ĐỘC ĐÁO LỄ HỘI ĐỀN GIÓNG PHÙ ĐỔNG

Sau 5 năm kể từ ngày UNESCO chính thức công nhận Hội Gióng ở đền Phù Đổng (huyện Gia Lâm) và đền Sóc (huyện Sóc Sơn) là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Năm nay, Hội Gióng ở đền Phù Đổng lại được tổ chức với quy mô hội chính. Đây là sự kiện thu hút sự mong đợi của người dân làng Phù Đổng và hàng ngàn khách thập phương.

Hội Gióng là lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm ở nhiều địa phương trên địa bàn Hà Nội để tưởng nhớ và ca ngợi chiến công của người anh hùng Thánh Gióng, song độc đáo và quy mô nhất vẫn là Lễ hội Gióng ở làng Phù Đổng, được tổ chức từ ngày 6 đến 10/4 Âm lịch. Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, Hội Gióng ở đền Phù Đổng tương truyền là nơi Thánh Gióng sinh ra và đánh thắng giặc Ân xâm lược. Vì vậy, lễ hội có ý nghĩa và hoàn chỉnh hơn những nơi khác từ ý tứ truyền thuyết đến nghệ thuật diễn xướng. Hội Gióng là hội trận độc đáo, không có gươm đao nhưng vẫn tái hiện được giá trị bằng một hệ thống nghi lễ mang tính biểu tượng đã được chuẩn hóa. Đó là hệ thống biểu tượng có những tầng ý nghĩa sâu xa, lâu đời, nhưng cũng có tầng ý nghĩa mới mẻ, cô đọng, thể hiện sự nhân nghĩa, khoan hồng của quân và dân ta từ ngàn đời nay.

Mở đầu ngày chính hội là lễ rước cờ từ đền Mẫu về đền Thượng với sự tham gia của hàng trăm người được tuyển chọn kỹ lưỡng từ các thôn của làng, thể hiện sức mạnh của đội quân Thánh Gióng. Đến đầu giờ Ngọ, phường Ải Lao diễn trò săn hổ trước đền Thượng thể hiện sức mạnh đoàn kết, có thể chiến thắng thú dữ. Trong khi đó, ở cuối làng Đổng Viên, trên bãi Đống Đàm cạnh hồ sen – tượng trưng cho trận địa địch, 28 nữ tướng địch đã dàn trận. Ngay sau đó, hội trận đã diễn ra, tái hiện hành trình đội quân Thánh Gióng xuất quân đánh giặc với phường áo đỏ, áo đen, với ông tiểu hổ dẫn đoàn ca vũ Ải Lao, ông hiệu Chiêng, hiệu Trống, hiệu Cờ, đội quân phù giá tháp tùng xe Long Mã, rồi đến cuộc giao chiến với giặc được hình tượng hóa qua ba ván múa cờ hết sức độc đáo của ông hiệu Cờ. Ván cờ thứ ba kết thúc nghĩa là quân ta đã thắng.

Sau trận đánh trên bãi Đống Đàm là trận đánh ở Soi Bia. Tương truyền, sau khi giành thắng lợi, đại quân Thánh Gióng đang ăn mừng chiến thắng ở đền Thượng thì nhận được hung tin quân địch phản kích, bao vây quân ta. Ngay lập tức, đội quân Thánh Gióng xung trận lần thứ hai. Trận địa ở Soi Bia được bố trí tương tự ở Đống Đàm, chỉ khác là cờ được phất từ trái sang phải. Ván cờ thứ ba kết thúc thì tiếng trống, chiêng nổi ba hồi vang rền, báo tin quân ta thắng trận hoàn toàn. 28 tướng giặc phải rời kiệu, quỳ gối chắp tay xin hàng. Lúc này, ông thủ từ bên phía đại quân đến trước hai nữ tướng chỉ huy, tước kiếm, lột mũ áo và múa kiếm xung quanh hai người này, tượng trưng cho sự hành quyết. Các nữ tướng còn lại được tha bổng.

Mặc dù diễn ra trong thời tiết nắng nóng nhưng hàng ngàn người dân và khách thập phương vẫn đội nắng đi xem hội. Với sự chuẩn bị công phu, kết hợp uyển chuyển giữa phần lễ và phần hội, chứa đựng nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, Lễ hội Gióng đền Phù Đổng đã mang đến cho đông đảo người dân và khách thập phương một không gian văn hóa chứa đựng di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại nằm trong lòng di tích quốc gia đặc biệt- đền Phù Đổng.

(Thanh Mai-http://sovhtt.hanoi.gov.vn/doc-dao-le-hoi-giong-den-phu-dong/)

Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ về vai trò của các lễ hội truyền thống trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc và bồi đắp lòng yêu nước cho thế hệ trẻ hôm nay.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu về Lễ hội Gióng đền Phù Đổng – di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

- Dẫn dắt đến vấn đề: Vai trò của các lễ hội truyền thống đối với việc giữ gìn văn hóa dân tộc và giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ.

* Thân bài:

1. Giá trị lịch sử – cội nguồn dân tộc

+ Lễ hội Gióng tưởng nhớ Thánh Gióng, người anh hùng đánh giặc Ân cứu nước.

+ Qua lễ hội, thế hệ trẻ hiểu thêm về công lao dựng nước, giữ nước của cha ông.

2. Giá trị văn hóa – nghệ thuật

+ Các nghi lễ, trò diễn, hội trận mang đậm chất nghệ thuật và tính biểu tượng.

