Từ nội dung phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ về vai trò của thiên nhiên đối với cuộc sống con người.

Đối tượng chủ yếu mà đoạn trích đề cập: Các loại trái.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Hoa trái quanh tôi” trong phần Đọc hiểu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường: một cây bút tài hoa, am hiểu sâu sắc văn hóa Huế, nổi tiếng với lối văn giàu chất trữ tình và tri thức uyên bác.

- Giới thiệu văn bản “Hoa trái quanh tôi” – trích từ tạp chí Sông Hương (1983) – thể hiện tình yêu thiết tha, gắn bó và sự tri ân sâu sắc của tác giả đối với thiên nhiên, cây trái và con người xứ Huế.

- Nêu vấn đề: Văn bản thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên qua khu vườn An Hiên và qua đó gửi gắm triết lý nhân sinh nhân hậu, chan hòa của con người.

* Thân bài:

1. Cảm hứng và bức tranh thiên nhiên trong văn bản

- Cảm hứng chủ đạo: ca ngợi vẻ đẹp của khu vườn Huế, nơi hội tụ tinh túy của đất trời và bàn tay con người.

- Thiên nhiên được miêu tả qua các mùa, đặc biệt là mùa hạ và mùa thu – thời điểm cây trái trĩu quả, tràn đầy sức sống.

- Bức tranh thiên nhiên hiện ra sống động:

+ Màu sắc: xanh lục trầm của lá già, đỏ rực của thơm Nguyệt Biều, vàng hươm của dâu Truồi, hồng của thị nhung, thanh của hồng Tiên Điền…

+ Âm thanh, hương vị: tiếng dơi, mùi vải chín, hương trái ngọt ngào.

+ Hình ảnh cây cối, hoa trái được nhân cách hóa – gợi cảm giác thân thuộc, gần gũi.

- Tác giả miêu tả bằng tất cả giác quan, tạo nên một “phòng trưng bày tĩnh vật” của thiên nhiên Huế, vừa thực vừa nên thơ.

2. Tình yêu thiên nhiên và triết lý sống của Hoàng Phủ Ngọc Tường

- Tình yêu và sự gắn bó: Tác giả say mê từng loài cây, từng sắc hương của khu vườn, xem thiên nhiên như người bạn tri âm tri kỷ.

- Cảm hứng tri ân: Thiên nhiên là “món quà hảo tâm” của đất trời dành cho con người – biểu hiện lòng biết ơn, trân trọng sự sống.

- Triết lý nhân sinh:

+ Sự sống luôn vận hành trong quy luật tuần hoàn của tạo hóa – “hồng Tiên Điền trút lá để rồi hồi sinh”.

+ Thiên nhiên là tấm gương phản chiếu con người – nhắc ta sống hài hòa, biết sẻ chia và biết đủ.

- Giọng điệu và cảm xúc: nhẹ nhàng, đằm thắm, đượm chất suy tưởng triết lý nhưng vẫn thấm đẫm chất thơ.

3. Nghệ thuật biểu hiện

- Bút pháp tùy bút trữ tình – miêu tả kết hợp biểu cảm: vừa cụ thể, tinh tế, vừa gợi cảm xúc sâu xa.

- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, liên tưởng độc đáo (trái thơm như bánh kem sinh nhật, thanh long như vật “bỏ quên” mà vẫn hiền lành).

- Giọng văn nhịp nhàng, uyển chuyển, mang âm hưởng Huế: chậm rãi, sâu lắng, thấm đẫm hồn quê.

- Biểu tượng hóa thiên nhiên: vườn cây – hình ảnh của quê hương, văn hóa, và cũng là biểu tượng cho đời sống tinh thần của con người Việt Nam.

