GA TÀU TUỔI THƠ

(Lược đoạn đầu: Tôi rất sợ những buổi chiều thu im ắng, bàng bạc trôi qua cuộc đời mình. Nó gợi nhớ cho tôi về những tháng năm tuổi thơ chiều nào cũng ra ngõ ngóng những chuyến tàu ngược chở nặng niềm mong mỏi […] Khi ấy mẹ tôi bị bệnh nặng, bố gói ghém tất cả gia tài và tình yêu đưa mẹ lên chuyến tàu xuôi xuống Hà Nội chữa bệnh, nhà chỉ còn ba anh em chăm nhau.)

Ở ngõ nhà tôi có một cây bạch đàn to, mỗi hôm ra ngóng bố mẹ tôi lại lấy mảnh trai cứa lên thân cây một vạch. Cho đến buổi chiều hôm ấy anh tôi đếm trên thân cây thấy vừa tròn mười lăm vạch. Chiều ấy khi trời đã tối hẳn, anh tôi đã dắt thằng út em vào nhà, tôi vẫn còn đứng nán lại nhìn một lần nữa phía con đường mòn. Tôi bỗng hét lên sung sướng vì đã nhìn thấy bóng dáng thân quen của bố mẹ đang đi về phía chúng tôi. Buổi chiều muộn ấy là một buổi chiều tràn ngập niềm vui, thằng út em sà vào vòng tay, dụi dụi vào ngực mẹ như nó vẫn còn nhớ mùi hương của sữa. Anh cả vừa hát vừa nhảy chân sáo đi đằng sau. Bố công kênh tôi trên đôi vai đã gầy sọp đi vì vất vả. Tối ấy cả nhà trải chiếu ra giữa sân ngập tràn ánh trăng, mẹ lại hát ru em ngủ, bố kể nốt câu chuyện cổ tích “Cây khế” còn dang dở 15 ngày trước…

Rồi khi em út tôi bị ung nhọt mọc đầy người, bố mẹ lại một lần nữa gồng gánh niềm tin xuôi tàu về Hà Nội. Nhà chỉ còn hai anh em chăm nhau nhưng vẫn không quên chiều chiều lại ra ngõ ngóng. Mấy đứa trẻ con trong xóm chơi bắn bi với tôi bị thua nên ghét tôi lắm, cứ chiều thấy anh em tôi ra ngõ là chúng lại xúm vào trêu rất ác: “Đồ mồ côi! Anh em nhà mồ côi bị bố mẹ bỏ rơi. Ê ồ! Ê ồ!”. Tôi vừa gào khóc vừa nhặt đất đá ném lũ trẻ. Anh cả cõng tôi trên lưng đi về phía con đường mòn, chúng tôi cứ đi từ khi mặt trời bắt đầu xuống núi đến khi tôi mỏi mắt cũng không nhìn rõ hướng đi. Lúc ấy tôi khóc khản cả cổ còn anh trai thì luôn miệng dỗ dành:

- Em gái ngoan nào, để anh cõng em đi tìm bố mẹ đi tìm em út nhé. Rồi mai anh đi hái quả đùm đũm chín mọng đỏ cho ăn nhé.

Đấy là lần đầu tiên chúng tôi nhìn thấy ga tàu, hai đứa trẻ con cõng nhau đứng lọt thỏm giữa sân ga im ắng, khách xuống tàu đã về hết tự lúc nào. Anh tôi đứng lặng rất lâu, tôi thấy có vài giọt nước ấm rơi xuống đôi bàn tay đang bá vào cổ anh. Tôi biết là anh đang khóc, nhưng sau đó anh lại xốc tôi lên và cõng quay trở lại con đường mòn khi nãy.

Tôi không thể nhớ nổi có biết bao buổi chiều đã đi qua cuộc đời chúng tôi buồn bàng bạc như thế. Bởi em tôi bệnh rất nặng, phải mấy năm sau em mới thật sự khỏi bệnh. Trong lúc bố mẹ tôi gồng gánh trên đôi vai mình những gian nan, vất vả chạy chữa khắp nơi để cứu lấy sinh mạng em tôi, thì anh trai đã phải lớn lên trước tuổi để che chở, bao bọc thứ niềm tin nhỏ bé trong tôi. Từ tình yêu thương đó tôi lớn lên từng ngày một, tôi hiểu ra rằng những chuyến đi của bố mẹ có ý nghĩa lớn lao như thế nào, tôi cũng hiểu rằng anh cả là một người anh thật tuyệt vời. Lúc bố mẹ vắng nhà anh đã đứng vững, đã làm cái “nóc nhà” để che chở vỗ về và cả tha thứ cho bầy em bé nhỏ của mình.

Cho đến mãi sau này tôi cũng không bao giờ quên những buổi chiều anh trai tôi dắt tôi ra ngõ ngóng người thân trở về. Cây bạch đàn ở ngõ đã bao lần thay vỏ, những vết khắc năm xưa đã không còn nữa nhưng vết khắc tuổi thơ thì vẫn luôn hằn trong tâm trí chúng tôi. Để sau này khi dòng xoáy cuộc đời có cuốn chúng tôi về đâu đi nữa thì những buổi chiều ngang qua cuộc đời sẽ giúp tôi tìm về nguồn cội để biết yêu thương và được yêu thương thật nhiều trong vòng tay ấm áp của gia đình.

