ĐÊM ĐÔNG CẢM HOÀI

Nỗi nọ, đường kia xiết nói năng!

Chẳng nằm, chẳng nhắp, biết mần răng?

Đầu cành, mấy tiếng chim kêu tuyết.

Trước điểm, năm canh chó sủa trăng.

Bảng lảng lòng quê khôn chợp được.

Canh gà eo óc đêm thanh thả,

Tâm sự này ai có biết chăng?

(Nguyễn Khuyến – tác phẩm, Nguyễn Văn Huyền, NXB TP Hồ Chí Minh, 2002)

Bài thơ trên sử dụng thể thơ gì?

Phương pháp giải

Dựa vào ngữ cảnh để trả lời

Lời giải chi tiết

Những từ ngữ: Chẳng nằm, chẳng nhắp, biết mần răng, khôn chợp được, mơ màng cuộc thế.. cho em hiểu đêm đã khuya mà Nguyễn Khuyến vẫn không thể chợp mắt, cũng không thể làm được việc gì, nhà thơ đang trong trạng thái bồn chồn, lo lắng không yên, trong lòng nhiều mối ưu tư, suy nghĩ.

Phương pháp giải

Đọc kĩ bài thơ

Lời giải chi tiết

Tâm trạng chủ thể trữ tình được đặt trong bối cảnh:

- Thời gian: Đêm đông, khi trời đã khuya, âm thanh tiếng gà báo trời chuyển dần về sáng.

- Không gian: Vắng lặng, lạnh lẽo: Đêm mùa đông, chỉ có tiếng chim kêu, tiếng chó sủa, tiếng gà eo óc - bút pháp lấy động tả tĩnh.

Thời gian không gian ấy phù hợp với việc biểu đạt tâm trạng của người đang suy tư, trằn trọc

Phương pháp giải

Đọc kĩ bài thơ

Lời giải chi tiết

Bài thơ gợi lên hình ảnh Nguyễn Khuyến cả đêm thao thức, bồn chồn không thể chợp mắt vì canh cánh "lòng quê'," cuộc thế".

Phương pháp giải

Liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết

Theo em, những phương diện thể hiện tình yêu quê hương đất nước là:

- Thời chiến: Lòng căm thù giặc, ý thức tự cường, tự hào dân tộc; ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù, tinh thần sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì đất nước..

- Thời bình: Niềm mong nhớ về quê hương, đất nước, tự hào về truyền thống lịch sử, văn hiến của đất nước; yêu cảnh vật bình dị quê nhà; gắn bó với quê hương, hướng về quê hương để xây dựng, phát triển quê hương, đất nước giàu mạnh.