ĐẾN CỎ DẠI CÒN ĐÀNG HOÀNG MÀ SỐNG

(Phạm Sỹ Thanh)

Tôi rất thích hoa bồ công anh, không phải là đóa hoa vàng rực rỡ mà là đóa hoa bạc trắng đã sẵn sàng cho chuyến phiêu lưu. Có lẽ không có loài hoa nào có vẻ ngoài mảnh mai, yếu đuối nhưng lại có cá tính mạnh mẽ như bồ công anh. Chúng là những nhà thám hiểm bẩm sinh, những “phượt thủ” mang sinh mệnh của mình trên đôi cánh. Đó không chỉ là sinh mệnh của một hạt giống đơn thuần mà còn là hy vọng và tương lai của thế hệ kế cận. Nhựa sống của bồ công anh tích tụ trong những nhánh hoa nhỏ bé, chỉ đợi một cơn gió nổi chúng sẽ tung mình bay đến những miền đất mới.

… Nếu bồ công anh không can đảm gửi những thế hệ non nớt đến vùng đất mới, chúng có thể chết vì cạn kiệt nguồn nước, chất dinh dưỡng. Sống chen chúc trong vùng an toàn chật hẹp sẽ khiến chúng bị hủy diệt vì không đủ không gian. Chỉ có cách phiêu lưu, sinh sôi và tiếp tục mở rộng lãnh thổ thì mới có cơ hội duy trì sự tồn tại của giống loài.

Vậy đó, cuộc sống đôi khi buộc chúng ta phải mạo hiểm bước ra khỏi vùng an toàn để tìm kiếm sự an toàn. Nhưng chúng ta đã được chuẩn bị gì cho chuyến đi dài đó? Chúng ta có bạn đồng hành hay chỉ là một hạt cát đơn côi trong chuyến đi của cuộc đời mình?

(Trích Đến cỏ dại còn đàng hoàng mà sống, Phạm Sỹ Thanh, NXB Thế giới, 2019, tr.235-236)

Xác định phương thức biểu đạt chính trong văn bản trên.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Suy nghĩ về bài học mà hình ảnh hoa bồ công anh mang lại cho mỗi người trong cuộc sống.

- Hệ thống ý:

+ Giải thích hình ảnh hoa bồ công anh:

. Loài hoa nhỏ bé, mảnh mai nhưng can đảm, dám tung cánh bay đi tìm vùng đất mới để sinh tồn.

. Mang ý nghĩa về sự tự do, mạnh mẽ, dám đối diện thử thách.

+ Bài học rút ra:

. Cuộc sống đòi hỏi con người dám mơ ước, dám dấn thân, dám chấp nhận thử thách để trưởng thành.

. Nếu sợ hãi, chỉ an phận trong vùng an toàn, ta sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển, giống như loài hoa không thể tìm đất mới để nảy mầm.

+ Liên hệ bản thân:

. Tuổi trẻ cần biết rèn luyện bản lĩnh, chuẩn bị hành trang tri thức và kỹ năng để tự tin theo đuổi ước mơ.

. Cần sống mạnh mẽ, tự tin như bồ công anh để vươn tới những chân trời mới.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về bài học mà hình ảnh hoa bồ công anh mang lại cho mỗi người trong cuộc sống.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, có lẽ ít ai chú ý đến những bông hoa bồ công anh bé nhỏ, nhưng chính loài hoa ấy lại mang đến cho chúng ta một bài học sâu sắc. Bồ công anh mỏng manh, yếu ớt nhưng khi đã chín, chúng không ngần ngại tung mình theo gió, rời khỏi nơi chốn an toàn để tìm kiếm miền đất mới. Nếu cứ co cụm trong một khoảng trời chật hẹp, bồ công anh sẽ chết khô vì thiếu nước, thiếu không gian sinh tồn. Con người chúng ta cũng vậy, chỉ khi dám rời khỏi “vùng an toàn”, dám chấp nhận khó khăn, thử thách, chúng ta mới có thể trưởng thành và chạm tới những ước mơ lớn. Cuộc sống vốn không trải hoa hồng, nhưng mỗi thất bại, mỗi lần dấn thân đều cho ta thêm kinh nghiệm, bản lĩnh và niềm tin để đi tiếp. Tuổi trẻ càng cần dám sống như bồ công anh: mạnh mẽ, kiên cường, sẵn sàng bay xa để tìm chân trời mới. Chỉ có như vậy, cuộc đời này mới thực sự đáng sống và ta mới có thể viết nên câu chuyện của chính mình.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ của bản thân về sự cần thiết phải thoát ra khỏi vùng an toàn.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề cần bàn luận: sự cần thiết phải thoát khỏi vùng an toàn.