+ Giúp bảo tồn phong tục, tập quán, nghệ thuật dân gian.

3. Giá trị tinh thần – giáo dục truyền thống yêu nước

+ Hình ảnh Thánh Gióng khơi dậy tinh thần quật cường, ý chí đoàn kết của dân tộc.

+ Giáo dục thế hệ trẻ về trách nhiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.

4. Vai trò trong đời sống hiện đại

+ Lễ hội giúp gắn kết cộng đồng, tạo nên bản sắc văn hóa riêng của dân tộc Việt Nam trong bối cảnh hội nhập.

+ Là dịp để quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.

5. Bài học cho thế hệ trẻ

+ Tự hào và có ý thức giữ gìn, phát huy truyền thống tốt đẹp.

+ Học tập, rèn luyện để xứng đáng với cha ông, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh.

* Kết bài:

- Khẳng định vai trò to lớn của lễ hội truyền thống đối với văn hóa dân tộc và giáo dục lòng yêu nước.

- Liên hệ bản thân: trân trọng, giữ gìn và phát huy giá trị tốt đẹp của các lễ hội truyền thống.

Bài viết tham khảo

Lễ hội Gióng đền Phù Đổng là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc nhất của dân tộc Việt Nam, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Hằng năm, vào ngày 6 đến 10/4 âm lịch, lễ hội được tổ chức long trọng tại Gia Lâm, Hà Nội để tưởng nhớ Thánh Gióng – người anh hùng làng Phù Đổng đã có công đánh giặc Ân cứu nước. Không chỉ là dịp sinh hoạt văn hóa cộng đồng, lễ hội còn mang trong mình vai trò quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc và bồi đắp lòng yêu nước cho các thế hệ hôm nay.

Trước hết, lễ hội Gióng là nơi lưu giữ giá trị lịch sử thiêng liêng của dân tộc. Qua những nghi lễ tái hiện chiến công của Thánh Gióng, thế hệ trẻ có cơ hội hiểu sâu hơn về công lao dựng nước và giữ nước của cha ông, từ đó hình thành lòng biết ơn, sự tự hào và ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.

Không chỉ vậy, lễ hội còn là kho tàng văn hóa – nghệ thuật vô giá. Hệ thống nghi lễ đặc sắc, những trò diễn dân gian như múa cờ, săn hổ, hội trận… không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng nhiều giá trị thẩm mỹ, góp phần bảo tồn phong tục, tập quán và nghệ thuật dân gian truyền thống.

Lễ hội Gióng cũng khơi dậy trong lòng người trẻ hôm nay tinh thần yêu nước, ý chí quật cường và khát vọng hòa bình của dân tộc. Qua hình ảnh Thánh Gióng vươn vai thành người khổng lồ đánh giặc cứu nước, các thế hệ được nhắc nhở về trách nhiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại mới.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, lễ hội còn góp phần gắn kết cộng đồng, giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam giữa muôn vàn sắc màu văn hóa thế giới, đồng thời quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Đối với thế hệ trẻ, lễ hội Gióng là bài học quý giá về lòng tự hào dân tộc, về ý thức gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp. Mỗi người cần ra sức học tập, rèn luyện, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Lễ hội truyền thống nói chung và lễ hội Gióng đền Phù Đổng nói riêng chính là sợi dây kết nối quá khứ với hiện tại, nuôi dưỡng tâm hồn và hun đúc lòng yêu nước cho các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày cảm nhận về giá trị lịch sử, văn hóa và tinh thần mà lễ hội mang lại.

- Hệ thống ý:

+ Nêu ý nghĩa lịch sử: Tưởng nhớ Thánh Gióng – vị anh hùng đánh giặc Ân cứu nước.

+ Ý nghĩa văn hóa: Hệ thống nghi lễ độc đáo, kết hợp phần lễ và phần hội với nhiều trò diễn mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.

+ Giá trị tinh thần: Thể hiện truyền thống yêu nước, tinh thần nhân nghĩa, khoan hồng và khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam.

+ Không khí lễ hội sôi động, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

=> Khẳng định Lễ hội Gióng đền Phù Đổng là di sản văn hóa phi vật thể quý báu, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần dân tộc.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ, cảm nhận về giá trị lịch sử, văn hóa và tinh thần mà lễ hội mang lại.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Lễ hội Gióng đền Phù Đổng là một trong những lễ hội truyền thống độc đáo nhất của dân tộc Việt Nam, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Hằng năm, vào ngày 6 đến 10/4 âm lịch, lễ hội được tổ chức long trọng nhằm tưởng nhớ Thánh Gióng – vị anh hùng làng Phù Đổng đã có công đánh giặc Ân cứu nước. Lễ hội tái hiện sinh động cuộc khởi nghĩa chống giặc qua những nghi thức đặc sắc như lễ rước cờ, trò diễn săn hổ, hội trận ở Đống Đàm và Soi Bia với những màn múa cờ, trống, chiêng đầy khí thế. Không chỉ mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc, lễ hội còn là nơi tôn vinh bản sắc văn hóa dân tộc, thể hiện truyền thống yêu nước, tinh thần nhân nghĩa, khoan hồng của cha ông ta từ ngàn đời. Dù trời nắng nóng, hàng ngàn người dân và khách thập phương vẫn nô nức tham dự, tạo nên bầu không khí tưng bừng, sôi động. Lễ hội Gióng đền Phù Đổng thực sự là một di sản quý giá, góp phần bồi đắp lòng tự hào dân tộc và làm giàu đẹp đời sống tinh thần của người Việt.