(Theo tác giả Vũ Thị Huyền Trang, Ga tàu tuổi thơ, báo Tài hoa trẻ, số 750 ngày 15.02.2012)

Xác định ngôi kể trong văn bản “Ga tàu tuổi thơ”.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Nghị luận để trả lời câu hỏi: Làm thế nào để giữ gìn và trân trọng tình cảm gia đình trong cuộc sống hiện đại?

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu được vấn đề cần bàn luận: Làm thế nào để giữ gìn và trân trọng tình cảm gia đình trong cuộc sống hiện đại?

- Nêu khái quát được quan điểm của người viết về vấn đề cần bàn luận. Tình cảm gia đình luôn là giá trị tinh thần thiêng liêng và quý báu nhất, là nơi mang đến điểm tựa bình yên và động lực cho ta vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Từ câu chuyện cảm động trong văn bản “Ga tàu tuổi thơ”, tôi càng thấm thía hơn ý nghĩa và giá trị to lớn của tình cảm gia đình.

* Thân bài:

a. Giải thích được vấn đề cần bàn luận:

- Tình cảm gia đình là sự gắn bó, yêu thương, sẻ chia giữa các thành viên cùng chung một mái nhà.

- Đó là nơi mỗi người được yêu thương vô điều kiện, được chở che và đồng hành dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.

b. Bàn luận – Phân tích

- Trong “Ga tàu tuổi thơ”, dù cha mẹ vất vả mưu sinh và chữa bệnh cho con, dù xa cách, nhưng các thành viên vẫn luôn hướng về nhau bằng tình yêu và niềm tin.

→ Tình cảm gia đình chính là điểm tựa tinh thần, giúp con người vượt qua thiếu thốn và mất mát.

- Trong xã hội hiện đại:

+ Con người bận rộn với công việc, mạng xã hội, vật chất, dễ khiến mối liên kết giữa các thành viên trong gia đình bị lỏng lẻo.

+ Nhiều người trẻ xa quê, sống tự lập, ít có thời gian dành cho cha mẹ.

+ Sự khác biệt thế hệ, lối sống khiến mâu thuẫn dễ phát sinh.

c. Làm thế nào để giữ gìn và trân trọng tình cảm gia đình?

- Dành thời gian cho nhau:

+ Ăn cùng nhau, trò chuyện, lắng nghe, chia sẻ mỗi ngày.

+ Dù bận rộn đến đâu, hãy trở về nhà – nơi có những người luôn chờ đợi ta.

- Thể hiện tình yêu thương:

+ Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, quan tâm bằng những hành động nhỏ.

+ Đừng chỉ yêu thương trong lòng mà hãy thể hiện bằng cử chỉ cụ thể.

- Tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau:

+ Cha mẹ cần lắng nghe con cái, con cái cũng cần hiểu cho những hi sinh của cha mẹ.

+ Sự tôn trọng giúp các thành viên cảm thấy được yêu thương và an toàn.

- Giữ gìn truyền thống gia đình:

+ Duy trì những thói quen, phong tục, giá trị nhân văn – là sợi dây nối giữa các thế hệ.

d. Phản đề

- Phê phán lối sống ích kỷ, thờ ơ, coi nhẹ tình thân, chỉ mải chạy theo vật chất, công việc mà quên đi những người thân yêu bên cạnh.

* Kết bài:

- Khẳng định lại quan điểm của bản thân.

+ Tình cảm gia đình là giá trị thiêng liêng mà mỗi người cần trân trọng và gìn giữ. Dù xã hội có thay đổi thế nào, sự yêu thương, thấu hiểu và sẻ chia vẫn là những yếu tố quan trọng để duy trì mái ấm bền vững.

+ Chỉ khi mỗi người biết quan tâm đến người thân của mình, cùng chung tay vun đắp tình cảm gia đình, chúng ta mới có thể xây dựng một tổ ấm thực sự, để mỗi khi trở về nhà đều là những giây phút bình yên và hạnh phúc nhất.

Bài văn tham khảo

Trong cuộc sống hiện đại hối hả, con người dường như đang chạy theo công việc, danh lợi và những kết nối ảo, khiến cho tình cảm gia đình – nơi khởi nguồn của yêu thương – bị lãng quên dần. Câu chuyện “Ga tàu tuổi thơ” của Vũ Thị Huyền Trang gợi nhắc chúng ta về ý nghĩa thiêng liêng của mái ấm và đặt ra câu hỏi đầy nhân văn: Làm thế nào để giữ gìn và trân trọng tình cảm gia đình trong cuộc sống hôm nay?

Tình cảm gia đình là thứ tình cảm tự nhiên, thiêng liêng và sâu nặng nhất trong đời người. Đó là tình cha mẹ dành cho con, tình anh em ruột thịt, là sự sẻ chia, chở che và hi sinh vô điều kiện. Giữ gìn và trân trọng tình cảm ấy nghĩa là biết yêu thương, biết dành thời gian, biết quan tâm để sợi dây gắn bó giữa các thành viên luôn bền chặt, không bị cuốn phăng bởi những biến động của đời sống hiện đại.

