của bác. Nếu bác không câu nệ, cố chấp thì ngày nay, công danh, sự nghiệp của bác cũng chẳng kém gì ai rồi. Tôi nói thật, bao nhiêu công việc bác trù tính, chỉ vì tiền mà thất bại. Bao nhiêu điều thất vọng của bác chỉ vì tiền mà ra cả. Thế mà bác cứ khinh rẻ tiền, không chịu kiếm tiền. Bác nghe tôi, không có tiền việc gì cũng hỏng hết.

ÔNG TRẦN THIẾT CHUNG: - Thế nghĩa là mục đích ở cái đời này là kiếm tiền, có phải không thưa bác?

ÔNG CỰ LỢI: - Vâng, chính thế. Phải có tiền trước đã rồi muốn làm gì mới có thể

làm được. Tôi biết, bác coi tiền là phân, là bẩn, là rác, nhưng bác ơi, phân, bẩn, rác là những vật ô uế bấn thỉu thật đấy, nhưng phân, bẩn, rác cũng lại là những vật liệu rất quý. Bác chớ có khư khư đứng về một phương diện mà nhầm to. Không nhờ phân, nhờ bẩn, nhờ rác thì làm gì có những bông lúa nặng trĩu, những tàu rau xanh ngát, những bông hoa ngào ngạt.

ÔNG TRÂN THIẾT CHUNG: - Vâng, vâng, bác ví đúng lắm, tôi xin bái phục cái tài biện bạch của bác. Ai dám bảo bác không phải là một nhà thi sĩ của kim tiền. Vâng, có thể dùng phân bẩn để bón những bãi đất hoang, những đồng cỏ xanh để làm thành vườn, thành ruộng phì nhiêu được. Có thể đem tiền mà vãi lên những hoang đảo để làm ra những tỉnh thành nguy nga, rực rỡ được. Tôi biết lắm chứ. Nhưng đối với tôi, phân bẩn tuy dùng được việc đấy, chỉ hiềm rằng kiếm ra nó, thu nhập được nó thì nhơ lắm, nhớp lắm. Sao cho tránh khỏi không dấn thân vào chỗ hôi tanh, u ám.

ÔNG CỰ LỢI: (Hơi phật ý vì thấy bạn nói tràn không nể mặt mình) - Tôi xin lỗi bác, bác nói thế khí quá. (Cười gằn) Có lẽ vì bác đã gặp nhiều việc bất đắc chí thành ra chua chát.

ÔNG TRẦN THIẾT CHUNG: - Không, không, tôi chả cay đắng, chua chát gì hết. Ý tưởng của tôi thế nào, tôi nói thế. Bao giờ cũng vậy, hễ mình càng tham muốn nhiều thì cái gánh hệ lụy càng nặng. (...) Tôi nhất quyết tránh xa cái vòng cầu danh, trục lợi.

ÔNG CỰ LỢI: - Vâng, tôi xin bái phục cái gan của bác. Nhưng bác này, giá bác chỉ có một mình bác thì tôi chả dám phản đối, nhưng bác không có quyền để những người thân yêu của bác cực nhọc. Bác nghe tôi, đừng mơ hồ, ngang ngạnh nữa...

ÔNG TRẦN THIẾT CHUNG: - Bác có ý kiến của bác, tôi có ý kiến của tôi, chúng ta cứ cãi vã với nhau như thế này, không bao giờ có thể xong được. Âu là bác thích giàu có, sang trọng, bác đã được toại chí rồi đấy; còn tôi, tôi ưa cái đời giản dị tầm thường, bác cứ mặc tôi ...

(Trích vở bi kịch Kim tiền, Vi Huyền Đắc, in trong Tổng tập văn học Việt Nam, tập 24, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, Tr.412-414)

* Nhan Hồi: học trò xuất sắc của Khổng Tử, luôn sống vui vẻ với cảnh nghèo khó của mình.

