CHIẾM HẾT CHỖ

Một người ăn mày hom hem, rách rưới đến cửa con nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng:

- Bước ngay! Rõ trông như người dưới địa ngục mới lên ấy!

Người ăn mày nghe nói, vội trả lời:

- Phải, tôi ở dưới địa ngục lên đây!

Người giàu nói:

- Đã xuống địa ngục, sao không ở hẳn dưới ấy còn lên đây làm gì cho bẩn mắt?

- Không ở được nên mới phải lên. Ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết chỗ rồi.

(Theo Trương Chính - Phong Châu, Truyện cười dân gian Việt Nam,

 NXB Văn học, 2014)

Xác định ngôi kể của văn bản trên.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Có đủ ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài; các ý được sắp xếp theo một trình tự hợp lí.

b. Xác định đúng yêu cầu của đề: Trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng nghiện thiết bị điện tử ở học sinh.

c. Triển khai vấn đề:

Vận dụng được các kĩ năng tạo lập văn bản nghị luận để viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống.

- Biết cách trình bày luận điểm, luận cứ, lập luận và dẫn chứng trong bài văn nghị luận .

- Trình bày, phân tích rõ các khía cạnh của vấn đề.

Học sinh có thể triển khai bài viết theo nhiều cách, nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau:

* Mở bài:

- Dẫn dắt.

- Nêu vấn đề nghị luận: Hiện tượng nghiện thiết bị điện tử ở học sinh.

* Thân bài:

- Giải thích:

+ Nghiện thiết bị điện tử là trạng thái khi một cá nhân không thể kiểm soát việc sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, máy chơi game… dẫn đến phụ thuộc quá mức vào chúng.

+ Đối với học sinh, điều này thường xảy ra khi các em dành quá nhiều thời gian cho các hoạt động giải trí trên thiết bị mà bỏ qua học tập, giao tiếp xã hội, và các hoạt động bổ ích khác.

- Thực trạng:

+ Hiện nay, tình trạng nghiện thiết bị điện tử ở học sinh đang ngày càng phổ biến. Nhiều em sử dụng điện thoại, máy tính bảng từ sáng đến tối, thậm chí ngay cả trong giờ học.

+ Đối tượng nghiện thiết bị điện tử ngày càng có xu hướng trẻ hóa, ở ngay cả những học sinh nhỏ tuổi.

+ Theo nhiều khảo sát, có đến 70% học sinh trung học cơ sở và phổ thông sử dụng điện thoại hơn 3 giờ mỗi ngày, trong đó phần lớn thời gian là để chơi game hoặc lướt mạng xã hội.

- Nguyên nhân

+ Từ học sinh:

• Học sinh thường thiếu ý thức tự giác và khả năng quản lí thời gian; tò mò, ham mê các trò chơi điện tử, mạng xã hội khiến các em dễ bị cuốn hút và lạm dụng.

• Nhiều em sử dụng thiết bị điện tử như cách để trốn tránh áp lực học tập, hoặc tìm kiếm niềm vui trong không gian ảo.

+ Từ gia đình: Phụ huynh thiếu sự giám sát, quản lí việc sử dụng thiết bị của con em; không tạo ra các hoạt động thay thế như vui chơi ngoài trời hoặc giao tiếp gần gũi, khiến trẻ tìm đến thế giới ảo để giải tỏa.

+ Từ nhà trường: Chưa có nhiều chương trình giáo dục về tác hại của nghiện thiết bị điện tử; các hoạt động ngoại khóa, thể thao chưa đủ hấp dẫn để học sinh tham gia thay vì dùng thiết bị điện tử.

+ Từ xã hội: Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và các ứng dụng giải trí ngày càng hấp dẫn; thiếu không gian công cộng hoặc sân chơi bổ ích cho thanh thiếu niên, khiến các em lựa chọn thiết bị điện tử như giải pháp thay thế.

- Hậu quả:

+ Đối với học sinh:

• Sức khỏe: Suy giảm thị lực, đau lưng, mỏi cổ và tình trạng lười vận động, dễ mắc các bệnh về béo phì hoặc suy dinh dưỡng.

• Tâm lí: Dễ căng thẳng, lo âu, cáu gắt khi không được sử dụng thiết bị. Một số học sinh có xu hướng sống khép kín, cô lập bản thân hoặc rơi vào trạng thái trầm cảm.