Trong “Ga tàu tuổi thơ”, dù cha mẹ vì bệnh tật, vì hoàn cảnh phải xa con, nhưng tình thương vẫn chưa bao giờ vơi. Những đứa trẻ vẫn ra ngõ chờ bố mẹ, anh trai gánh trên vai cả nỗi nhớ, cả tình thương mà cha mẹ gửi gắm. Tình yêu thương ấy giúp chúng vượt qua nỗi sợ hãi, cô đơn và khổ cực. Câu chuyện giản dị nhưng sâu sắc ấy khiến người đọc nhận ra rằng: tình cảm gia đình chính là điểm tựa tinh thần vững chắc nhất – nơi con người được sưởi ấm, được nâng đỡ trong mọi biến cố của cuộc đời.

Thế nhưng trong xã hội hiện đại, không ít người đang dần đánh mất sự gắn bó ấy. Bữa cơm gia đình thưa dần, những cuộc trò chuyện trở nên ngắn ngủi, thay vào đó là điện thoại, công việc, mạng xã hội. Sự vô tâm khiến khoảng cách giữa các thế hệ ngày càng lớn. Vì vậy, để giữ gìn và trân trọng tình cảm gia đình, mỗi người cần học cách dành thời gian cho nhau – chỉ cần một bữa cơm sum vầy, một cuộc gọi hỏi han cũng đủ để làm ấm lòng người thân. Ta cũng cần thể hiện tình yêu thương qua những hành động nhỏ: một cái ôm, một lời cảm ơn hay một cử chỉ quan tâm. Bên cạnh đó, sự thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau sẽ giúp các mâu thuẫn được hóa giải, khiến tình thân trở nên bền chặt hơn. Đặc biệt, hãy gìn giữ truyền thống và những giá trị tốt đẹp của gia đình, vì đó là sợi dây nối kết quá khứ với hiện tại, giúp chúng ta luôn nhớ về cội nguồn.

Ngược lại, lối sống thờ ơ, ích kỷ, coi nhẹ tình thân chỉ khiến con người cô đơn hơn trong chính mái ấm của mình. Không một vật chất nào có thể thay thế được vòng tay của cha mẹ hay tiếng cười của anh em.

Gia đình là nơi bắt đầu của yêu thương và cũng là nơi kết thúc mọi tổn thương. Dù xã hội có đổi thay, dù chúng ta có đi xa đến đâu, hãy luôn biết trân trọng, giữ gìn tình cảm gia đình – bởi đó là nơi ta luôn có thể trở về, tìm lại chính mình giữa dòng đời bão tố. Như “ga tàu tuổi thơ” trong ký ức, gia đình sẽ mãi là bến đỗ bình yên của mỗi người.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về giá trị của tình cảm gia đình qua câu chuyện trong văn bản “Ga tàu tuổi thơ”.

- Hệ thống ý:

+ Câu chuyện “Ga tàu tuổi thơ” gợi nhắc giá trị thiêng liêng của tình cảm gia đình: là nơi nuôi dưỡng yêu thương, là chốn bình yên để con người tìm về.

+ Tình cảm gia đình giúp các nhân vật nhỏ tuổi trong truyện vượt qua khó khăn, thiếu thốn, mất mát bằng niềm tin và sự chở che dành cho nhau.

+ Từ đó, câu chuyện nhắc nhở mỗi chúng ta phải biết trân trọng, yêu thương gia đình – nơi luôn sẵn sàng đồng hành và nâng đỡ ta trước mọi sóng gió cuộc đời.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ, quan điểm về giá trị của tình cảm gia đình qua câu chuyện trong văn bản “Ga tàu tuổi thơ”.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Câu chuyện “Ga tàu tuổi thơ” gợi nhắc cho chúng ta về giá trị thiêng liêng và bền vững của tình cảm gia đình – nơi nuôi dưỡng yêu thương, là bến đỗ bình yên để con người tìm về. Trong những năm tháng tuổi thơ thiếu thốn, xa cách cha mẹ vì bệnh tật và nghèo khó, các nhân vật nhỏ tuổi trong truyện vẫn luôn hướng về nhau bằng tình yêu thương chân thành. Hình ảnh anh trai gánh vác trách nhiệm, vừa chăm sóc, vừa vỗ về em gái trong nỗi nhớ cha mẹ là biểu tượng cảm động của tình thân, của sự chở che và đùm bọc giữa những đứa trẻ thơ dại. Chính tình cảm gia đình đã giúp các em vượt qua nỗi sợ hãi, sự cô đơn và cả những lời trêu chọc ác ý, để giữ vững niềm tin và hy vọng. Câu chuyện vì thế không chỉ kể về một kỷ niệm tuổi thơ mà còn nhắc nhở mỗi người chúng ta hôm nay: hãy biết trân trọng và yêu thương gia đình, bởi đó là nơi duy nhất luôn sẵn sàng đồng hành, nâng đỡ ta qua mọi sóng gió cuộc đời.