Xác định đề tài của đoạn trích?

Quảng cáo

Trả lời:

verified Giải bởi Vietjack

Đề tài: Vấn đề đồng tiền trong cuộc sống.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

Đoạn trích trên sử dụng đối thoại hay độc thoại?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Đoạn trích trên sử dụng lời đối thoại: đó là cuộc đối thoại giữa Trần Thiết Chung và Cự Lợi.

Câu 3:

Xung đột chính trong đoạn trích là gì?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Xung đột chính trong đoạn trích là xung đột về quan điếm sống giữa Trần Thiết Chung và Cự Lợi: Cự Lợi coi đồng tiền là quan trọng, trong khi Trần Thiết Chung phủ nhận điều đó, đề cao lối sống thanh bạch.

Câu 4:

Chỉ ra cái đúng, cái sai trong lí lẽ của nhân vật Cự Lợi?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Cái đúng: Tiền tự nó không xấu không tốt, cái quan trọng là ở cách người ta sử dụng nó; đồng tiền là phương tiện quan trọng để giúp con người đạt được những mục đích của mình.

- Cái sai:

+ Quá ham mê lối sống vật chất thích gì được nấy và muốn áp đặt quan điểm sống đó lên người khác.

+ Vả lại, trong xã hội kim tiền mà Trần Thiết Chung và Cự Lợi sống, nếu muốn kiếm nhiều tiền, hẳn là sẽ phải dùng đến thủ đoạn.

Câu 5:

Chỉ ra cái đúng, cái sai trong lí lẽ của nhân vật Trần Thiết Chung?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Chỉ ra cái đúng, cái sai trong lí lẽ của nhân vật Trần Thiết Chung:

- Cái đúng: Nhận thức được trong xã hội hiện thời, nếu bất chấp để kiếm tiền thì sẽ phải đánh mất nhân cách.

- Cái sai: Quá bảo thủ, cực đoan, cho mọi thứ liên quan đến tiền đều xấu xa, nhơ bẩn.

Câu 6:

Xác định chủ đề của đoạn trích?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Chủ đề của đoạn trích: Thông qua cuộc đối thoại giữa Trần Thiết Chung và Cự Lợi, tác giả ngầm phê phán lối sống đam mê vật chất, chạy theo đồng tiền; phê phán quan niệm bảo thủ, quá coi khinh đồng tiền. Đồng thời, tác giả cũng muốn mọi người hãy có cách nhìn nhận và hành xử đối với đồng tiền một cách hợp lí, để vừa giữ được nhân cách, vừa không rơi vào cảnh sống đói khổ, cùng cực.

Câu 7:

Anh/ chị rút ra được bài học gì cho bản thân mình sau khi đọc đoạn trích trên?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Học sinh được tự do rút ra bài học, miễn là phù hợp và liên quan đến nội dung của đoạn trích. Tham khảo:

- Cần có quan niệm đúng đắn về đồng tiền: đồng tiền tự nó không tốt cũng không xấu, điều đó tùy thuộc vào mục đích kiếm tiền và sử dụng đồng tiền.

- Cần tránh xa lối suy nghĩ cực đoan: quá coi trọng đồng tiền hoặc quá khinh rẻ đồng tiền.

Câu 8:

Phân tích ngắn gọn nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác giả được thể hiện qua đoạn trích trên.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác giả được thể hiện qua đoạn trích:

- Ngôn ngữ giàu tính triết lí, giúp làm nối bật tư tưởng của tác giả.

- Ngôn ngữ có tính cá thế hóa, thể hiện rõ nét tính cách của nhân vật.

- Ngôn ngữ đối thoại căng thẳng, kịch tính, góp phần tạo xung đột, làm nên sức hấp dẫn của đoạn trích.