* Thân bài:

- Giải thích:

+ Vùng an toàn: là giới hạn, ranh giới mà con người tự đặt ra cho mình, ở đó họ sống thoải mái, bình yên mà không có bất kỳ sự thay đổi hay đột phá nào; là môi trường sống quen thuộc, không có những áp lực nặng nề hay mang tính mạo hiểm và con người có thể kiểm soát được những vấn đề xảy ra.

+ Thoát khỏi vùng an toàn: là bước ra khỏi giới hạn của bản thân, đối mặt với những điều mới lạ, những khó khăn, thách thức ở phía trước, vượt qua nỗi sợ hãi thất bại, tin vào chính mình, thử thách bản thân ở 1 lĩnh vực mới, môi trường mới.

- Bàn luận: sự cần thiết

+ Bước ra khỏi vùng an toàn để học hỏi, trải nghiệm, trưởng thành, khám phá, phát triển bản thân

++ Học hỏi, rèn luyện tri thức, kĩ năng, phẩm chất (tự tin, bản lĩnh, niềm tin…)

++ Hiểu biết bản thân (điểm yếu và mạnh)

++ Sống đẹp, tích cực, có ý nghĩa cho mình và cộng đồng

++ Dẫn chứng:

. Dịch giả Nguyễn Bích Lan bị mắc chứng loạn dưỡng cơ từ năm 13 tuổi, vừa chiến đấu với bệnh tật, vừa nỗ lực không ngừng để tự học tiếng anh. Giờ đây là dịch giả nổi tiếng của nhiều cuốn sách hay trên thế giới, là tác giả cuốn tự truyện “Không gục ngã”. Cô đã bước khỏi vùng an toàn quẩn quanh, tăm tối của bệnh tật, của sự tuyệt vọng, để thử thách mình với những trải nghiệm, cơ hội mới.

. Jeff Bezos – một tấm gương điển hình chứng minh cho sự cần thiết của việc "thoát ra khỏi vùng an toàn". Ông đã từ bỏ sự nghiệp rực rỡ trong ngành khoa học máy tính để khởi nghiệp ở ngành thương mại điện tử ở tuổi 31. Ông đã dám thay đổi công việc ổn định của mình và thành lập Amazon – trang mạng mua sắm trực truyến phát triển nhất hiện nay, dám "thoát khỏi vùng an toàn" để không phải hối tiếc. Jeff Bezos đã cho chúng ta thấy tầm quan trọng của việc bước ra khỏi vùng an toàn do chính mình tạo ra.

+ Để kết nối, phát triển các mối quan hệ xã hội

++ Dẫn chứng: Trong cuốn sách “Heidi”, cô bé tiểu thư xinh đẹp nhưng phải ngồi xe lăn Krala đã “dám bước khỏi vùng an toàn” đến với vùng núi Alpes hùng vĩ để tìm người bạn Heidi. Nhờ tình bạn chân thành, sâu sắc mà Krala đã thực sự được chữa lành cả về thể chất và tâm hồn.

+ Để an toàn, thích nghi với 1 thế giới, xã hội đầy biến động hiện nay

++ Dẫn chứng: Theo tài liệu của kênh National Geographic, mỗi năm có hàng ngàn chú chim cánh cụt di chuyển thành đàn để tránh cái rét mùa Đông ở vùng Nam cực. Vào mùa Đông, Nam Cực trở thành nơi lạnh nhất trên Trái đất với nhiệt độ thường giảm xuống mức -50 độ C. Khó có sinh vật sống nào có thể tồn tại trong điều kiện lạnh giá như vậy. Ngay khi mùa Hè đến, băng bắt đầu tan, chim cánh cụt lai quay về Nam Cực. Mùa Hè bắt đầu vào tháng 12 ở Nam Cực khi thức ăn trở nên dồi dào hơn, tạo điều kiện dễ dàng cho chúng kiếm ăn, sinh sản và chuẩn bị cho một mùa Đông giá lạnh sắp đến.

- Phản bác ý kiến trái chiều:

+ Có ý kiến cho rằng cần ở trong vùng an toàn – lớp lá chắn, vỏ bọc vững chắc để bình yên, thoải mái, không gặp nguy hiểm, rủi ro

+ Nhưng nếu mãi ở trong vùng an toàn, cuộc sống mỗi người sẽ nhàm chán, nhạt nhẽo, thụt lùi, xã hội sẽ kém phát triển

+ Tuy nhiên, cũng cần cân nhắc tùy hoàn cảnh phù hợp để lúc nào nên ở, lúc nào nên thoát khỏi vùng an toàn. Thoát khỏi vùng an toàn không đồng nghĩa với việc liều lĩnh, bất chấp.

