HIU HIU GIÓ BẤC (Trích)

[...] Ở cái xóm nhỏ ven thành phố này, người ta nhắc tới anh Hết còn nhiều hơn chủ tịch tỉnh đi họp. Đứa nào hỗn hào, lười biếng, má nó biểu: "Lại coi thằng Hết kìa! Ba mươi mấy tuổi đầu rồi, ngày đi làm thuê, làm mướn, không có chuyện gì nó chê, chiều về lụi hụi chui vô bếp nấu cơm, giặt giũ cho cha già, hiếu thảo thấy mà thương".

[...] Tía anh Hết năm nay 72 tuổi. Tuổi này, người ta hay đau yếu nhưng ông vẫn còn sỏi lắm. Ông già khó tính, thêm tật lãng tai. Người ta mời ông ngồi, ông cười, xua tay: "Ăn rồi. Ăn cơm với thằng Hết rồi". Chừng năm năm trước, ông còn vô bếp nấu cơm, mắt mũi tèm nhèm để lửa táp vô vách lá, nhà cháy rụi. Anh Hết cất lại nhà trên nền cũ đầy tro, nhìn xa nhà lớn hơn miếu ông Tà một chút [...].

Bữa nào anh Hết cũng chổng mông thổi lửa, rồi dọn cơm sẵn, ngồi dựa cửa trước chờ tía anh về. Có bữa chờ tới mỏi mòn, để bụng đói ngồi ngủ gà gật. Người ở xóm biểu cứ ăn trước đi chớ chờ gì, anh cười, mâm cơm có ấm cúng, tía tôi mới vui miệng, ăn nhiều. Nhưng có bữa, anh mới vừa giở cửa chui vô nhà, ông già đã ngồi nhai cơm cháy, bị nghẹn, mắt ầng ậng nước. Anh thương tía quá chừng vội vàng chạy đi vo gạo.

Anh Hết mồ côi má từ mới lọt lòng [...]. Tía anh không đi bước nữa, ngày ngày cột sợi dây võng dài từ nhà trên xuống bếp, vừa đưa vừa nấu nước cháo, hát vọng lên, " Chớ ầu ơ... Cây khô đâu dễ mọc chồi...". Chừng này tuổi rồi, mỗi khi anh đặt lưng xuống bộ vạc, lại nhớ ngơ nhớ ngẩn lời hát của tía anh ngày xưa. Buồn lắm, nghe đứt ruột lắm. Càng nhớ anh càng thương ông. Câu được vài ba con cá rô, anh bắc cái ơ lên kho quẹt, tỉ mẩn lọc phần thịt dành cho tía, phần xương xẩu phần mình. Những trưa nắng tốt, tranh thủ giờ cơm trưa anh xin phép chạy về, dắt tía anh ra ngoài hè tắm rửa, kỳ cọ. Những tối trời mưa, anh lúp xúp cầm cái nón mê đi đón ông già. Đi cạnh, che đầu cho ba, nghiêm trang như đang chở che cho sinh linh nào đó nhỏ bé lắm, yếu ớt lắm.

Nhưng ông già đâu có yếu, ông xách gậy rượt đánh anh hoài đó chớ. Tía đầu bạc rượt thằng con đầu xanh chạy cà tưng đuổi nhau lòng vòng quanh mấy cây me già ngoài mé lộ. Đám trẻ xúm lại, vỗ tay như coi hát bội. Hỏi anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính đòn, anh bảo, chạy thì được, nhưng càng nhanh thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều, nhằm gì.

Ai nghe nói cũng thương. Đúng là tên sao thì người vậy, chịu thương chịu khó hết mình, hiếu thảo hết mình [...]

(Trích Hiu hiu gió bấc, Nguyễn Ngọc Tư, Fanpage Nguyễn Ngọc Tư, đăng ngày 13/08/2015)

Xác định ngôi kể của người kể chuyện.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ về vẻ đẹp của tình cha con trong cuộc sống.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu ngữ liệu: Hiu hiu gió bấc là một truyện ngắn dung dị, mộc mạc của Nguyễn Ngọc Tư, kể về cuộc sống của anh Hết – người con hiếu thảo hết lòng với cha già.