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích xung đột kịch trong tác phẩm và nêu ý nghĩa của xung đột ấy đối với tư tưởng, thông điệp mà vở kịch gửi gắm.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu ngắn gọn về tác giả Vi Huyền Đắc và vở kịch Kim Tiền.

- Dẫn dắt đến vấn đề: Xung đột kịch là yếu tố trung tâm làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm, bộc lộ tư tưởng của nhà văn.

* Thân bài:

a) Giải thích xung đột kịch:

- Xung đột kịch là sự va chạm, đối lập gay gắt giữa các quan điểm, tư tưởng, lực lượng, tính cách… làm nên kịch tính cho tác phẩm.

b) Phân tích xung đột trong Kim Tiền:

- Xung đột tư tưởng – lối sống:

+ Trần Thiết Chung: Ban đầu đại diện cho lối sống thanh bạch, coi thường phú quý.

+ Cự Lợi: Đại diện cho tư tưởng thực dụng, coi tiền là sức mạnh tối thượng.

- Xung đột nội tâm: Trần Thiết Chung giằng xé giữa khát vọng sống thanh cao và áp lực từ vợ con, bạn bè, xã hội → cuối cùng sa ngã, bị đồng tiền tha hóa.

- Xung đột xã hội: Giữa Trần Thiết Chung và công nhân mỏ than → căng thẳng lên đến đỉnh điểm, kết thúc bằng cái chết bi kịch của nhân vật.

c) Ý nghĩa xung đột kịch:

- Tố cáo xã hội kim tiền thực dụng, vô nhân đạo.

- Phản ánh bi kịch tha hóa của con người khi chạy theo đồng tiền mù quáng.

- Thể hiện tư tưởng nhân đạo: khát vọng về những giá trị nhân văn, về lối sống nhân ái, cao đẹp.

* Kết bài:

- Khẳng định vai trò của xung đột kịch trong Kim Tiền: Tạo kịch tính, bộc lộ chủ đề tư tưởng, để lại ám ảnh sâu sắc cho người đọc.

- Liên hệ với cuộc sống hiện nay: Cảnh tỉnh con người về sức mạnh và cám dỗ của đồng tiền.

Bài viết tham khảo

Vi Huyền Đắc là một trong những nhà viết kịch nổi bật của văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX. Với vở Kim Tiền, ông đã xây dựng nên một bức tranh xã hội giàu tính hiện thực, phản ánh bi kịch con người khi đứng trước sức mạnh của đồng tiền. Trong đó, xung đột kịch đóng vai trò trung tâm, làm nên kịch tính, chiều sâu tư tưởng và sức hấp dẫn cho tác phẩm.

Trước hết, xung đột kịch là sự va chạm gay gắt giữa các tư tưởng, lực lượng, tính cách, làm nên hành động và kịch tính của tác phẩm. Trong Kim Tiền, xung đột được thể hiện ở nhiều cấp độ, từ tư tưởng, nội tâm đến xã hội, cho thấy cái nhìn đa chiều của Vi Huyền Đắc về đời sống con người.

Xung đột tư tưởng – lối sống hiện lên rõ nhất qua cuộc đối thoại giữa Trần Thiết Chung và Cự Lợi. Một bên, Trần Thiết Chung đại diện cho lối sống thanh bạch, coi khinh phú quý, muốn giữ trọn nhân cách trong sạch. Một bên, Cự Lợi tiêu biểu cho tư tưởng thực dụng, coi tiền là sức mạnh tối thượng, là phương tiện đạt mọi mục đích. Sự va chạm giữa hai quan niệm sống đã tạo nên những màn tranh luận kịch tính, bộc lộ mâu thuẫn thời đại: giữa lý tưởng thanh cao và thực tế kim tiền phũ phàng.