* Kết bài:

- Khẳng định: “Hoa trái quanh tôi” là một bức tranh thiên nhiên đậm chất thơ, vừa thể hiện vẻ đẹp trù phú của đất trời, vừa thể hiện tấm lòng yêu đời, yêu người của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

- Mở rộng: Tác phẩm khơi gợi trong mỗi người tình yêu thiên nhiên, ý thức sống hòa hợp với môi trường và trân quý những giá trị giản dị quanh ta.

Bài văn tham khảo

Hoàng Phủ Ngọc Tường là cây bút tài hoa của văn xuôi Việt Nam hiện đại. Ở ông, trí tuệ của một học giả hòa quyện cùng tâm hồn của một thi sĩ, tạo nên những trang viết đậm chất trữ tình và suy tưởng. “Hoa trái quanh tôi”, trích từ tạp chí Sông Hương năm 1983, là một tùy bút tiêu biểu cho phong cách ấy. Qua hình ảnh khu vườn An Hiên, tác giả gửi gắm tình yêu tha thiết với thiên nhiên xứ Huế và những suy ngẫm sâu xa về sự sống, con người và vẻ đẹp của đất trời.

Thiên nhiên trong “Hoa trái quanh tôi” hiện lên vừa gần gũi vừa giàu sức sống. Mỗi mùa, mỗi loài cây, mỗi sắc hương đều mang một vẻ đẹp riêng. Từ “màu lục trầm trầm của lá già” đến sắc “đỏ như lửa” của thơm Nguyệt Biều, vàng hươm của dâu Truồi, hồng tươi của thị nhung – tất cả hòa quyện tạo nên bản giao hưởng của màu sắc và hương vị. Khu vườn An Hiên như một “phòng trưng bày tranh tĩnh vật” của thiên nhiên Huế, nơi đất trời và con người hòa quyện trong nhịp điệu chậm rãi, thanh tao. Qua những miêu tả đầy tinh tế ấy, ta cảm nhận được niềm say mê, sự nâng niu của tác giả trước vẻ đẹp bình dị mà diệu kỳ của cuộc sống quanh mình.

Ẩn sâu trong những trang văn miêu tả thiên nhiên là triết lý sống nhân hậu và tinh tế. Với Hoàng Phủ Ngọc Tường, thiên nhiên không chỉ là cảnh vật để ngắm nhìn, mà còn là người bạn tri âm tri kỷ. Thiên nhiên dạy con người biết yêu thương, biết tri ân và sống hài hòa với tạo hóa. Mỗi trái cây, mỗi mùa quả đều là “món quà hảo tâm” của đất trời, nhắc nhở con người biết ơn và sống chậm lại giữa nhịp đời hối hả. Tác giả cũng nhận ra trong vòng tuần hoàn của thiên nhiên — như cây hồng Tiên Điền rụng lá rồi lại xanh tươi — một triết lý về sự hồi sinh bất tận của sự sống, về sức mạnh của thiên nhiên và niềm tin vào con người.

Với bút pháp tùy bút trữ tình đặc sắc, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã dùng ngôn từ như cọ vẽ, dựng nên bức tranh thiên nhiên vừa hiện thực vừa thơ mộng. Giọng văn nhẹ nhàng, nhịp điệu uyển chuyển, kết hợp giữa miêu tả và suy tưởng, khiến người đọc cảm nhận được cả hương vị, âm thanh, màu sắc của khu vườn Huế. Ngôn ngữ của ông giàu chất hội họa và âm nhạc, thấm đẫm tình yêu quê hương và lòng trân trọng cuộc sống.

“Hoa trái quanh tôi” không chỉ là khúc ca ngợi thiên nhiên mà còn là bản hòa tấu của tình người và triết lý sống. Qua bức tranh khu vườn An Hiên, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu sâu sắc với thiên nhiên, với quê hương, và ý thức sống hài hòa, biết trân trọng những gì giản dị quanh mình. Tác phẩm là minh chứng cho sức mạnh của ngòi bút giàu cảm xúc và trí tuệ, góp phần làm nên vẻ đẹp độc đáo của văn xuôi Việt Nam hiện đại.