Từ trích đoạn trên trong vở chèo Quan Âm Thị Kính, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩ về thân phận và phẩm chất người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Thể loại: chèo cổ.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích, làm rõ giá trị nhân đạo của tác phẩm qua bi kịch và hành động của nhân vật Thị Kính.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về vở chèo Quan Âm Thị Kính — một tác phẩm kinh điển của sân khấu dân gian Việt Nam.

- Nêu vấn đề nghị luận: Vở chèo thể hiện sâu sắc giá trị nhân đạo thông qua hình tượng nhân vật Thị Kính — người phụ nữ chịu oan khuất nhưng vẫn giữ lòng bao dung, vị tha.

* Thân bài:

1. Khái quát về tác phẩm và đoạn trích

- Quan Âm Thị Kính là một trong những vở chèo cổ nổi tiếng nhất của Việt Nam, phản ánh thân phận, phẩm chất và nỗi oan của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- Đoạn trích trên thuộc phần đầu – “Án giết chồng” – mở đầu cho chuỗi bi kịch cuộc đời Thị Kính.

2. Bi kịch của Thị Kính – hiện thân cho nỗi đau con người

- Thị Kính vốn là người vợ hiền thục, yêu thương và chăm sóc chồng.

- Chỉ vì hành động cắt sợi râu mọc ngược, nàng bị nghi oan là định giết chồng.

- Sự hiểu lầm và thái độ tàn nhẫn của mẹ chồng, chồng và cả làng xã đã đẩy Thị Kính vào con đường cùng, không nơi nương tựa.

⟶ Bi kịch ấy phản ánh sự phi lý, tàn bạo của lễ giáo phong kiến: người lương thiện bị hắt hủi, nỗi oan không được minh giải.

3. Vẻ đẹp nhân đạo trong hình tượng Thị Kính

- Dù bị xúc phạm, Thị Kính không oán hận, không trả thù; nàng chọn con đường tu hành để giữ trọn lòng trong sạch.

- Khi bị nghi oan lần thứ hai (án hoang thai), nàng vẫn im lặng chịu đựng, nuôi con của Thị Mầu bằng tấm lòng nhân từ vô hạn.

- Cái chết và sự hóa thân thành Phật Bà Quan Âm là kết tinh cao nhất của lòng nhân ái, sự tha thứ và đức hi sinh – biểu tượng cho tình thương, sự bao dung của con người Việt Nam.

4. Nghệ thuật thể hiện giá trị nhân đạo

- Sử dụng nghệ thuật chèo dân gian: kết hợp lời hát, lời nói, điệu bộ, tính kịch và yếu tố hài – bi đan xen.

- Ngôn ngữ bình dị, giàu sức gợi, mang đậm sắc thái đời sống dân gian.

- Cấu trúc ba phần (án giết chồng – án hoang thai – hóa Phật) làm nổi bật tiến trình bi kịch và tỏa sáng của nhân vật chính.

⟶ Nghệ thuật giản dị nhưng thấm đẫm cảm xúc nhân đạo, thể hiện lòng thương người, đặc biệt là thương người yếu thế.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Qua hình tượng Thị Kính, vở chèo đã gửi gắm giá trị nhân đạo sâu sắc — cảm thương, trân trọng con người, đề cao lòng vị tha và khát vọng công lí.

- Liên hệ: Tư tưởng nhân đạo ấy vẫn còn nguyên giá trị hôm nay – nhắc nhở mỗi người sống bao dung, biết thấu hiểu và yêu thương.

Bài viết tham khảo

Vở chèo Quan Âm Thị Kính là một trong những kiệt tác của sân khấu dân gian Việt Nam, chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc. Qua hình tượng người phụ nữ hiền lành, chịu nhiều oan khuất, tác phẩm thể hiện rõ tư tưởng nhân đạo — niềm cảm thông, trân trọng và ngợi ca phẩm chất cao đẹp của con người, đặc biệt là người phụ nữ.

Đoạn trích “Nỗi oan hại chồng” mở đầu cho chuỗi bi kịch cuộc đời của nhân vật chính. Thị Kính là người vợ hiền thục, luôn chăm lo cho chồng, nhưng chỉ vì một hành động nhỏ là cắt sợi râu mọc ngược, nàng bị nghi oan là định giết chồng. Không có cơ hội giải thích, Thị Kính bị mẹ chồng mắng nhiếc, đuổi đi giữa đêm khuya. Từ một người vợ hiền, nàng trở thành “tội nhân” chỉ vì định kiến và sự mù quáng của người đời. Đó là bi kịch điển hình của con người trong xã hội phong kiến – nơi đạo đức bị bóp méo bởi quyền lực gia trưởng và lễ giáo khắc nghiệt.

Nhưng chính trong nỗi oan ấy, vẻ đẹp nhân đạo của tác phẩm được tỏa sáng. Thị Kính không oán hận, không tìm cách phản kháng, mà chọn con đường tu hành, mong giữ lòng trong sạch. Khi bị nghi oan lần thứ hai, nàng vẫn lặng lẽ chịu đựng, nuôi nấng đứa con của kẻ khác bằng tình thương vô bờ bến. Hình tượng Thị Kính vì thế không chỉ là người phụ nữ nhẫn nhịn mà còn là biểu tượng của lòng nhân từ, của đức hi sinh, của sự hóa giải hận thù bằng tình yêu thương. Nàng chính là hiện thân của tinh thần “từ bi, hỉ xả” trong đạo Phật và truyền thống nhân hậu của dân tộc Việt Nam.

Giá trị nhân đạo của Quan Âm Thị Kính còn thể hiện qua nghệ thuật biểu hiện đầy tinh tế của chèo cổ. Ngôn ngữ bình dị, dân gian, gần gũi với lời ăn tiếng nói của nhân dân. Các tình huống kịch được xây dựng khéo léo, tạo nên xung đột giữa thiện và ác, giữa hiền lành và độc ác, giữa lòng nhân hậu và sự tàn nhẫn. Bằng nghệ thuật đối lập ấy, tác phẩm không chỉ khiến người xem xúc động mà còn thức tỉnh lòng người về sự công bằng và lòng nhân ái.

Quan Âm Thị Kính là tiếng nói nhân đạo bất diệt trong kho tàng văn học Việt Nam. Qua bi kịch và phẩm hạnh của Thị Kính, tác phẩm khẳng định niềm tin vào sức mạnh của tình thương, lòng bao dung và sự thiện lương trong con người. Dù thời gian đã qua đi, thông điệp ấy vẫn còn nguyên giá trị: con người chỉ thực sự hạnh phúc khi biết sống yêu thương, vị tha và tôn trọng lẫn nhau.