Dẫn dắt và nêu vấn đề:

→ Từ câu chuyện ấy, ta cảm nhận được vẻ đẹp cảm động của tình cha con – một giá trị thiêng liêng, bền bỉ và sâu nặng trong cuộc đời.

* Thân bài:

a) Giải thích vấn đề

- Tình cha con là mối quan hệ thiêng liêng giữa cha và con, được xây đắp bằng máu thịt, yêu thương, chăm sóc và hi sinh.

- Đó là một tình cảm tự nhiên nhưng sâu sắc, là điểm tựa tinh thần cho mỗi con người.

b) Phân tích – Bàn luận

Biểu hiện của tình cha con trong ngữ liệu:

- Anh Hết tuy nghèo, sống cơ cực, nhưng dành trọn tâm sức chăm sóc cha già: nấu cơm, giặt giũ, đón cha đi, tắm rửa, chịu đòn thay vì để cha mệt.

- Hình ảnh anh Hết là minh chứng cho lòng hiếu thảo sâu sắc, cho một tình con tận tụy, chân thành.

- Còn người cha – dù khó tính, hay la rầy – vẫn luôn gắn bó, yêu thương con theo cách của mình. Cảnh “tía đầu bạc rượt thằng con đầu xanh” vừa hài hước vừa thấm thía tình thân.

→ Ý nghĩa của tình cha con trong đời sống:

- Giúp con người nhận ra giá trị của yêu thương và hi sinh.

- Là nguồn sức mạnh tinh thần giúp ta vượt qua nghịch cảnh, giữ lòng nhân ái giữa cuộc sống đầy bon chen.

- Gắn kết các thế hệ, duy trì nền tảng đạo đức, nhân văn của gia đình Việt Nam.

→ Phê phán:

- Trong xã hội hiện đại, nhiều người mải mê công việc, tiền bạc mà lãng quên đấng sinh thành.

- Có người coi hiếu thảo là gánh nặng, khiến tình thân bị rạn vỡ – đó là sự xuống cấp đáng lo của đạo đức con người.

c) Mở rộng – Liên hệ

- Tình cha con không chỉ là huyết thống mà còn là sự đồng cảm, sẻ chia.

- Dù cuộc sống đổi thay, công nghệ hiện đại, nhưng giá trị ấy vẫn cần được gìn giữ bằng những hành động nhỏ: lời hỏi thăm, bữa cơm sum vầy, sự quan tâm chân thành.

- Bản thân mỗi người cần biết trân trọng, báo hiếu cha mẹ khi còn có thể.

* Kết bài:

- Khẳng định: Tình cha con là một trong những tình cảm thiêng liêng nhất, làm nên vẻ đẹp nhân bản của con người Việt Nam.

- Liên hệ bản thân: Mỗi chúng ta cần sống yêu thương, biết ơn và trân trọng đấng sinh thành – bởi tình yêu ấy là chốn bình yên nhất trong cuộc đời.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc đời mỗi con người, tình cha con là sợi dây thiêng liêng gắn bó máu thịt, là điểm tựa ấm áp giữa dòng đời đầy bão tố. Đọc truyện Hiu hiu gió bấc của Nguyễn Ngọc Tư, người đọc xúc động trước hình ảnh anh Hết – người con hiếu thảo hết lòng chăm sóc cha già, để từ đó nhận ra vẻ đẹp sâu sắc của tình cha con trong cuộc sống.

Tình cha con là tình cảm tự nhiên giữa hai con người gắn bó bằng máu mủ, được nuôi dưỡng bằng tình yêu thương và sự hi sinh. Đó là một trong những mối quan hệ nền tảng tạo nên nhân cách và đạo lý của con người. Trong Hiu hiu gió bấc, anh Hết là hình ảnh người con nghèo nhưng giàu tình cảm, suốt đời tận tụy vì cha. Anh làm thuê, làm mướn, chiều về lại lo cơm nước, tắm rửa, giặt giũ cho cha già. Dù bị cha mắng, thậm chí bị rượt đánh, anh vẫn chỉ cười hiền và sợ cha mệt. Những chi tiết tưởng chừng giản dị ấy lại chan chứa bao yêu thương. Qua đó, Nguyễn Ngọc Tư khắc họa tình phụ tử chân thật, mộc mạc nhưng thấm đẫm nhân nghĩa. Người cha tuy khó tính, hay gắt gỏng, song phía sau sự cằn nhằn ấy là một tình thương lặng lẽ, là nỗi cô đơn của tuổi già cần con kề bên. Cảnh “tía đầu bạc rượt thằng con đầu xanh” trở thành bức tranh nhân văn đầy xúc động về tình thân nơi xóm nhỏ.