Không chỉ dừng ở xung đột tư tưởng, vở kịch còn khắc họa sâu sắc xung đột nội tâm của Trần Thiết Chung. Ông giằng xé giữa khát vọng sống giản dị và áp lực từ vợ con, bạn bè, xã hội. Cuối cùng, ông chấp nhận thay đổi, lao vào kiếm tiền và nhanh chóng giàu có. Nhưng chính lúc ấy, đồng tiền tha hóa ông, khiến ông hắt hủi vợ con, xua đuổi bạn bè, đối xử tàn nhẫn với công nhân.

Đỉnh điểm của xung đột là mâu thuẫn xã hội giữa Trần Thiết Chung và những người công nhân mỏ than. Bị bóc lột tàn tệ, họ nổi dậy, phá nhà và giết chết ông. Cái chết bi thảm của Trần Thiết Chung là lời cảnh tỉnh sâu sắc: khi đồng tiền trở thành mục đích tối thượng, con người sẽ đánh mất nhân tính và phải trả giá đắt.

Qua hệ thống xung đột kịch đa dạng, Vi Huyền Đắc tố cáo xã hội thực dụng, đồng thời bày tỏ niềm thương cảm cho những số phận bị đồng tiền tha hóa. Tác phẩm để lại dư âm mạnh mẽ, khiến người đọc suy ngẫm về mối quan hệ giữa tiền bạc, đạo đức và hạnh phúc con người.

Xung đột kịch trong Kim Tiền không chỉ tạo nên kịch tính cho tác phẩm mà còn giúp nhà văn gửi gắm tư tưởng nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm nhắc nhở chúng ta rằng, đồng tiền chỉ có ý nghĩa khi phục vụ cho con người, chứ không phải biến con người thành nô lệ của nó.

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Suy nghĩ về mối quan hệ giữa tiền bạc và hạnh phúc trong cuộc sống.

- Hệ thống ý:

+ Tiền bạc rất quan trọng, giúp con người đáp ứng nhu cầu vật chất, tạo điều kiện để theo đuổi ước mơ, làm việc thiện.

+ Tuy nhiên, tiền không phải là tất cả; hạnh phúc còn đến từ tình yêu thương, sự sẻ chia, lối sống nhân ái, thanh thản trong tâm hồn.

+ Kiếm tiền bằng mọi giá, đánh mất lương tri, tình nghĩa sẽ dẫn đến bi kịch, như cái chết của Trần Thiết Chung cuối vở kịch là một minh chứng.

=> Cần có thái độ đúng đắn với tiền bạc: biết quý trọng, kiếm tiền chân chính nhưng không để nó chi phối, làm tha hóa con người.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về mối quan hệ giữa tiền bạc và hạnh phúc trong cuộc sống.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, tiền bạc và hạnh phúc luôn là hai vấn đề khiến con người phải suy nghĩ. Đoạn trích Kim tiền của Vi Huyền Đắc đã đặt ra hai quan điểm đối lập: Cự Lợi cho rằng “tiền là huyết mạch”, còn Trần Thiết Chung lại tin rằng hạnh phúc đến từ một cuộc sống thanh bạch, không bị đồng tiền chi phối. Thực tế cho thấy, tiền bạc rất quan trọng vì nó giúp chúng ta có điều kiện đáp ứng nhu cầu vật chất, học tập, chữa bệnh, thực hiện những ước mơ và cả làm việc thiện. Tuy nhiên, tiền không thể mua được tình yêu thương, sự bình yên trong tâm hồn và những giá trị tinh thần cao đẹp khác. Khi con người chạy theo đồng tiền một cách mù quáng, sẵn sàng đánh đổi tình cảm, nhân phẩm, họ sẽ dễ rơi vào bi kịch như số phận của Trần Thiết Chung cuối vở kịch. Vì vậy, mỗi người cần có thái độ đúng đắn với tiền bạc: biết kiếm tiền chân chính, sử dụng hợp lý, để tiền phục vụ hạnh phúc chứ không trở thành nô lệ của nó. Chỉ khi đó, cuộc sống mới thật sự ý nghĩa và bền vững.

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP