Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) phân tích đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn ở phần Đọc hiểu.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn “Con chó xấu xí” của Kim Lân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Kim Lân: cây bút tài hoa của nền văn học Việt Nam, nổi tiếng với những trang văn dung dị, nhân văn.

- Giới thiệu truyện ngắn Con chó xấu xí: câu chuyện tưởng nhỏ nhưng lay động lòng người, qua đó bộc lộ nghệ thuật viết truyện đặc sắc của Kim Lân.

* Thân bài:

a. Nghệ thuật xây dựng cốt truyện

- Cốt truyện đơn giản nhưng giàu kịch tính: mở đầu là cảnh chạy giặc, cao trào là sự quên lãng, kết thúc là cái chết thương tâm của con chó.

- Diễn biến tâm lý nhân vật “tôi” phát triển tự nhiên, chân thực, từ thờ ơ, vô cảm đến ân hận, xót xa.

b. Nghệ thuật khắc họa nhân vật

- Con chó xấu xí: hiện lên bằng những chi tiết giản dị nhưng đầy ám ảnh (kêu thảm thiết, gầy trơ xương, liếm tay chủ trước khi chết).

- Nhân vật “tôi”: vừa ích kỷ vừa nhân hậu, được khắc họa qua hành động, lời nói, tâm trạng, tạo chiều sâu cho câu chuyện.

c. Nghệ thuật miêu tả và giọng điệu

- Miêu tả tinh tế: từ tiếng kêu “Ắng! Ắng!” đến dáng đi lảo đảo, cái đuôi ngoáy yếu ớt… khơi gợi lòng trắc ẩn nơi người đọc.

- Giọng văn mộc mạc, gần gũi, giàu cảm xúc, kết hợp hài hòa giữa tự sự và trữ tình.

d. Ý nghĩa nhân văn

- Gợi suy ngẫm về tình người, về sự vô cảm, về lòng trung thành và trách nhiệm với những sinh linh bé nhỏ.

* Kết bài:

- Khẳng định Con chó xấu xí là minh chứng cho tài năng nghệ thuật và tấm lòng nhân ái của Kim Lân.

- Liên hệ: Bài học về tình yêu thương, sự sẻ chia trong cuộc sống hôm nay.

Bài viết tham khảo

Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, Kim Lân được xem là cây bút tài hoa với những trang viết mộc mạc mà thấm đẫm tình người. Một trong những truyện ngắn tiêu biểu của ông là Con chó xấu xí. Dù chỉ viết về một con vật nhỏ bé nhưng tác phẩm vẫn chạm đến trái tim người đọc bằng nghệ thuật kể chuyện tinh tế, lôi cuốn và đầy nhân văn.

Trước hết, cốt truyện của Con chó xấu xí đơn giản nhưng vẫn có những cao trào bất ngờ, giàu kịch tính. Câu chuyện bắt đầu bằng cảnh gia đình nhân vật “tôi” chạy giặc, buộc phải bỏ lại con chó xấu xí nơi nhà cụ bếp Móm. Tưởng như đó chỉ là một chi tiết bình thường, nhưng chính sự thờ ơ ấy đã mở ra bi kịch: con chó trung thành bị bỏ rơi, sống trong tuyệt vọng, rồi chết trong đói khát và nhớ thương chủ. Diễn biến tâm lý của nhân vật “tôi” được miêu tả tự nhiên, chân thực: từ vô cảm, thờ ơ đến lúc biết chuyện thì ân hận, xót xa, nhận ra sự ích kỷ của bản thân. Cốt truyện vì vậy vừa gần gũi vừa mang ý nghĩa lay động tâm hồn.

Một đặc sắc khác là nghệ thuật xây dựng nhân vật. Con chó hiện lên qua những chi tiết rất đắt: tiếng kêu “Ắng! Ắng! Ắng!” da diết, thân hình gầy trơ xương, đôi mắt chảy lệ khi gặp lại chủ… Nó xấu xí nhưng trung thành, khổ sở mà vẫn yêu thương chủ đến phút cuối. Bên cạnh đó, nhân vật “tôi” được khắc họa với những góc khuất đời thường: có tình cảm nhưng ích kỷ, biết hối hận nhưng quá muộn màng. Chính sự đối lập ấy tạo nên chiều sâu cho câu chuyện.

Ngoài ra, nghệ thuật miêu tả và giọng điệu cũng làm nên sức hấp dẫn riêng của truyện. Ngòi bút Kim Lân tỉ mỉ đến từng chi tiết: dáng đi lảo đảo, cái đuôi ngoáy yếu ớt, đôi mắt đờ đẫn… Tất cả gợi nên một nỗi xót xa âm ỉ. Giọng văn mộc mạc, gần gũi mà giàu trữ tình khiến câu chuyện về con vật nhỏ bé bỗng trở nên xúc động, lay thức lương tri người đọc.

Con chó xấu xí vì vậy không chỉ là câu chuyện về tình nghĩa giữa người và vật mà còn gửi gắm bài học nhân sinh sâu sắc: đừng để sự vô cảm và ích kỷ khiến ta đánh mất tình thương yêu trong cuộc sống. Với nghệ thuật kể chuyện giản dị mà tinh tế, Kim Lân đã một lần nữa khẳng định tài năng và tấm lòng nhân ái của mình trong nền văn học Việt Nam.