VƯỜN XƯA

Mảnh vườn xưa cây mỗi ngày mỗi xanh

Bà mẹ già tóc mỗi ngày mỗi bạc

Hai ta ở hai đầu công tác

Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?

 

Một ngày xuân em trở lại nhà

Nghe mẹ nói anh có về, anh hái ổi

Em nhìn lên vòm cây gió thổi,

Lá như môi thẩm thĩ gọi anh về.

Hai ta như ngày nắng tránh ngày mưa,

Như mặt trăng mặt trời cách trở,

Như sao hôm sao mai không cùng ở,

Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?

 

Lần sau anh trở lại một ngày hè,

Nghe mẹ nói em có về, bên giếng giặt.

Anh nhìn giếng, giếng sâu trong vắt,

Nước như gương soi lẻ bóng hình anh...

 

Hai ta như sen mùa hạ, cúc mùa thu,

Như tháng mười hồng, tháng năm nhãn;

Em theo chim em đi về tháng tám,

Anh theo chim cùng với tháng ba qua.

 

Mành vườn xưa cây mỗi ngày mỗi xanh,

Bà mẹ già tóc mỗi ngày mỗi bạc.

Hai ta ở hai đầu công tác,

Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?

(Tế Hanh – 1957 Trích Thơ Quê hương và những lời bình - NXB ĐHQG Hà Nội, 2007)

Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?

Phương pháp giải

Đọc và xác định hình ảnh thời gian

Lời giải chi tiết

"Mảnh vườn xưa cây mỗi ngày mỗi xanh,

Bà mẹ già tóc mỗi ngày mỗi bạc."

Phương pháp giải

Vận dụng biện pháp tu từ so sánh

Lời giải chi tiết

- Biện pháp tu từ: So sánh.

- Tác dụng nghệ thuật: Biện pháp so sánh làm nổi bật sự xa cách, cách trở của hai nhân vật trữ tình. Những hình ảnh như “nắng - mưa”, “mặt trăng - mặt trời”, “sao hôm - sao mai” gợi lên sự đối lập, không thể hòa hợp, từ đó nhấn mạnh nỗi buồn chia xa và khát vọng sum họp. Qua đó, biện pháp tu từ giúp hình ảnh thơ thêm sinh đọng, hấp dẫn gợi hình, gợi cảm.

Phương pháp giải

Dựa vào ngữ cảnh, từ ngữ để xác định tình cảm của chàng trai

Lời giải chi tiết

Chàng trai – chủ thể trữ tình đã thể hiện tình cảm yêu thương, xót xa và đầy hiếu thảo với người mẹ già. Câu thơ đối lập giữa “cây mỗi ngày mỗi xanh” và “tóc mỗi ngày mỗi bạc” vừa gợi ra hình ảnh cuộc sống và thiên nhiên đang sinh sôi tươi tốt, lại vừa nhấn mạnh sự tàn phai, già yếu theo thời gian của mẹ. Qua đó, chàng trai không chỉ cảm nhận được sự đổi thay của thời gian mà còn bày tỏ nỗi xúc động, thương mẹ sâu sắc khi nhận ra mẹ ngày một già đi, trong khi mọi thứ xung quanh vẫn không ngừng phát triển. Đây là một tình cảm chân thành, tha thiết, chất chứa sự lo lắng và biết ơn đối với mẹ.

Phương pháp giải

Liên hệ bản thân

Lời giải chi tiết

Em cần:

- Yêu thương, quan tâm và chăm sóc người thân, nhất là ông bà, cha mẹ.

- Giữ gìn các giá trị truyền thống, biết trân trọng ký ức và kỷ niệm với quê hương.

- Thường xuyên liên lạc, thăm hỏi khi xa nhà.

- Góp phần xây dựng gia đình hòa thuận, ấm no, hạnh phúc.

- Sống có trách nhiệm, học tập và rèn luyện tốt để không phụ lòng gia đình, quê hương.