* Kết bài: rút ra ý nghĩa của việc bàn luận vấn đề (gợi mở suy nghĩ, định hướng hành động…)

- Nhận thức được ý nghĩa quan trọng của lối sống này.

- Hành động:

+ Đặt ra mục tiêu và thực hiện từng bước nhỏ

+ Dám thử thách bản thân và dám chấp nhận thất bại

+ Đúc kết những bài học, kinh nghiệm sâu sắc

+ Không ngừng học hỏi…

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống đầy biến động hôm nay, mỗi người đều mong muốn một cuộc sống bình yên, an toàn. Tuy nhiên, sự an toàn đôi khi lại khiến chúng ta trở nên thụ động, thiếu bản lĩnh và dễ dàng bỏ lỡ những cơ hội phát triển. Bởi vậy, việc thoát ra khỏi “vùng an toàn” là điều vô cùng cần thiết để mỗi cá nhân có thể trưởng thành và vững vàng hơn trên hành trình của cuộc đời.

“Vùng an toàn” được hiểu là giới hạn quen thuộc mà con người tự tạo ra cho mình. Ở đó, mọi việc diễn ra trong tầm kiểm soát, không có quá nhiều biến cố, thử thách hay rủi ro. Thoát khỏi vùng an toàn nghĩa là dám bước ra khỏi giới hạn ấy, dám thử sức với những điều mới mẻ, dám chấp nhận thất bại để học hỏi và trưởng thành. Nói cách khác, khi ta rời khỏi “chiếc kén” an toàn của bản thân, ta mới có thể khám phá tiềm năng và khơi mở những khả năng ẩn giấu trong chính mình.

Trước hết, dám thoát khỏi vùng an toàn giúp con người học hỏi, tích lũy tri thức và trải nghiệm quý giá. Dịch giả Nguyễn Bích Lan là minh chứng điển hình. Mắc bệnh loạn dưỡng cơ từ năm 13 tuổi, cô vẫn tự học tiếng Anh, dịch hàng chục cuốn sách nổi tiếng và viết nên cuốn tự truyện “Không gục ngã” đầy cảm hứng. Nếu mãi an phận với bệnh tật, có lẽ sẽ không bao giờ có một Nguyễn Bích Lan nghị lực và tài năng như thế. Tương tự, Jeff Bezos – người sáng lập Amazon – đã rời bỏ công việc ổn định để bắt đầu hành trình kinh doanh mạo hiểm, tạo nên đế chế thương mại điện tử hàng đầu thế giới. Thành công của ông chính là minh chứng rõ ràng cho giá trị của việc dám bước ra khỏi vùng an toàn để chinh phục những đỉnh cao mới.

Không chỉ vậy, thoát khỏi vùng an toàn còn giúp con người mở rộng mối quan hệ xã hội và sống một cuộc đời ý nghĩa hơn. Cô bé Klara trong tác phẩm “Heidi” đã từ bỏ cuộc sống khép kín, tìm đến vùng núi Alpes để gặp gỡ những người bạn mới. Nhờ vậy, cô không chỉ được chữa lành tâm hồn mà còn tìm lại sức mạnh để đứng dậy sau biến cố. Thế giới tự nhiên cũng minh chứng cho bài học này: đàn chim cánh cụt di cư mỗi năm để tránh mùa đông khắc nghiệt, sẵn sàng rời bỏ vùng đất quen thuộc để sinh tồn và phát triển.

Tuy nhiên, bước ra khỏi vùng an toàn không đồng nghĩa với việc liều lĩnh hay bất chấp tất cả. Chúng ta cần cân nhắc thời điểm, chuẩn bị kỹ lưỡng về tri thức, kỹ năng và bản lĩnh để thích nghi với thử thách mới, tránh hành động mù quáng dẫn đến thất bại không đáng có.

Mỗi người trẻ hôm nay hãy đặt ra mục tiêu, dám dấn thân, dám chấp nhận thất bại và không ngừng học hỏi để tích lũy trải nghiệm quý giá. Chỉ khi dám thoát khỏi vùng an toàn, chúng ta mới có thể trưởng thành, vững vàng và làm chủ tương lai của chính mình.