ĐỒNG DAO CỦA ĐẤT

(1) Tôi ngửi thấy mùi quê hương trong không gian

Ngai ngái rạ rơm

Nồng hương lúa mới

Dọc theo nỗi nhớ

Bài đồng dao gọi bước chân về...

(2) ... Là lời kể của Bà đau đáu hồn quê

Ngày xưa tháng ba ngày tám

Những đôi chân lấm bùn vào lam lũ

Những đôi vai gánh oằn mưa nắng;

Tơi bời rụng xuống

Dường như hoa gạo bớt đỏ

Chuồn chuồn thót bụng bay

(3) Bầy sáo tan tác

dáng chiều

tức tưởi...

...

(4) Tôi gặp quê trong mùa trảy hội

Bồng bềnh quan họ ngọt ngào lời ru

Những câu đồng dao ngấm vào hạt lúa

Thổi thành no ấm

Nồi cơm Thạch Sanh gọi bầy trẻ lớn lên

Những hoàng hôn cong cánh diều bay

Ngất ngưởng lưng trâu sáo diều cao vút

Quên lũ khoai nhông nhốc ngủ trên đồng...

(5) Đổ bên trời kỷ niệm chảy dòng sông

Hội làng rộn ràng bến đợi

Nỗi nhớ cất lời: Người ơi, người ở...

Phù sa thời gian nở ra...

1997

(Vi Thuỳ Linh, Khát, NXB Phụ nữ, 2007)

Xác định nhân vật trữ tình của bài thơ.

Phương pháp giải

Xác định chi tiết chỉ ý niệm thời gian

Lời giải chi tiết

Những từ ngữ chỉ ý niệm thời gian được nhắc tới trong bài thơ: Ngày xưa, tháng ba tháng tám, dáng chiều, mùa trảy hội, hoàng hôn, thời gian

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về điệp ngữ

Lời giải chi tiết

- Phép điệp: Những…

- Tác dụng:

+ Tạo tính liên kết, nhịp điệu dàn trải cho câu thơ.

+ Nhấn mạnh hình ảnh những con người lao động lam lũ, vất vả qua hình ảnh đôi chân lấm bùn, những đôi vai oằn xuống vì gánh nặng mưu sinh

+ Qua đó bộc lộ tấm lòng đồng cảm và sự gắn bó giữa nhà thơ với con người mà mảnh đất quê hương.

Phương pháp giải

Chú ý các chi tiết về quê hương qua cảm nhận của nhân vật “tôi” và nêu nhận xét

Lời giải chi tiết

- Quê hương qua cảm nhận của nhân vật “tôi”:

+ Là không gian làng quê vừa gần gũi, bình dị, thân quen với mùi ngai ngái của rơm rạ, mùi thơm nồng của lúa mới, những cánh diều bay, tiếng sáo diều vi vu; vừa đượm buồn trong buổi hoàng hôn “dáng chiều tức tưởi

+ Là không gian sinh sống của những con người lam lũ, vất vả chân lấm tay bùn, dãi nắng dầm mưa, những đứa trẻ chăn trâu,…

+ Là không gian ngọt ngào của lời ru, những câu hát quan họ, những bài đồng dao.

+ Là một không gian văn hoá của những hội làng, lễ hội.

Phương pháp giải

Xác định điểm đặc sắc ở hình thức để nêu nhận xét

Lời giải chi tiết

- Hình thức:

+ Khổ thơ chỉ có 1 câu, tách thành 3 dòng, mở đầu viết hoa và kết thúc bằng dầu chấm lửng;

+ lối viết vắt dòng dáng chiều/ tức tưởi (…)

- Nhận xét:

+ Hình thức tự do, độc đáo.

+ Góp phần thể hiện mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình, đồng thời tạo nhạc tính cho bài thơ: vừa ngập ngừng, ngắt quãng vừa ngân vang.