Tình cha con không chỉ là nghĩa vụ, mà là sự gắn bó sâu sắc làm nên hạnh phúc của mỗi người. Khi biết yêu thương, ta thấy lòng mình ấm áp, cuộc sống có ý nghĩa hơn. Ngược lại, sự vô tâm, hờ hững với cha mẹ khiến tâm hồn trở nên cằn cỗi. Trong xã hội hiện đại, có không ít người mải mê kiếm tiền, mải chạy theo ước vọng riêng mà quên mất những người đang già đi từng ngày ở phía sau. Vì thế, câu chuyện về anh Hết không chỉ là một lát cắt đời thường mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc: hãy trân trọng và yêu thương cha mẹ khi còn có thể.

Tình cha con là một giá trị vĩnh hằng, nuôi dưỡng tâm hồn con người qua bao thế hệ. Dẫu thời gian trôi, xã hội đổi thay, thì những bữa cơm ấm, những lời hỏi han, những quan tâm giản dị vẫn luôn là biểu hiện đẹp nhất của tình phụ tử. Mỗi người chúng ta cần sống hiếu thảo, biết ơn, giữ trọn chữ “hiếu” như anh Hết – để không chỉ làm đẹp cho cuộc đời mình mà còn gìn giữ những giá trị nhân văn cao quý của con người Việt Nam.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của lòng hiếu thảo trong cuộc sống con người.

- Hệ thống ý:

+ Giải thích vấn đề

. Lòng hiếu thảo là tình yêu thương, sự biết ơn và chăm sóc cha mẹ, ông bà bằng cả tấm lòng.

. Là một trong những giá trị đạo đức cốt lõi, nền tảng của nhân cách con người Việt Nam.

+ Bàn luận – phân tích

. Trong truyện Hiu hiu gió bấc, anh Hết là biểu tượng đẹp của lòng hiếu thảo: chăm cha từng bữa cơm, giặt giũ, tắm rửa, chấp nhận cực khổ, chịu đòn nhưng vẫn vui, vẫn thương.

. Lòng hiếu thảo khiến cuộc sống tuy nghèo nhưng ấm áp, khiến con người trở nên nhân hậu, biết trân trọng tình thân.

. Ngày nay, khi xã hội hiện đại khiến con người bận rộn, nhiều người trẻ quên mất việc báo hiếu, coi đó là gánh nặng — điều đó là đáng suy ngẫm.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ, quan điểm về ý nghĩa của lòng hiếu thảo trong cuộc sống con người.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, lòng hiếu thảo là một trong những phẩm chất đẹp nhất của con người. Đó là tình yêu thương, sự biết ơn và chăm sóc cha mẹ bằng tất cả tấm lòng chân thành. Trong truyện Hiu hiu gió bấc, Nguyễn Ngọc Tư đã để lại trong lòng người đọc hình ảnh xúc động về anh Hết – người con nghèo nhưng hiếu thảo hết mực. Anh làm lụng vất vả để phụng dưỡng cha già, chờ cha ăn cơm, tắm rửa cho cha, thậm chí chịu đòn cũng không nề hà. Ẩn sau dáng vẻ lam lũ ấy là một trái tim yêu thương vô bờ. Lòng hiếu thảo khiến cuộc đời anh dù cực nhọc vẫn sáng trong, khiến xóm nghèo ven thành phố thêm ấm áp tình người. Ngày nay, giữa cuộc sống hiện đại, không ít người mải mê công việc mà quên mất việc báo hiếu cha mẹ. Hiếu thảo không cần những điều lớn lao, chỉ cần biết yêu thương, biết sẻ chia và dành thời gian cho người sinh thành. Bởi lẽ, sống hiếu thảo chính là cách mỗi người giữ gìn đạo lý làm người và mang đến ý nghĩa thật sự cho cuộc đời mình.