• Học tập: Học sinh mất tập trung, kết quả học tập giảm sút, giảm khả năng tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề.

+ Đối với gia đình:

• Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái bị rạn nứt do thiếu sự giao tiếp trực tiếp.

• Cha mẹ lo lắng, bất lực khi không thể kiểm soát được thời gian sử dụng thiết bị của con.

• Gia đình có thể mất đi sự gắn kết, những bữa cơm chung hay các hoạt động tập thể trong nhà giảm dần.

+ Đối với nhà trường:

• Học sinh nghiện thiết bị điện tử dễ vi phạm nội quy, mất tập trung trong giờ học, dẫn đến chất lượng giáo dục giảm sút.

• Nhà trường gặp khó khăn trong việc quản lý việc sử dụng thiết bị điện tử, đặc biệt là trong các giờ học trực tuyến.

• Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa hoặc tăng cường giáo dục kĩ năng sống gặp trở ngại khi học sinh ít tham gia hoặc không hứng thú.

+ Đối với xã hội:

• Nghiện thiết bị điện tử ở học sinh có thể làm suy giảm chất lượng nguồn nhân lực tương lai do thiếu kỹ năng mềm và khả năng thích ứng xã hội.

• Tăng nguy cơ hình thành các thói quen xấu như lười biếng, ỷ lại vào công nghệ.

• Các vấn đề xã hội như bạo lực mạng, lừa đảo trực tuyến, hoặc tiếp cận nội dung độc hại ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ trẻ.

- Giải pháp:

+ Đối với học sinh:

• Tự ý thức về tác hại của việc lạm dụng thiết bị điện tử, từ đó đặt ra giới hạn thời gian sử dụng hợp lí.

• Tham gia các hoạt động ngoại khóa, thể thao, hoặc câu lạc bộ để rèn luyện kỹ năng và tạo sự cân bằng giữa học tập, giải trí và hoạt động thực tế.

• Rèn luyện kĩ năng quản lí thời gian, ưu tiên cho việc học tập và các hoạt động có ích hơn.

+ Đối với gia đình:

• Cần giám sát và kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị điện tử của con, đồng thời làm gương bằng cách hạn chế sử dụng thiết bị khi ở nhà.

• Tạo môi trường gắn kết gia đình bằng cách tổ chức các hoạt động như trò chuyện, chơi thể thao, hoặc đi dã ngoại.

• Hướng dẫn con cách sử dụng thiết bị điện tử an toàn và có trách nhiệm, tránh các nội dung không phù hợp.

+ Đối với nhà trường:

• Tổ chức các buổi giáo dục về tác hại của nghiện thiết bị điện tử và hướng dẫn học sinh cách sử dụng công nghệ một cách lành mạnh.

• Đẩy mạnh các hoạt động ngoại khóa, thể thao, và các chương trình kĩ năng sống để học sinh có thêm lựa chọn giải trí ngoài thiết bị điện tử.

• Tăng cường kiểm soát việc sử dụng thiết bị điện tử trong giờ học, đặc biệt là với hình thức học trực tuyến, để đảm bảo học sinh tập trung vào bài học.

+ Đối với xã hội:

• Xây dựng nhiều sân chơi, không gian công cộng và các hoạt động xã hội dành cho thanh thiếu niên để giảm sự phụ thuộc vào thiết bị điện tử.

• Tuyên truyền qua các phương tiện truyền thông về tác hại của nghiện thiết bị điện tử và cách phòng tránh.

* Kết bài:

- Khẳng định lại vấn đề: Nghiện thiết bị điện tử là một vấn đề nan giải, nếu không giải quyết sẽ để lại những hậu quả nghiêm trọng.

- Lời kêu gọi: Hãy bắt đầu thay đổi từ những việc làm nhỏ nhất cũng như hòa mình vào thế giới ngoài kia để tránh đắm mình trong thú vui cùng thiết bị điện tử. Để làm được điều này, ta cần sự chung tay, giúp sức từ gia đình, nhà trường và cả xã hội.

d. Chính tả, ngữ pháp:

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt.

e. Sáng tạo:

Bố cục mạch lạc, lời văn sinh động, lập luận chặt chẽ, hài hòa giữa lí lẽ và tình cảm.