TÔI RU CON GÁI TÔI

À ơi con ngủ cho ngoan

Đắp chăn rồi bố mắc màn cho con

Nửa đời nước nước non non

Con vừa một tuổi, bố tròn bốn mươi

Nửa đời đi ngược về xuôi

Đêm nay bố ngắm con cười trong mơ

Môi hồng, da trắng, tóc tơ

Bố cho máu đỏ, mẹ cho hình hài

Trời cho tính nết sau này

Cầu cho con những khéo tay, dịu dàng

Trong đêm con thở nhẹ nhàng

Cầu cho con khỏi bần hàn mai sau

À ơi con ngủ cho lâu

Cầu cho con chẳng một câu luỵ người

À ơi thân gái ở đời

Những nơi tục luỵ con thời tránh xa

"Thiện căn ở tại lòng ta"

Mạnh hơn lẽ quỷ lời ma dọc đường

À ơi thương đến là thương

Cầu cho Thánh Thiện dẫn đường con đi

Đừng ham ngũ sắc làm chi

Trời xanh muôn thuở có gì cũ đâu

Đò đầy, phá rộng, sông sâu

Có qua thì lúc bạc đầu hãy qua

Yêu thơ cùng với yêu hoa

Cũng đừng yêu quá như là bố yêu

Ở nhà biết vá biết thêu

Ra đường kẻ ghẹo người trêu mặc người

À ơi thân gửi ở đời

Cổ kim đâu cũng quý người thuỷ chung

Câu rằng, chị ngã em nâng

Là qua hết được mọi vùng khó qua

Đi cùng con lúc tuổi hoa

Đời người ngắn lắm! Bố già đến nơi

Nay mai trời gọi lên trời

Cũng là đã có mấy lời cho con

À ơi máu đỏ như son

Mai sau con lớn, con còn nhớ chăng?

(Đỗ Trung Lai)

Xác định thể thơ của đoạn trích trên.

Phương pháp giải

Đọc kĩ nội dung bài thơ

Lời giải chi tiết

Bài thơ là lời ru con gái nhỏ của một người cha đứng tuổi. Qua bài thơ thể hiện tình yêu thương của cha đối với con gái, dung dị, chân thành nhưng đầy suy tư, chiêm nghiệm. Bài thơ còn là những ước mong của người cha luôn mong con gái mình sẽ có cuộc sống yên bình, hạnh phúc.

Phương pháp giải

Đọc và xác định nhân vật trữ tình xuyên suốt văn bản

Lời giải chi tiết

- Nhân vật trữ tình trong bài thơ là: Người cha- Người lính đã ngoài 40 tuổi.

- Những hành động người cha thể hiện trong bài thơ:

+ Đắp chăn, mắc màn cho con

+ Ngắm con cười trong mơ

+ Cầu mong những thứ tốt đẹp cho con

+ Căn dặn con

Phương pháp giải

Đọc và chú ý các chi tiết thể hiện lời căn dặn của người cha

Lời giải chi tiết

- Cha đã dặn con những điều cần thiết trong cuộc đời người con gái:

+ Không đi sông sâu, đò đầy

+ Không ham ngũ sắc

+ Không quá yêu hoa, yêu thơ,

+ Hãy biết nữ công gia chánh để đảm đang công việc gia đình,

làm tròn trách nhiệm xây tổ ấm của người phụ nữ.

+ Ở đâu cũng quý người thủy chung là điều con nên nhớ,

+ Biết câu "chị ngã em nâng" để biết dựa vào những người thân yêu để vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống

Phương pháp giải

Dựa vào ngữ cảnh để xác định ý nghĩa của câu thơ

Lời giải chi tiết

Lên giời => Lên trời => Cái chết.

=> Đây là cách nói ý chỉ cái chết. (Nói giảm nói tránh) là những lời tâm sự về sự ngắn ngủi của cuộc đời, người cha nhận ra mình già đến nơi và một ngày nào đó cha chết đi, cha không còn nữa trên cõi đời này nữa.