SAU GIỜ TRỰC CHIẾN

Trực chiến về, mẹ hát ru con

Lối ngõ thôn thơm mùi ổi chín

Sau cơn mưa khí trời ngọt lịm

Đêm xanh ngời khi ngôi sao lên

 

Hai đầu kèo võng lại ru êm

Con lại ngủ yên trong vòng tay mẹ bế,

Cánh cò trắng bay ra trận địa

Nghe tiếng ru cò lại bay về.

 

Cò lại vào trong giấc con mơ

Xanh biếc tuổi thơ-con cò bay vồi vội

Nước chảy ngoài kia, bờ đẽ giỏ thổi

Xóm mạc êm đểm trong đêm ca dao.

 

Trăng đã ngời trên ngọn phi lao

Cát lại trắng như nghìn năm mộng ước

Mẹ hát ru con trong lòng đêm đất nước

Một cánh cò bay suốt canh khuya ...

 

Đêm êm lành-con cứ ngủ ngoan đi

Cây súng mẹ đã treo trên đầu cột

Con cử mơ theo cánh cò trắng muốt

Giấc mơ gần mơ tiếp giấc mơ xa.

 

Con cò bay lả- bay la ...

1966

(Vũ Quần Phương, Cỏ mùa xuân, NXB Văn học, 2069, tr.15-16)

Xác định thể thơ của văn bản trên

Phương pháp giải

Đọc và xác định những hình ảnh miêu tả đất nước

Lời giải chi tiết

Trong lời ru của mẹ, đất nước hiện ra qua những hình ảnh: Lối ngõ thôn thơm mùi ổi chín; Sau cơn mưa khí trời ngọt lịm; Đêm xanh ngời khi ngôi sao lên; Cánh cò trắng bay ra trận địa; Nước chảy ngoài kia, bờ đê gió thổi; Trăng ngời trên ngọn phi lao, cát trắng

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về biện pháp ẩn dụ

Lời giải chi tiết

- “Lòng đêm đất nước”: Ẩn dụ cho không gian quê hương, đất nước bao bọc, chở che, đồng thời gợi sự sâu lắng, thiêng liêng của tình yêu nước trong lòng người mẹ => tạo cảm giác ấm áp, gần gũi, nhấn mạnh sự gắn kết giữa cá nhân và đất nước.

- “Cánh cò bay suốt canh khuya”: ẩn dụ cho người mẹ, người lính, hay những con người bền bỉ, hy sinh thầm lặng bảo vệ đất nước qua những đêm dài chiến tranh => tăng tính hàm súc, gợi hình, gợi cảm, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc tình yêu quê hương, đất nước và sự hy sinh thầm lặng của người mẹ trong bối cảnh chiến tranh.

Phương pháp giải

Dựa vào ngữ cảnh để xác nội dung

Lời giải chi tiết

Lời mẹ nhắn con mơ theo cánh cò – biểu tượng bình yên, tốt đẹp, gắn với quê hương. “Giấc mơ gần” là những điều giản dị, “giấc mơ xa” là hoài bão lớn, mong con không ngừng phấn đấu, góp phần xây dựng đất nước.

Phương pháp giải

Từ nội dung rút ra bài học phù hợp

Lời giải chi tiết

Bài học: Từ lời mẹ, ta học cách trân trọng gia đình, quê hương – nguồn sức mạnh tinh thần. Sống là nuôi dưỡng ước mơ trong trẻo, hướng thiện, đồng thời cống hiến cho cộng đồng, đất nước. Bài học khích lệ sống ý nghĩa, yêu thương và không ngừng vươn tới mục tiêu cao đẹp.