Bao bài ca xáo trộn trong tôi

Có tiếng khóc của con chim gẫy cánh

Tiếng đau rên của ngôi nhà đổ sập

Tiếng con thuyền không về được bờ quen

Tiếng mưa rơi trên ngọn cỏ yếu mềm ...

Nhưng đêm hội này, chỉ một lần tôi được hát

Chỉ sống một cuộc đời giữa vô cùng năm tháng

Chỉ một lần gặp bạn, bạn yêu thương

Chẳng muốn kỷ niệm về tôi là một điệu hát buồn

Tôi chọn bài ca của mùa hạ nắng

Tôi chọn bài ca của người gieo hạt

Hôm nay là mầm, mai sẽ thành cây

Khổ đau dẫu nhiều, tôi chọn niềm vui

Là suối mát lòng tôi gửi bạn

Một cuộc đời - một bài ca duy nhất

Tôi chẳng muốn điệu hát buồn là kỷ niệm về tôi.

(Tôi chẳng muốn kỷ niệm về tôi là một điệu hát buồn - Lưu Quang Vũ, trích Lưu Quang Vũ thơ và đời, Nxb Văn hóa - Thông tin, H. 1997, tr.239)

Xác định thể thơ của đoạn trích trên

Phương pháp giải

Căn cứ bài đọc hiểu, tìm ý.

Lời giải chi tiết

Qua 5 câu thơ đầu, tác giả đã cảm nhận cuộc sống:

- Những âm thanh cuộc sống: tiếng khóc của những con chim gẫy cánh, tiếng đau rên của ngôi nhà đổ sập; tiếng con thuyền không về được bờ quen; tiếng mưa rơi trên ngọn cỏ yếu mềm.

- Cuộc sống qua cảm nhận của nhân vật trữ tình đều mang âm điệu buồn, thể hiện những đau thương, khốn khổ.

- Cách cảm nhận đó thể hiện sự nhạy cảm, tinh tế, giàu trắc ẩn nhưng có phần tiêu cực, phiến diện.

Phương pháp giải

Căn cứ bài ẩn dụ, phân tích.

Lời giải chi tiết

Hình ảnh ẩn dụ: bài ca của mùa hạ nắng, bài ca của người gieo hạt.

Nội dung ẩn dụ: chỉ niềm vui, sự phấn khởi, lạc quan, niềm tin vào sự tốt đẹp của cuộc sống.

Tác dụng: làm cho cách diễn đạt về sự lựa chọn của tác giả trở nên hàm súc, làm tăng tính gợi hình, gợi cảm, sinh động, hấp dẫn.

Phương pháp giải

Phân tích.

Lời giải chi tiết

Sự thay đổi về hình thức của hai câu thơ thể hiện ở cách sắp xếp các từ ngữ, hình ảnh: kỉ niệm về tôi, một điệu hát buồn.

Dụng ý nghệ thuật: nhấn mạnh, xoáy sâu vào sự lựa chọn của nhân vật trữ tình - từ bỏ lối sống bi quan, buồn chán để hướng đến lối sống tích cực, lạc quan.

Phương pháp giải

Từ nội dung rút ra thông điệp phù hợp

Lời giải chi tiết

Gợi ý: Dù cuộc sống có nhiều đau thương, mất mát, con người vẫn có quyền lựa chọn cách sống tích cực, lạc quan. Tác giả không muốn bị nhớ đến như một con người buồn bã hay bi lụy, mà muốn sống và để lại dấu ấn như một người gieo niềm vui, hy vọng, như "bài ca mùa hạ nắng", "bài ca của người gieo hạt".